جهان در سال ۲۰۲۴/پرونده هفتم: آفریقا
قنادباشی: اخراج آمریکا و فرانسه از نیجر/کنشگری سیاسی مصر با محور غزه/ تقابل ژنرال‌ها در سودان/ تعمیق نفوذ چین در قاره سیاه
کارشناس مسائل آفریقا گفت: روند رشد اقتصادی در ۲۰۲۵ در برخی کشورهای آفریقایی به صورتی طی خواهد شد و از منظر دیگر تقابل بومی با استعمار غربی در کشورهای آفریقایی به دلیل ضعیف شدن اروپا و به صورت کلی غرب در جنگ اوکراین ادامه خواهد داشت.
جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل آفریقا با اشاره به مهمترین تحولات قاره سیاه در سال ۲۰۲۴ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: مهمترین مساله این قاره در سال گذشته میلادی را می‌توان اخراج نظامیان فرانسه و آمریکا از نیجر دانست که البته این اقدام در بورکینافاسو و مالی قبلاً رخ داده بود و این کشورها که محیط فعالیت این دو کشور به حساب می‌آمدند عملاً خواهان خروج نظامیان آمریکا و فرانسه شدند. در شمال نیجر از یک سو نفت لیبی و الجزایر قرار دارد و از سوی دیگر نفت چاد و خلیج گینه قرار دارد و به همین دلیل اخراج آمریکا و فرانسه از این کشور به ضرر آنها تمام شد. همچنین بیش از ۷۰ درصد اورانیوم این دو کشور از نیجر تامین می‌شد. لذا اخراج فرانسه و آمریکا از نیجر را باید یک واقعه بسیار مهم در سال گذشته میلادی با محوریت آفریقا بدانیم. موضوع دیگر، برگزاری انتخابات در کشورهای آفریقایی بود که در سنگال و چند کشور دیگر مهم قلمداد می شد که البته در غرب آفریقا و شرق آن شاهد رشد اقتصادی بودیم.
وی ادامه داد: در آفریقای جنوبی هم مشکلات متعددی را شاهد بودیم و همچنین در برخی از کشورهای قاره سیاه مانند موزامبیک ناآرامی را شاهد بودیم؛ چراکه پس از تشدید جنگ اوکراین، کمبود مواد غذایی و بالا رفتن قیمت سوخت را شاهد بودیم که کشورهای آفریقایی را با مشکلات مشخصی مواجه کرد ولی با توجه به سرمایه‌گذاری‌های خارجی که در آفریقا صورت گرفت کشورهای این قاره توانستند تا حدودی خود را از این وضعیت نجات بدهند. بیشترین کشوری که در آفریقا توانست در عرصه اقتصادی خود را نشان بدهد چین بود. در سودان شاهد ادامه جنگ داخلی بودیم که میلیون‌ها نفر آواره شدند و بسیاری از زیرساخت‌های این کشور نابود شد و باید آن را صحنه رقابت کشورهای خارجی بدانیم که که قدرت طلبی دو ژنرال نظامی باعث به وجود آمدن چنین وضعیتی در سودان شد.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: در مصر هم یکی از مسائل، پرونده غزه بود. شاهد بودیم که در این کشور تحرکات زیادی در خصوص مسائل غزه از حیث سیاسی به وجود آمد اما با توجه شود که مصر در این راستا سعی کرد تا پتانسیل ضد صهیونیستی را کنترل کند؛ به گونه‌ای که اسرائیل گذرگاه غزه و محور فیلادلفیا را اشغال کرد و حتی در آنجا سربازان مصری کشته شدند اما قاهره تلاش کرد تا این بحران را ر اساس سیاست‌های خود مدیریت کند. این در حالیست که مصر با میزبانی از مذاکرات غزه سعی کرد تا خود را ایفا کننده مثبت نقش سیاسی در این پرونده به دنیا معرفی کند. از منظر دیگر برگزاری نشست دی ۸ در مصر که رئیس جمهور کشور ما هم در آن حضور داشت یکی دیگر از تحولات سال گذشته میلادی این کشور به حساب می‌آید. اگرچه سازمان دی ۸ از حیث اقتصادی با چالش‌های روبرو است اما به هر ترتیب حضور روسای جمهور کشورهای عضو این سازمان در کنار یکدیگر یک رویداد مهم قلمداد می‌شود.
وی افزود: موضوع مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد برگزاری تظاهرات ضد صهیونیستی و در حمایت از فلسطین در کشورهایی مانند مراکش، الجزایر و حتی تظاهرات‌های گاه و بیگاه در مصر بود. این رویداد یک مسئله مهم سیاسی اجتماعی به حساب می‌آید که در سال ۲۰۲۴ با پتانسیل بالا به وقوع پیوست. در لیبی هم بحث دولت سازی بسیار کند و ناکارآمد پیش رفت. انتظار بر این بود که در سال ۲۰۲۴ شاهد برگزاری انتخابات در لیبی و شکل‌گیری یک دولت یکپارچه در این کشور باشیم اما با توجه به مداخلات خارجی در این کشور چنین اتفاقی رخ نداد و بر همین اساس لیبی در یک هرج و مرج مشخص سیر کرد. با تمام این تفاسیر در سال ۲۰۲۵ به نظر می‌رسد که روند رشد اقتصادی در برخی کشورهای آفریقایی به صورتی طی خواهد شد و از منظر دیگر تقابل بومی با استعمار غربی در کشورهای آفریقایی به دلیل ضعیف شدن اروپا و به صورت کلی غرب در جنگ اوکراین ادامه خواهد داشت.
قنادباشی در پایان خاطرنشان کرد: بحث ضدیت با صهیونیست‌ها به خصوص در شمال آفریقا را شاهد خواهیم بود ولی در کل هنوز یک پتانسیل کامل برای رقم زدن تحولات شگرف در آفریقا وجود ندارد اما یک موج آرام در حال شکل‌گیری است. حضور روس‌ها در آفریقا عموما یک حضور نظامی است و در مقابل حضور چینی‌ها حضور اقتصادی است که می‌تواند بسیار مثبت‌تر عمل کند و احتمال زیاد چین در همین عرصه در سال ۲۰۲۵ میلادی فعالیت بیشتری خواهد داشت.
