شپش‌های سر و بدن ۳ میلیون سال پیش از هم جدا شدند/ انسان‌ها از چه زمانی لباس پوشیدند؟

به گزارش خبرنگار ایلنا، «دیویدرید» زیست‌شناس دانشگاه فلوریدا به مجله علمی لایوساینس می‌گوید: اینکه انسان‌ها از چه زمانی شروع به پوشیدن لباس کردند سوال بسیار دشواری است چراکه لباس‌ها برخلاف مصنوعات ساخته شده از سنگ، استخوان‌ها و دیگر مواد سخت که زمان زیادی می‌توانند در طبیعت باقی بمانند به سرعت از بین می‌روند. اما شواهدی وجود دارد که تاریخ لباس پوشیدن انسان را تخمین می‌زند. 

او با تاکید بر اینکه یکی از شواهد بررسی زمان پوشیدن لباس، تکیه بر علوم پایه است، ادامه می‌دهد: در این رابطه ما سعی کردیم بفهمیم که چه تغییراتی در تاریخ تکامل شپش‌ها رخ داده است که ممکن است با ریزش موهای بدن انسان و پس از آن استفاده لباس در انسان مرتبط باشد. 

این زیست‌شناس دانشگاه فلوریدا معتقد است، شپش‌ها به طرز باورنکردنی در زیستگاه‌های خود تخصص دارند. نوعی شپش که در موی سر انسان تکامل پیدا کرده است در دیگر نواحی بدن قادر به زندگی و تکامل نبوده است اما قبل از آنکه اجداد ما خز خود را از دست بدهند، این شپش‌ها احتمالا در تمام بدن آن پرسه می‌زده بنابراین با بررسی DNA برای کشف تاریخچه تکاملی شپش، دانشمندان تخمین می‌زنند که این دو نوع شپش حدود ۳ میلیون سال پیش از هم جدا شده‌اند. 

این درحالی است که به گفته این دانشمند علوم پایه، یک مطالعه ژنتیکی انسان نیز نشان می‌دهد که انسانه‌ها حدود ۱.۲ میلیون سال پیش موهای خود را از دست داده‌اند که مجموع این مطالعات بیانگر محدوده زمانی از دست دادن خز بدن انسان است. 

همچنین رید و تیمش با بررسی زمانی که شپش سر از شپش لباس جدا شد، تخمین می‌زنند که انسان‌های مدرن از لحاظ آناتومیکی از حدود ۱۷۰ هزار سال پیش، در دوره دوم تا آخرین عصر یخبندان، شروع به پوشیدن لباس‌های ساده کردند. 

در این میان دانشمندان فرضیات مختلفی مطرح می‌کنند آن‌ها معتقدند اگر شواهدی از لباس‌های ۳۰۰۰۰۰ سال پیش وجود داشته باشد و شپش لباس تا ۱۷۰۰۰۰ سال پیش تکامل نیافته باشد، در این فاصله زمانی چه اتفاقی افتاده است؟ 

«ایان گیلیگان» دانشیار افتخاری دانشکده علوم انسانی در دانشگاه سیدنی، به لایو ساینس می‌گوید: شواهد مربوط به شپش «فقط می‌تواند زمانی را اندازه‌گیری کند که انسان‌ها به‌طور منظم لباس می‌پوشند، زیرا شپش‌ها باید به طور مرتب از پوست انسان تغذیه کنند.

او گفت: بنابراین اگر کسی یک روز لباسی بپوشد و بعد یک هفته دیگر از آن لباس استفاده نکند، شپش زنده نمی‌ماند. علاوه بر این، دودمان شپش‌های لباسی که ما مطالعه کرده‌ایم ممکن است تنها موردی نباشد که وجود داشته است. گیلیگان گفت: احتمالاً شپش‌های دیگری نیز وجود دارند که لباس‌ها را در چندین مرحله در طول میلیون‌ها سال گذشته آلوده کرده‌اند. 

علاوه بر این، گروه‌های مختلف انسانی احتمالاً در طول تاریخ بارها لباس پوشیدن را شروع کرده و متوقف کردند. به عنوان مثال، بین ۳۲۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ سال پیش - تا پایان آخرین عصر یخبندان - مردم بومی در تاسمانی احتمالاً برای محافظت از سرما به غارها عقب‌نشینی کردند. اما سوابق باستان‌شناسی شواهدی را نیز نشان می‌دهد که آن‌ها لباس‌هایی می‌ساختند، از جمله ابزارهای پوست‌خراشی که برای تراشیدن پوست حیوانات و شال‌های استخوانی برای سوراخ کردن سوراخ‌های خیاطی استفاده می‌شود. اما پس از آن، هوا گرمتر شد و آن‌ها دیگر لباس نپوشیدند. 

گیلیگان گفت: ابزارهای خراش دهنده پوست و بال‌های استخوانی از ۱۲۰۰۰ سال پیش تا اواسط دوران هولوسن [11700 سال پیش تاکنون] وجود داشته این ابزارها نشان می‌دهد که انسان‌ها بدن خود را با دقت تزئین می‌کردند، موهای خود را رنگ می‌کردند، خود را رنگ می‌کردند، بنابراین نیازی به لباس نداشتند.

اما شواهدی وجود دارد که گونه‌ای از انسان‌ها که شامل انسان‌های امروزی و خویشاوندان منقرض شده ما هستند، خیلی زودتر شروع به پوشیدن لباس کردند. بر اساس تحقیقات منتشر شده توسط Ivo Verheijen، کاندیدای دکترای دانشگاه توبینگن در آلمان، آثاری بر روی استخوان‌های خرس که در محوطه پارینه سنگی شونینگن در آلمان یافت شد، نشان می‌دهد که انسان‌های Homo Heidelbergensis، احتمالاً حدود۳۰۰ هزار سال پیش برای گرم نگه داشتن خود پوست خرس می‌پوشیدند. 

ورهایجن به لایوساینس گفت: اگر می‌خواهید پوست یک حیوان را بردارید، بیشتر بریدگی‌هایی که از خود به جای می‌گذارید روی دنده‌ها، جمجمه، و روی دست‌ها و پاها است. این دقیقاً همان چیزی است که ما در شونینگن پیدا کردیم. ما شروع کردیم به مقایسه آن با سایت‌های باستانی همزمان با آن دوره که آثار بریدگی روی دست‌ها، پاها و جمجمه‌ها در آن سایت‌های باستانی نیز وجود داشت. بنابراین به نظر می‌رسد الگویی در این دوره زمانی است که مردم از پوست خرس‌ها برای محافظت از خود استفاده می‌کردند. هر چند که شواهدی که درخصوص پوست کندن خرس‌ها وجود دارد لزوما دلیلی بر پوشیدن لباس نیست. انسان می‌توانستند از این پوست‌های برای ساختن سرپناه هم استفاده کنند. 

ورهایجن می‌گوید: اما از آنجا که دما در آن زمان به طور متوسط ۳.۶ درجه فارنهایت (۲ درجه سانتیگراد) سردتر بود، انسان‌ها احتمالاً از این پوست‌ها برای گرم نگه داشتن خود استفاده می‌کردند.