کارِ یکسان، حقوق متفاوت/ گله‌ی کارگرانِ پیمانکاری از تبعیض
کارگران پیمانکاری در همه‌ی دستگاه‌ها معمولا بابتِ تفاوتی که بین آن‌ها و کارگرانِ رسمی و قراداد مستقیم وجود دارد معترض هستند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، اشاره به تفاوت بین کارگران رسمی و پیمانکاری موضوع تازه‌ای نیست. کارگران پیمانکاری در همه‌ی دستگاه‌ها وضعیتِ مشابه هم دارند. آن‌ها معمولا بابتِ تفاوتی که بین آن‌ها و کارگرانِ رسمی و قراداد مستقیم وجود دارد، معترض هستند. جملاتی مثلِ «مجموعه، ما را از خود نمی‌داند و نسبت به مشکلات ما بی‌تفاوت است» یا «به ما می‌گویند مشکلاتتان را با پیمانکارتان حل کنید، مشکلات شما ربطی به ما ندارد» را بارها از زبانِ کارگرانِ پیمانکاری شنیده‌ایم. فرقی هم ندارد آن کارگران متعلق به مجموعه‌ی شهرداری باشند یا بهزیستی و یا مثلا نفت و گاز و پتروشیمی؛ تقریبا همه وضعیتِ مشابهی دارند.
علیرضا میرغفاری (رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارگری پالایشگاه دهم مجتمع گاز پارس جنوبی) در مورد تبعیض بین کارگران رسمی و پیمانکاری می‌گوید: بین کارگر رسمی و پیمانکاری در همه چیز تبعیض وجود دارد؛ از حقوق و دستمزد گرفته تا رفاهیات و بیمه و…
به گفته‌ی او؛ بیش از ۹۰درصد از حجم کارهای فنی و تخصصی و اجرایی را کارگران پیمانکاری و نهایتا ده درصد را بخش دولتی و رسمی انجام می‌دهند، با این وجود، حقوق و دستمزدهای کارگرانِ پیمانکاری قابل مقایسه با نیروهای رسمی نیست.
میرغفاری همچنین به تفاوت رفاهیاتِ کارکنان رسمی و پیمانکاری اشاره می‌کند و می‌گوید: دولت برای بخش رسمی خانه‌های سازمانی تدارک دیده است. برای رفت و آمد نیروهای رسمی و حتی برخی مواقع خانواده‌های آن‌ها بلیط پرواز در نظر می‌گیرند. سرویس ایاب و ذهاب این نیروها باید استاندارد باشد و به طور کلی خدمات رفاهی و درمانیِ خوبی دریافت میکنند، اما هیچ کدام از این خدمات را کارگران پیمانکاری دریافت نمی‌کنند. حتی امکانات ورزشی و تفریحی نیروهای رسمی و پیمانکاری هم فرق دارد.
رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارگری پالایشگاه دهم مجتمع گاز پارس جنوبی می‌گوید: ما همه در یک مجموعه کار می‌کنیم اما حق استفاده از خدمات کارمندان رسمی نفت را نداریم. به ما می‌گویند شما ربطی به ما ندارید و زیرنظر پیمانکار کار می‌کنید. این تبعیضِ بزرگی است؛ به هر حال ما در یک سازمان کار می‌کنیم و طبق قانون باید برای کار یکسان حقوق و مزایای یکسانی دریافت کنیم.
مازیار گیلانی‌نژاد (فعال مستقل کارگری) نیز در مورد مشکلاتِ کارگران پیمانکاری و تبعیضی که بین این کارگران و کارگران رسمی وجود دارد، می‌گوید: مهمترین نکته در مورد این کارگران این است که قانون کار در مورد آن‌ها رعایت نمی‌شود اما در مورد کارگران رسمی اینگونه نیست و خب ناظران و بازرسان کار هم بر کار پیمانکاران نظارتی ندارند، بنابراین خیلی اوقات حداقلی‌ترین قوانین کار مثل ساعات کار و دریافت به موقع حقوق و پرداخت بیمه و… در مورد این کارگران رعایت نمی‌شود.
گیلانی‌نژاد به محرومیتِ کارگرانِ پیمانکاری از مزایایِ رفاهیِ نیروهای قراردادی و رسمی اشاره می‌کند و می‌گوید: یک نمونه‌ی ساده در مورد این کارگران این است که آن‌ها حتی از دریافتِ سبدِ کالایی که بسیاری از مجموعه‌های بزرگ برای کارگران رسمی و قراردادیِ خود در نظر می‌گیرند نیز محرومند. در واقع آن‌ها در یک مجموعه در کنارِ کارگران دیگر کار میکنند اما جزو آن مجموعه حساب نمی‌شوند و این نه فقط به لحاظ مادی بلکه به لحاظ روحی ضربه‌ی بدی به آن‌ها می‌زند.
این فعال کارگری می‌گوید: پیمانکاران معمولا از سهم کارگران می‌زنند و این مصداق بسیاری دارد؛ از غذاهای با کیفیتِ پایین گرفته تا پرداختِ دیرهنگام دستمزد و حذف یکسری خدمات درمانی و رفاهی و…
او در توضیحِ بیشتر می‌گوید: گاهی پیش می‌آید که به کارگران پیمانکاری لباس دستِ دوم می‌دهند. یا مثلا خیلی از کارگران نفت و گازی که در عسلویه کار میکنند به دلیلِ ساعاتِ کاری خود و اینکه مدت‌ها از خانواده دور هستند نیاز به تفریحات دارند که شرکت موظف است این خدمات تفریحی را برای آن‌ها فراهم کند اما این اتفاق نمی‌افتد. همین موضوع در مورد درمانگاه هم صدق می‌کند، پیمانکار یا شرکت مادر باید در برخی از مکان‌های دورافتاده که کارگر کار می‌کند درمانگاه بزند اما اینها نادیده گرفته می‌شود.
گیلانی‌نژاد می‌گوید: در یک کلام استانداردهای لازم برای این کارگران رعایت نمی‌شود و عمده‌ترین دلیل هم این است که پیمانکار به دنبال منفعتِ بیشتر و زدنِ از سهم کارگران است. سهمی که هنگامِ بستنِ قرارداد برای کارگر درنظر گرفته می‌شود خیلی راحت به جیبِ پیمانکار می‌رود. چون کارگرِ پیمانکاری به حال خود رها می‌شود و بازرسی کار صورت نمی‌گیرد از هر طرف به کارگر پیمانکار ظلم می‌شود.
پیمانکاران از اوایل دهه ۷۰ در راستای سیاست تعدیل ساختاری و برای کاهشِ بار مالی دولت روی کار آمدند. حضور آن‌ها در کنار رواجِ قراردادهای موقت، سبب شد کارگران به تدریج حتی برای رسیدن به حداقلی‌ترین حقوق خود نیز مجبور به مبارزه باشند. نقش پیمانکاران در مقررات‌زدایی از قانون کار پررنگ است و این را انبوهِ کارگرانی به ما می‌گویند که از دریافتِ دستمزدِ به موقع – یعنی حداقلی‌ترین حق یک کارگر – نیز محروم هستند.
کارگران پیمانکاری قربانیِ سودخواهیِ هرچه بیشترِ پیمانکاران می‌شوند. آن‌ها از یک طرف به دلیلِ آنکه زیرنظر مجموعه‌ی مادر قرار نمی‌گیرند از برخی از حقوق و مزایا محروم هستند و از طرفی دیگر به دلیل تمایلِ پیمانکار برای رسیدن به سودِ بیشتر از حقوق خود محروم می‌مانند. این وضعیت فشار مضاعفی بر آن‌ها وارد می‌کند به طوری که به جرأت می‌توان گفت که آن‌ها جزو محروم‌ترینِ کارگران هستند.
