شناسایی ۳۱ محوطه تاریخی در ورزقان/ کشف ۶۷ محوطه باستانی طی ۴ ماه

به گزارش ایلنا به نقل از اداره کل روابط عمومی و اطلاع رسانی، مصیب نریمانی، رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ورزقان گفت: در بررسی‌های سطحی باستان‌شناسی از منطق خاروانای شهرستان ورزقان تعداد ۳۱ محوطه متعلق به دوران تاریخی شناسایی شد. این محوطه‌ها با توجه به اینکه اسامی محلی خود را داشته نیازی به کد گذاری نبود، براین اساس محوطه‌ها با اسامی بومی و محلی خود ثبت و ضبط شدند. 

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ورزقان ادامه داد: محوطه‌های مورد مطالعه براساس یافته‌های سطحی مورد مطالعه از منظر گاه‌شناختی قرار گرفته و کارکردشان نیز با استناد به یافته‌های سطحی و چشم‌انداز محیطی که داشته‌اند، مورد بررسی و مطالعه واقع شده‌اند. که نخست روش بررسی و شیوه ثبت اطلاعات محوطه‌ها پرداخته شد و پس از آن، محوطه‌ها معرفی و محرز شدند. 

او درباره روش و شیوه بررسی منطقه مورد نظر خاروانا اظهار کرد: روشی که ما برای بررسی منطقه برگزیدیم جدیدترین و دقیق‌ترین روش بررسی و در عین حال ساده‌ترین روش‌ها به شمار می‌رود. برای این روش که در مجامع باستان شناسی از آن تعبیر SYSTEMATIC دارند ما اصطلاح پارسی پیمایش را برگزیدیم. البته این اصطلاح ترجمه کلمه لاتین نیست. بلکه به دلیل نوع کار و روشی که برای اجرای برنامه به طریق پیمایش و پیمودن زمین است. آن را معادل یافتیم. بر این اساس ابتدا نقشه مسطح منطقه را از بین مدارک موجود انتخاب شده و با در دست داشتن عکس هوایی، نقطه‌ای به عنوان نقطه مبدأ مشخص شد. پس از مشخص شدن نقطه مورد نظر، برای پیمودن این منطقه، جستجوها آغاز شد. 

نریمانی درباره جستجو برای یافتن هر اثری که در نهایت منجر به افزایش احتمال‌های کشف محوطه تاریخی گفت: در طی راه هر یک از عوارض مصنوعی که نشانی برعدم تشکیل طبیعی را همچون تپه، قلعه، گورستان و یا هر اثر غیر منقول دیگری که بر جای مانده از گذشته را دارا باشند. که از این نشان‌ها در درجه نخست یادداشت‌های مربوط به هر اثر تهیه می‌شود. و در صورتی که در آن اثر مواد فرهنگی باقی مانده از گذشته وجود داشته باشد آن را در حد نیاز گردآوری کرده تا بعدها نسبت به طبقه‌بندی آن‌ها اقدام شود. 

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ورزقان بیان کرد: در صورت وجود نشانی از مواد فرهنگی باقی مانده از گذشته، کل منطقه زیر پوشش دقیق معاینه و شناسایی قرار می‌گیرد. در موارد بسیار یک اثر باستانی دارای برجستگی نیست که بتوان آن را از دور شناسایی کرد و به سوی آن رفت به عنوان مثال تپه «زامبران لله لو» که یک محوطه کالکولیتیک و دوره‌های متوالی پیش از تاریخ تا اوایل هزاره اول را شامل می‌شود. منطقه‌ای است وسیع در کنار جاده که ضمن راه پیمایی بدان برخورد شد و در طول یک پیمایش و با دقت نظر این تپه کشف و شناسایی و ثبت شد و ما را قادر کرد تا در این تپه تعدادی سفالینه‌های دوره «کالکولتیک» و دوره‌های متوالی سفال‌های «اورارتویی» و هزاره اول جمع‌آوری کنیم. 

او اظهار کرد: در بررسی و شناسایی آثار پیش از تاریخ شهرستان ورزقان به دو روش عمل شد که در روش اول نام اثر و محوطه باستانی شناسایی شده و در جدول مربوط یادداشت شد. البته در موارد بسیاری نیز برای یافتن و نوشتن نام اثر از طریق پرس و جو و کمک گرفتن اهالی محل استفاده شد که پس از آن برای هر یک از محوطه‌ها، تپه ها، قلعه‌ها و گورستان‌ها شماره‌ای در نظر گرفته شد. 

نریمانی در پایان صحبت‌های خود در خصوص کشف محوطه‌های تاریخی در ورزقان گفت: شناسایی آثار باستانی این حوضه جغرافیایی، مطالعه الگوی پراکندگی و توزیع مکانی استقرارهای انسانی و تهیه نقشه آثار باستانی منطقه از جمله اهداف اصلی برنامه شناسایی بود که آثار شناسایی شده به طور کلی طی ۴ ماه ۶۷ محوطه باستانی پیش از تاریخ در بخش‌های مختلف شهرستان ورزقان شناسایی شد که به لحاظ نوع و شکل استقرارها پراکندگی مکانی و دوره‌های پیش از تاریخی بسیار متنوع و قابل مطالعه هستند.