تشریح دلایل ترافیک کامیون‌ها در مرز آستارا/ صاحبان کالا برای انتقال محموله کشتی پیدا نمی‌کنند

جواد هدایتی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره صف کامیون‌های حامل بار فسادپذیر در مرز آستارا اظهار داشت: از دو ماه قبل از ژانویه و فصل پیک، اوج تردد بار از مسیر پایانه مرزی آستارا آغاز می‌شود و معمولا تا پایان اسفندماه این افزایش میزان تردد کامیون‌ها در این مسیر ادامه دارد و اتفاقات چند سال گذشته به افزایش تقاضا برای عبور از این مسیر اضافه کرده‌است.

وی ادامه داد: با توجه به موافقت‌نامه تجاری اوراسیا که به تسهیل تجارت کمک می‌کند روند تجارت و ارتباطات تجاری بین اروسیا و روسیه رو به رشد بوده و همچنین یکی از پیامد‌های جنگ بین روسیه و اوکراین افزایش مبادلات بین ایران و این منطقه بوده که همین عوامل باعث افزایش تقاضا و تردد کامیون‌ها دراین مسیر شده‌‌ است. البته با توجه به این شرایط پیش‌بینی‌هایی برای تسهیل تردد کامیون‌ها در ماه‌های پیک داشتیم و اجرای تمهیداتی را پیگیری می‌کنیم.

مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری گفت: از سوی دیگر موضوع این است که پایانه مرزی آستارا در داخل شهر آستارا است و این صف کامیونی معضلات ترافیکی برای ساکنان این شهر هم ایجاد می‌کند و این توفقات باعث آزار ترافیکی ساکنان می‌شود.

هدایتی با تاکید بر اینکه 50 درصد دلایل ترافیک کامیون‌ها به مسائل موجود در طرف ایران و 50 درصد هم به مشکلات مرزی طرف مقابل برمی‌گردد، اظهار داشت: اگر هیچ مانعی در طرف ایران برای تردد کامیون‌ها وجود نداشته باشد موضوع این است که پایانه مرزی طرف مقابل هم باید توان پذیرش کامیون‌های خروجی را داشته باشد. از این رو هر دو طرف در شرایط پیک به دنبال انجام اقدامات مضاعفی برای تسهیل تردد کامیون‌ها هستند و مسائلی که مانع از تسهیل تردد و تردد روان می‌شود را از دست‌اندرکاران از جمله رانندگان، شرکت‌های حمل و نقل، مقامات استانی و طرف مقابل و از مجراهای دیپلماتیک مانند سفارت ایران و رایزن اقتصادی در آذربایجان را به طور مستمر بررسی و پیگیری می‌کنیم و بخش قابل توجهی از مسائل و مشکلات شناسایی و  برطرف شده‌اند.

وی تاکید کرد: این پیگیری‌ها از سطوح مختلف از جمله مقامات در سفارت، مقامات محلی و .... انجام شده و طرف مقابل قول داده است که در سال 2023 تعداد ایکس‌ری و باسکول و این تجهیزات پایانه مرزی را افزایش دهد و نهایت ظرفیت را برای افزایش پذیرش کامیون‌های ورودی و خروجی را به کار بگیرد.  

مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری با بیان اینکه در پایانه مرزی آستارا با مشکلات پیچیده و چندوجهی مواجه هستیم، اظهار داشت: در سمت ایران برای رفع این مشکلات جلساتی در کمیته هماهنگی مرزی داشتیم و راهکارهایی هم مطرح شده که اجرای این موضوعات نیاز به حمایت و پیگیری مقامات محلی را دارد و از این رو هماهنگی‌هایی و ملاقات‌هایی با مقامات استانی انجام شده و موضوعات به مقامات محلی اعلام شده تا برای رفع مشکلات پیچیده به ویژه در بخش‌های انتظامی کمک و همکاری کنند. همچنین موضوعات را هم به طور همزمان با مقامات ذی‌ربط بخش حمل و نقل و گمرک طرف آذری پیگیری می‌کنیم تا بتوان در داخل پایانه و بیرون از پایانه برای افزایش تردد هماهنگی‌های لازم انجام شود.

هدایتی با اشاره به مشکلات موجود در طرف ایران در کاهش سرعت تردد کامیون‌ها از پایانه مرزی آستارا گفت: مشکلاتی در پایانه مرزی آستارا داریم از جمله اینکه این پایانه مرزی که از قدیمی‌ترین پایانه‌ها محسوب می‌شود تحت مالکیت گمرک قرار دارد و در حال حاضر گمرک پروژه محوطه این پایانه را به پیمانکاری واگذار کرده و اجرای پروژه را با کُندی انجام می‌شود. در این پروژه تعداد انبار و سوله‌ها را تخریب کردند تا فضا برای تردد کامیون‌ها افزایش یابد اما کارگاه‌های عمرانی هنوز فعال هستند و پروژه در حال اجرا است و در عین در ایام پیک تردد کامیون از این پایانه‌ هم قرار داریم و همین عامل ترافیک شده‌است.

وی با بیان اینکه در این مسیر 6 گره ترافیکی وجود دارد که دو گره جدی و حاد هستند، افزود: یکی از دلایل ایجاد ترافیک در پایانه مرزی آستارا این است که گمرک از یک ایکس‌ری برای کنترل کامیون‌های ورودی و خروجی استفاده می‌کند یعنی هم کامیون‌های ورودی و هم کامیون‌های خروجی باید از یک ایکس‌ری عبور کنند و گمرک اصرار دارد که تمام کامیون‌ها از مسیر ایکس‌ری عبور داده شوند و همین باعث می‌شود که کامیون‌ها در محوطه پایانه تاب بخورند و ترافیک ایجاد شود و از سوی دیگر تعداد باسکول هم در این پایانه کم است و جوابگوی این حجم از ترددها را نمی‌دهد.

مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری با اشاره به میزان تردد روزانه کامیون‌ از این پایانه اظهار داشت: طبق آمارهای یک ماه اخیر روزانه حدود 550 دستگاه کامیون در یک روز و در 24 ساعت در نوبت قرار می‌گیرند و میزان خروجی کامیون‌ هم بین 220 تا 250 دستگاه کامیون است. یعنی بابت 550 دستگاه کامیون ورودی 250 کامیون از پایانه خارج می‌شود و اگر کامیونی مشکل اسنادی و مدارک نداشته باشد، در نهایت میزان مدت ماندگاری آن در پایانه مرزی آستارا بین 3 تا 4 روز است که به طور طبیعی باید در نهایت روز چهارم از پایانه خارج شود البته کامیون‌هایی هم هستند که به دلیل مشکل اسنادی توقف 20 روزه در این پایانه داشتند اما اگر کامیونی با مشکلی مواجه نباشد توقفی هم نخواهد داشت.

هدایتی ادامه داد: چندین دستگاه در انجام تشریفات گمرکی برای خروج کامیون‌ها دخیل هستند که در نهایت طبق قانون هماهنگی‌ها برای اجرای این تشریفات با مجموعه گمرک است و هماهنگی‌ها برای انجام این تشریفات باید از سوی گمرک انجام شود. با توجه به شرایط پایانه مرزی آستارا در ایام پیک این انتظار وجود دارد که انجام تشریفات گمرکی به صورت 24 ساعته و به صورت شبانه‌روزی انجام شود اما طبق گزارش‌های رانندگان معمولا این عملیات تا ساعت 18 الی 19 ادامه دارد.

مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری با بیان اینکه در تلاش هستیم که میزان توقف کامیون‌ها در مرز آستارا را حداقل به دو روز کاهش دهیم، گفت: با توجه داشت که بخشی از موضوع در کاهش ترافیک کامیون‌ها در پایانه مرزی آستارا توان پذیرش طرف مقابل است. برای مثال امروز در طرف آذری 2 باسکول خراب شد و تا ساعت 9 صبح پذیرش انجام نشد و از این رو از طرف ایران هم کامیونی از مرز خارج نشد.

وی با اشاره به تصاویر منتشر شده از فساد بار کامیون‌های مانده در صف پایانه مرزی آستارا تاکید کرد: در این باره باید صحت‌سنجی انجام شود چراکه قاعدتا در این مسیر کامیون‌های یخچال‌دار در تردد هستند که امکان تنظیم دما برای نگهداری از بار و محموله را دارند. برخی از این کامیون‌ها برای رسیدن به مقصد بیشتر از 20 روز در راه هستند حال اینکه نهایت ماندگاری کامیون در این مرز 4 روز است و امکان فاسد شدن بار کامیون یخچال‌دار در طی 4 روز وجود ندارد. اگر باری فاسد شده شاید به دلیل خراب شدن یخچال کامیون بوده یا اینکه کالا زمینه فاسد شدن را داشته وگرنه در طول 4 روز امکان فساد شدن بار کامیون یخچالدار وجود ندارد.

هدایتی در پاسخ به این سوال که چرا در ایام پیک از ظرفیت بندر آستارا برای انتقال بار یا کامیون‌ها استفاده نمی‌شود، گفت: استفاده از ظرفیت بندر آستارا و مسیر ریلی آن همواره درخواست سازمان راهداری هم بوده اما در این بخش هم با مشکلاتی مواجه هستیم که مهم‌ترین آن کمبود ناوگان دریایی است و صاحب بار کشتی برای انتقال کالا پیدا نمی‌کند. عمده کشتی‌های فعال در بنادر شمال و بندر آستارا فله‌بر هستند و با کمبود کشتی‌های کانتینر یخچالی در خزر مواجه هستیم. از سوی دیگر کرایه حمل دریایی از هر تن 20 الی 30 دلار به حدود 120 دلار رسیده و بسیار افزایش یافته و حمل دریایی برای صاحب کالا نمی‌صرفد اما با همین کرایه‌های گران هم صاحب بار کشتی برای انتقال کالا پیدا نمی‌کند.        ‌

وی ادامه داد: از سوی دیگر میزان امکان حمل دریایی از بندر آستارا نسبت به جاده بسیار پایین است در حالی که از مسیر جاده‌ای روزانه 250 دستگاه کامیون خارج می‌شود. از مسیر بندری و دریایی در نهایت روزانه بار 30 تا 40 کامیون قابل جابه‌جایی است که عدد موثری در کاهش ترافیک محسوب نمی‌شود.