رئیس سازمان نهضت سواد آموزی در گفت‌وگو با ایلنا:
سالانه بین ۱۵ تا ۲۰ هزار دانش‌آموز در پایه‌های ابتدایی ترک تحصیل می‌کنند/ عمده بی‌سوادان در حاشیه شهرها هستند
رئیس سازمان نهضت سواد آموزی گفت: در حال حاضر سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، لرستان و کرمان بالاترین آمار بی‌سوادی در کشور را دارند، اما عمده بی‌سوادان در نقاط حاشیه شهرها هستند.
علی باقرزاده (رئیس سازمان نهضت سواد آموزی) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با بیان اینکه پژوهش‌های متعددی وجود دارد که تایید می‌کند، سطح سواد والدین یکی از عناصر تاثیرگذار در موفقیت فرزندانشان است، حتی اگر این سطح سواد در حد خواندن، نوشتن و دوره ابتدایی باشد، گفت: هر سال شناسایی والدین بی‌سواد انجام می‌شود و در اختیار ما قرار می‌گیرد، اما روش کار ما بر مبنای یک پایگاه اطلاعات اسمی است که خودمان داریم. برای هر شهروند زیر۵۰ سال یک پرونده آموزشی تشکیل داده‌ایم و سوابق تحصیلی آنها را در هر میزانی که از پایگاه‌های مختلف پیدا کرده‌ایم، در آن قرار داده‌ایم.
وی ادامه داد: در حال حاضر سیاستی را اعلام کرده‌ایم که بنا بر آن هر کسی مدرک تحصیلی بالای پنجم ابتدایی دارد، امکان ثبت‌نام در مراکز نهضت سوادآموزی در هیچ نقطه از کشور را پیدا نمی‌کند، مگر اینکه آن فرد در اظهارات شفاهی‌اش اعلام کند که من سواد ندارم و تا زمانی که تکلیف آن مدرکی که برایش صادر نشده روشن نشود، امکان ثبت‌نام نداریم.
او افزود: سال گذشته تقریبا ۱۱۰ هزار نفر در جریان سنجش تحصیلی قبل از مدرسه به عنوان اولیای بی‌سواد در مجموعه سازمان آموزش و پرورش استثنایی ثبت شده‌اند، ولی جامعه هدف ما گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال است. بخش زیادی از این افراد ثبت‌شده بالای ۵۰ سال بودند که ما فعلا اولویتی برای آموزش آنان نداریم و اولویت‌مان برای افراد زیر ۵۰ سال است. در مورد بعضی از آنها هم مغایرتی وجود دارد، بین آن چیزی که در مرکز سنجش ثبت شده و آن سوابق تحصیلی مستندی که در پرونده‌شان داریم.
وی تصریح کرد: با این حال سازمان مدارس استثنایی از منابع اطلاعی خوب ماست به این دلیل که افراد، والدین بی‌سواد خودشان اعلام کردند ثانیا مربیانی که آنجا هستند، احتمالا میزان تسلط افراد به خواندن، نوشتن و حساب کردن را به خوبی اندازه‌گیری کردند. به عنوان یکی از منابع اطلاعاتی معتبر معمولا به نتایج سنجش توجه می‌کنیم.
باقرزاده ادامه داد: طرح آموزش اولیای بی‌سواد دانش‌آموزان را داریم و سالیانه ۱۰۰ تا ۱۱۵ هزار نفر تحت پوشش می‌بریم که در این راستا هم معلمان و هم آموزش‌دهندگان همکاری و کمک می‌کنند تا این افراد متقاعد شوند که ثبت نام کنند.
باقرزاده اضافه کرد: در گروه سنی بالای ۵۰ سال امکان ثبت نام به صورت داوطلب آزاد و خود آموز وجود دارد ولی دیگر آموزش‌دهنده‌ای برای این افراد سازماندهی نمی‌کنیم. آنها می‌توانند توسط اعضای خانواده‌شان با کتاب‌هایی که ما به آنها می‌دهیم، آموزش ببینند ضمن اینکه در آخر هم از آنها امتحان گرفته می‌شود و هم کارنامه صادر خواهد شد.
وی در خصوص آمار والدین بی‌سواد در سال تحصیلی که گذشت، گفت: در سال تحصیلی که گذشت چیزی حدود ۸۰ هزار نفر تحت پوشش نهضت سوادآموزی رفتند و هدفگذاری امسال‌مان در سال ۹۷ و ۹۸ برای حدود ۹۰ هزار نفر در نظر گرفته شده است.
رئیس سازمان نهضت سواد آموزی درباره آمار افرادی که در مقطع ابتدایی ترک تحصیل می‌کنند و از آن مقطع به بعد بی سواد محسوب می‌شوند، توضیح داد: به طور متوسط طبق آمار رسمی آموزش و پرورش دو درصد از دانش آموزان ابتدایی یا در دوره ابتدایی ثبت نام نمی‌کنند یا اینکه دوره ابتدایی را تمام نمی‌کنند، یعنی بین پایه‌ها ترک تحصیل می‌کنند. معمولا در هر پایه‌ای هر سال بین ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر ترک تحصیل می‌کنند و یا قبول شده پایه قبلی هستند که دیگر در پایه جدید ثبت نام نمی‌کنند یا حتی حین سال تحصیلی به دلیل مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که وجود دارد از چرخه آموزش خارج می‌شوند.
او افزود: اغلب دانش‌آموزانی که به سن ۱۰ سالگی رسیده‌اند، ولی کماکان در مقطع ابتدایی هستند از خانواده‌ها و گروه‌های آسیب دیده جامعه هستند. ما برای آنهایی که به سن ۱۰ سالگی می‌رسند و هنوز مقطع ابتدایی را تمام نکرده‌اند یک طرح ویژه با عنوان "آموزش کودکان ۱۰ تا ۱۹ سال" داریم و با حداکثر انعطاف پذیری در ضوابط و قوانین سراغ آنها می‌رویم. سالانه بین ۲۰ تا ۲۳ هزار نفر از این گروه ثبت نام می‌کنیم که بخشی از آنها هم ترک تحصیلی‌های سال‌های گذشته آموزش و پرورش هستند، البته یک مساله دیگر هم وجود دارد که در این آمار دو درصدی آنهایی که شناسنامه ندارند، لحاظ نمی‌شوند چون مبنا برای ما شناسنامه افراد و کد ملی آنهاست.
رئیس سازمان نهضت سواد آموزی با بیان شرایط تحصیل اتباع خارجی در نهضت سواد آموزی گفت: یک بخش دیگر هم اتباع خارجی هستند که اوراق هویتی ندارند، لذا در این آمار، اسامی آنها ذکر نمی‌شود، اما این امکان باید برای آنها فراهم شود تا حداقل تحصیلات ابتدایی را فرا بگیرند. ما برای اتباع خارجی هم یک برنامه داریم که آن هم برای گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال است. البته مشارکت‌های بین المللی را هم جذب می‌کنیم ولی همه هزینه را جمهوری اسلامی می‌دهد. ما در سال گذشته ۲۷ هزار نفر از اتباع خارجی را تحت پوشش بردیم امسال هم برای همین عدد هدفگذاری کردیم که به تدریج ثبت نامشان را شروع کنیم.
باقرزاده در خصوص میزان بی‌سوادی در نقاط مختلف کشور بیان کرد: در حال حاضر سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، لرستان و کرمان بالاترین آمار بی‌سوادی در کشور را دارند ولی عمده بی‌سوادان متاسفانه در نقاط حاشیه شهرها هستند که اتفاقا شناسایی این افراد سخت‌تر از افرادی است که در روستاها هستند. کمترین آمار هم مربوط به شهر تهران، سمنان ، مازندران، اصفهان، البرز و مراکز استان‌هاست.
وی درباره نحوه جذب نیروهای آموزش دهنده در نهضت‌های سواد آموزی توضیح داد: از طریق موسسات غیردولتی آموزش‌دهنده جذب می‌کنیم و خیلی مشکل کمبود آموزش‌دهنده نداریم و در هر جا که لازم باشد موسسات فراخوان آموزش دهنده می‌دهند و پس از ساماندهی به مراکز معرفی می‌شوند. فعلا برای جذب این افراد ضابطه‌ای نداریم، اساسا ما آموزش دهندگان را جذب نمی‌کنیم و اگر قرار باشد اینها جذب شوند به عنوان معلم آموزش و پرورش به کار گرفته می‌شوند که آن هم تابع قوانینی است که مجلس شورای اسلامی تصویب می‌کند.
باقرزاده درباره طرح عدم دریافت گواهینامه و جواز افراد بی‌سواد توضیح داد: یک مصوبه‌ای در این مورد داشتیم که دولت محترم سال ۹۳ آن را گذراند، ولی متاسفانه مجلس از آن ایراد گرفت. واقعیت تلخ این است افرادی که بی‌سواد هستند در کشور ما امتیاز می‌گیرند و یک بخش آن همین است که گواهی رانندگی را به افراد بی‌سواد ساده‌تر می‌دهند. ولی اخیرا پلیس راهور تمهیداتی را اتخاذ کرده به این صورت که با استعلام این کار را انجام دهد، یعنی ما بی‌سوادی فرد را تایید کنیم و بعد به آنها گواهینامه تعلق بگیرد. من عقیده‌ام این است که چون رابطه‌ای بین سطح سواد و میزان تصادفات جاده‌ای وجود دارد پس در چنین شرایطی نباید به افرادی که سواد ندارند گواهینامه بدهیم چون اینها هم جان خودشان و هم خانواده‌هایشان را به خطر می‌اندازند و هم امنیت و سلامت بقیه اعضای جامعه را تهدید می‌کنند.
وی افزود: همین موضوع در مورد پروانه کسب هم وجود دارد به اعتقاد من کسی که با اجازه دولت مجوزی را برای دادوستد می‌گیرد باید مهارت‌های اولیه را داشته باشد و اگر کسی بی‌سواد باشد قاعدتا نباید برای آنها مجوزی برای داد و ستد با مردم، ثبت طلبکاری‌ها و بدهکاری‌ها یا ثبت تاریخ انقضا و تاریخ مصرف و... صادر شود چون قاعدتا با سلامتی مردم و حقوق شهروندان سروکار دارند و باید به صورت جدی‌تر با آنها برخورد شود.
باقرزاده درباره اقدامات حمایتی که پیش‌تر قرار بود؛ برای افراد معلول، نابینا و افراد با نیاز ویژه در نظر گرفته شود، توضیح داد: به روشندلانی که در هر جایی ثبت نام کرده باشند کتاب ارائه می‌دهیم و همچنین برایشان آموزش‌دهنده و مربیان متخصص ساماندهی می‌کنیم. علاوه بر این سرانه آموزش این افراد تقریبا دو برابر افراد عادی است. همچنین آموزش‌دهنده‌ای که یک معلول جسمی و حرکتی یا یک ناشنوا و نابینا را آموزش می‌دهد، دو برابر افراد عادی حق الزحمه دریافت می‌کند طبیعتا این برای مربیان و آموزش دهندگانی که به سمت تحت پوشش بردن افراد با نیاز ویژه می‌روند انگیزشی است. همین سیاست‌ها باعث شد تا در طول چند سال گذشته روند ثبت نام از بین معلولان افزایش پیدا کند، به طوری که سال گذشته تا به امروز به بیش از هشت هزار نفر رسید.
