نقشه توپوگرافی در حوزه پژوهش نداریم/ چرایی را جایگزین چیستی در پژوهش کنیم

به گزارش اداره کل روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، مریم جلالی (معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی) در نشست پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی که صبح امروز دوشنبه ۲۰ آذرماه ۱۴۰۲ در سالن فجر وزارتخانه برگزار شد، با بیان اینکه توصیف گام اول رسیدن به توضیح، تشریح و تحلیل است، گفت: گاهی به نظر می‌رسد فقط در مرحله توصیف می‌مانیم و نتیجه بخش هم نیست. 

او با اشاره به ضرورت تغییر نگاه به حوزه پژوهش، ادامه داد:  باید نگاهمان را نسبت به پژوهش متفاوت کنیم و از پژوهش‌های کتابخانه‌ای تبدیل به پژوهش‌های گسترده و چند ساختی شویم. 

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی با بیان اینکه به مفاهمه نیاز داریم، گفت: اگر مفاهمه در لایه‌های مختلف و تک نقطه‌ها شکل نگیرد نمی‌توانیم در نهایت هم مفاهمه داشته باشیم. 

جلالی با اشاره به اینکه به جای چیستی به چرایی پژوهش توجه کنیم، افزود: باید سوالات عمیق‌تری داشته باشیم و اگر این سوالات عمیق احصا نشوند نمی‌توانیم به دستاوردهای موثری برسیم. 

او با بیان اینکه باید به یک نظام مسئله مشترک برسیم و سوالات عمیقی طرح کنیم، گفت: رویکرد اساسی ما این است که بتوانیم زاویه دید درستی پیدا کنیم و زاویه دیدهای همدیگر را درک کنیم و به دنبال حذف نباشیم، چرا که این مسئله واکاوی و پژوهیدن را ترسیم می‌کند. 

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی با اشاره به اینکه پژوهشگر باید بخشی از خود و احساسات خود را در حوزه پژوهش نشان دهد، ادامه داد:  باید با پژوهش‌های میدانی و کاربردی به نتیجه برسیم. مسیر انتقال تجربه و دانش را تصریح و محتوا تولید کنیم و متون مختلفی داشته باشیم. 

جلالی با بیان اینکه ما نقشه توپوگرافی در حوزه پژوهش لازم داریم، گفت: محصول، مشتری یا مخاطب و یک ضلع سازمان تولیدکننده است که سه ضلع مثلث ما را تشکیل می‌دهند، اما ما فقط به یک ضلع محصول پرداخته‌ایم و از بقیه این اضلاع غفلت کرده‌ایم. 

او با اشاره به اینکه در حوزه ادبیات گفتمانی در پژوهش باید بیش از پیش بکوشیم، گفت: فناوری و علم بروز را باید در پژوهش بیش از قبل داشته باشیم و همکاری و همگرایی و هم‌افزایی را در کنار همجوشی باید داشته باشیم. 

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی خاطرنشان کرد: فرهنگ ما در یک پیوستار میراث‌فرهنگی، صنایع دستی، گردشگری، هنرهای سنتی و دیگر بخش‌ها باید دارای همگرایی باشد. 

ماهیت وزارتخانه مبتنی بر پژوهش است

ذات‌الله نیکزاد (سرپرست معاونت پژوهشی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی) با بیان اینکه هفته پژوهش فرصتی برای نشان دادن تلاش پژوهشگران است، گفت: آیا ما به عنوان بازوی علمی وزارتخانه حرکت کرده ایم؟ حقیقت این است که در نسبت پژوهشگاه و وزارت باید دوراندیشی و بازاندیشی داشته باشیم و این نسبت را منتج به رسیدن به راهکار کنیم. 

او با بیان اینکه تلاش کرده‌ایم تا بخشی از رویدادهای هفته پژوهش با همکاری پژوهشگاه و معاونت‌های تخصصی برگزار شود، گفت: همکاری با استان‌ها و موسسات خارج از وزارتخانه را نیز تقویت کرده‌ایم و تلاش کرده‌ایم که بدنه بزرگ وزارتخانه را با پژوهش آمیخته کنیم. هرچند معتقدم که اقدامات پژوهشی و پژوهش ماهیت اصلی وزارتخانه است. 

سرپرست معاونت پژوهشی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی با بیان اینکه بعد از هفته پژوهش باید این همکاری‌ها ادامه داشته باشد، گفت: باید پرسش‌های خودمان را طرح کنیم و بدانیم که طرح پرسش و مسئله درست نیمی از راه است و اگر جز این باشد نتیجه درستی نمی‌بینیم. 

نیکزاد با اشاره به اینکه طرح درست مسئله باید با نگاهی چند جانبه صورت بگیرد، گفت: پژوهش در راستای توسعه دانش و علم اتفاق می‌افتد، لذا باید رابطه ساختارمندی بین بخش‌های پژوهشی و اجرایی و ساختاری شکل بگیرد و ماموریت‌های مهم وزارتخانه را با بنیادهای پژوهشی می‌توانیم محقق کنیم. 

او افزود: صنایع‌دستی، هنرهای دستی و صناعی پیشانی شناخت فرهنگ زنده ایرانی است و برخلاف معماری که شکل جدیدی در واقعیت به خود گرفته، هنر ایرانی همچنان زنده است. 

سرپرست معاونت پژوهشی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی با بیان اینکه هنر ایرانی مانند پارسی زنده مانده است، گفت: زبان ما توانسته خود را به‌روز کند و در طول تاریخ به رغم هجوم فرهنگ‌های دیگر در قالب اشعار نو بروز و ظهور کرد. 

نیکزاد با بیان اینکه جهان‌بینی ایرانیان و دریچه نگاه جهان با هنر ایرانی و با پژوهش معنای نهفته در آثار هنرهای سنتی نشان داده می‌شود، گفت: در دنیای امروز باید کاربردی‌سازی پژوهش را داشته باشیم و صرفا به صورت نمادین نباشد. مسئله اصلی این است که پژوهش بازنگری را به خوبی نشان می‌دهد. 

او احیای هنرهای فراموش شده را یکی از ماموریت‌های پژوهشکده هنرهای سنتی دانست و گفت: این هنرهای فراموش شده را در پژوهشکده بازخوانی می‌کنند و بر پایه کشف دانش گذشته آثار تولید می‌کنند، اما گام بعدی این است که باید به فهرست صنایع‌دستی اضافه شود. 

سرپرست معاونت پژوهشی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی تاکید کرد: جز پژوهشکده هنرهای سنتی بخش‌های تخصصی دیگر مانند مردم‌شناسی هم به خوبی دغدغه‌مند هستند و این ماموریت‌ها را دنبال می‌کنند، لذا همگرایی و همفکری و خانواده بودن ما منجر به اتفاقات خوبی می‌شود و مسئله مهمتر این است که پژوهش بتواند نشر پیدا کند. 

نیکزاد خاطرنشان کرد: پژوهش در صنایع‌دستی اتفاق خوبی است اگر بتواند در همه نقاط و استان‌ها نشر پیدا کند و گروه بزرگی از ایران در حوزه پژوهش صنایع‌دستی بکوشند و به غنای این بخش از هنر ایران کمک کنند. 

طیبه عزت‌اللهی رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی نیز بر این موضوع که در جامعه هنر باید بازیکن و کنشگر فعال باشیم، تاکید کرد.