صحنه شهادت شهید همت همانند شهادت یحیی سنوار باشکوه بود

به گزارش ایلنا به نقل از ستاد خبری سی‌ودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، گل علی بابایی، نویسنده کتاب «ماه تمام» در نشست نقد و بررسی این کتاب که یکشنبه، (۲۷ آبان ۱۴۰۳) در سرای اهل قلم برگزار شد، پیرامون انگیزه نوشتن کتاب «ماه تمام» گفت: پروژه‌ای را در نشر ۲۷ بعثت به نام کارنامه عملیاتی لشکر ۲۷ داریم که تاکنون ۶ عنوان کتاب در راستای آن منتشر شده است. این کتابها همگی مربوط به دوران فرماندهی شهید همت هستند. لذا وقتی این مقطع از کارنامه عملیاتی لشکر۲۷ تمام شد، فرصت را غنیمت شمردیم تا زندگینامه کامل و جامعی از شهید همت را تدوین کنیم. این شد که با در دست داشتن اسناد و اطلاعات کافی درباره شهید همت، برای نوشتن کتاب «ماه تمام» اقدام کردیم. با توجه به منابع در اختیار، نوشتن این کتاب دو سال طول کشید. پس از نگارش، متن اولیه را به خانواده شهید همت برای مطالعه و تائید محتوا ارائه دادیم. آن‌ها هم با دقت کتاب را مطالعه کرده و مواردی را برای اصلاح به ما گفتند. اصلاحات را نیز انجام دادیم و سپس کتاب راهی بازار نشر شد.

وی با اشاره به شخصیت و فعالیت‌های شهید همت افزود: من ابتدا روی وجه جغرافیای تاریخی شهید همت تمرکز کردم. اینکه او از شهر کوچکی به اسم قمشه یا همان شهرضای امروزی، با شم سیاسی، روحیه ظلم ستیزی و خلقیات فرهنگی- هنری بالا، فعالیت‌های خودش را شروع کرد. بر اساس علاقه شخصی شغل معلمی را برگزید. همین معلم شیک‌پوش شهرستانی زمانی که وارد صحنه مبارزاتی انقلاب، آشوب‌های کردستان و سپس لشکر ۲۷ شد، دقیقا همان روحیه معلمی خودش را حفظ کرد. حتی در زمان فرماندهی لشکر هم تغییر رویه نداد. به نظر من حفظ روحیه معلمی به همت کمک بسیاری کرد تا در امر هدایت بسیجیان پایتخت، فرمانده موفقی باشد.

نویسنده کتاب «ماه تمام» با اشاره به نحوه شهادت شهید همت بیان کرد: شهید حاج قاسم سلیمانی پنج ماه قبل از شهادتش، در مراسم کنگره شهدای کن، گفته بود: «در روزهای پایانی عملیات خیبر کار شهید همت به جایی رسیده بود که از آن لشکر انبوهش دیگر کسی باقی نمانده بود. این شد که برای قرض گرفتن یک دسته نیرو (معادل ۴۰ نفر) نزد من آمد و پس از گرفتن نیرو، موقع رساندن آن‌ها به خط مقدم در محلی که نزدیکترین نقطه به دشمن بود، شهید شد. این یعنی مظلومیت در اوج اقتدار. به نظر من اگر امروز همت و امثال همت در قلب‌ها جاودانه شدند، به خاطر همین مظلومیت‌هایشان است. همت مزارش در شهرضای استان اصفهان است؛ اما امروز در برابر دیدگان با معرفت همه انسان‌هایی که او را می‌شناسند و یا حتی نمی‌شناسند، حضور و در قلوب جا دارد.»

بابایی اضافه کرد: اینها صحبت‌های حاج قاسم است در مورد مظلومیت شهید همت. اما من خودم با دیدن صحنه شهادت یحیی سنوار از رسانه‌ها، بی‌اختیار یاد صحنه شهادت شهید همت افتادم. چون خیلی به هم شبیه هستند. هم همت و هم یحیی سنوار در اوج مظلومیت و اقتدار به شهادت رسیدند. واقعیتی که در فیلم ضبط شده توسط دشمن از شهید سنوار کاملآ مشهود است. تا جایی که وودی آلن، کارگردان یهودی هالیوود سکانس ۱۵ ثانیه‌ای شهادت یحیی سنوار را به عنوان زیباترین فیلم واقعی جهان معرفی کرد و در باره‌اش نوشت: «در این فیلم کارگردان خداوند است و فیلمبردار ابلیس.»

بابایی با اشاره به خاطره‌ای از شهید همت در مقابله با اسرائیل و آمادگی او برای جنگ با رژیم صهیونیستی بیان کرد: در خرداد ۱۳۶۱ که اسرائیل تهاجمی مانند این روزها به لبنان انجام داده بود، حدود هزار نفر از نیروهای ایرانی به فرماندهی حاج احمد متوسلیان و محمد ابراهیم همت تحت عنوان قوای محمد رسول الله (ص) برای مقابله با آن‌ها به سوریه رفتند و تلاش‌هایی در راستای شناسایی و انجام عملیات علیه اسرائیل انجام دادند. اما به دلایلی عملیاتی علیه اسرائیل شکل نگرفت. آن‌ها برای آنکه بتوانند کاری انجام بدهند جلسات متعدی با مسئولین کشور سوریه برگزار کردند. در یکی از جلسات که با حضور رفعت اسد؛ معاون حافظ اسد برگزار شد، رفعت اسد، به آن‌ها طعنه زد و گفت: «شما هم مثل عراقی‌ها که سال ۱۹۷۳ آمدند اینجا و یک مانور سیاسی انجام دادند و رفتند، آمدید کار نمایشی بکنید و اقدامی نمی‌کنید.»

نویسنده کتاب «ماه تمام» ادامه داد: شهید همت وقتی این حرف‌ها را شنید، خطاب به رفعت اسد گفت: «ما را از جنگ نترسانید! نگویید شما هم مثل ارتش عراق که در جنگ ۱۹۷۳ به سوریه آمد و کاری نکرد، فقط آمده‌اید شعار جنگیدن بدهید. نه! ما آمده‌ایم بجنگیم. برای آن که مطمئن بشوید، بروید از صنف نجارهای بازار دمشق سوال کنید! ما به آن‌ها سفارش تهیه هزار تابوت را داده‌ایم. یعنی به تعداد نفراتمان. ما آمده‌ایم در راه مبارزه با اسرائیل به شهادت برسیم. آمده‌ایم که برنگردیم و جنازه‌هایمان با تابوت برگردد.»

بابایی همچنین گفت: وقتی هم که امام دستور بازگشت این نیروها را داد، احمد متوسلیان و همت، با راه اندازی یک پادگان آموزشی در بعلبک لبنان، زمینه تولد حزب‌الله را فراهم کردند. همین حزب‌الله که امروزه یک تنه در مقابل دشمن صهیونیستی ایستاده است.

صادق وفایی، خبرنگار و منتقد حوزه کتاب نیز در ادامه این نشست بیان کرد: کتاب «ماه تمام» یک زندگی‌نامه کامل درباره شهید همت و مستند بودن آن برای مخاطب لذت‌بخش است. آقای بابایی در کتاب به وجه معلم بودن شهید همت اشاره کرده و معلم بودن این شهید او را متمایز کرده است. شهید همت به شکلی با نیروها صحبت می‌کرده است که سربازان آمادگی کامل برای جنگ پیدا می‌کردند.

وی با اشاره به فعالیت‌های شهید همت پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و اواخر نظام شاهنشاهی پهلوی، گفت: شهید همت برای اینکه تصاویر واقعی به امام خمینی ارائه دهد در اواخر تظاهرات برای انقلاب اسلامی، از تظاهرات عکاسی می‌کرده است. همچنین دغدغه فرهنگی او نیز جذاب است و پس از پیروزی انقلاب اسلامی با بردن آپارات در شهرها و روستاها فیلم پخش می‌کرده است. در مورد حضور او در مناطق محروم نیز ما فقط از حضورش در کردستان مطلعیم، اما او پیش از اینکه به کردستان برود، سیستان و بلوچستان هم رفته بود و پس از آن با تجزیه‌طلبان مبارزه کرده است.

این منتقد بیان کرد: شهید همت در زمان زیست میان مردم شناخته‌شده و محبوب بوده است و زمانی که به او پیشنهاد نامزدی برای مجلس شورای اسلامی را می‌دهند می‌گوید: نه! من چنین کاری نخواهم کرد و اگر توانی داشته باشم می‌خواهم از آن در راه جنگ استفاده کنم، چراکه امام خمینی (ره) فرموده است مسئله اصلی کشور جنگ است.

وفایی ادامه داد: لحظه‌ای که در کتاب به آن علاقه‌مند هستم، قسمتی است که شهید همت درباره شهید بروجردی صحبت کرده است و اشاره می‌کند که وقتی در اتاق باز شد به بروجردی سلام کردیم و باوجود اینکه هشت ساعت محاصره و جنگ را تجربه می‌کرد و خسته بود، به روی ما می‌خندید. شهید محمد ابراهیم همت نمونه واقعی از یک قهرمان است که خود را خرج ملت کرده است. کتاب «ماه تمام» نیز مرجع کاملی از زندگینامه همت است که می‌توان بر اساس آن فیلم تولید کرد، رمان نوشت و شعر سرود.

این منتقد کتاب با اشاره به اهمیت نگارش کتاب «ماه تمام» توسط گل علی بابایی که از نیروها شهید همت بوده است، گفت: وقتی کسی شهید را می‌شناسد و با او زندگی کرده است، خیلی بهتر می‌تواند کتاب را تدوین کند تا کسی که در مورد او مطالعه کند و صرفا بر اساس اسناد و اطلاعات موجود بخواهد بنویسد. بنابراین حضور آقای بابایی در کنار شهید همت به نوشتن این کتاب کمک بسیاری کرده است.

سی‌ودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «خواندن برای همدلی» از ۲۳ آبان (۱۴۰۳) شروع شده و تا ۳۰ آبان (۱۴۰۳) ادامه دارد.