ایلنا گزارش می‌دهد؛
صدای زنانه‌ای که زیر بار زندگی خاموش نمی‌شود/چالش‌های زنان سرپرست خانوار در استان البرز؛ حمایت‌ها و کمبودها
زنان سرپرست خانوار در استان البرز با مشکلات متعددی روبه‌رو هستند که رفع آنها نیازمند همکاری همه‌جانبه نهادهای دولتی، بانک‌ها، خیرین و بخش خصوصی است. حمایت‌های فعلی، گرچه موثر است، اما کافی نیست و باید با اجرای طرح‌های توانمندسازی و ایجاد شغل‌های پایدار، زمینه بهبود وضعیت زندگی این قشر فراهم شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا از البرز، زنان بی‌سرپرست یا سرپرست خانوار یکی از اقشار آسیب‌پذیر جامعه هستند که نیازمند توجه و حمایت ویژه‌اند. این قشر که به دلایلی همچون فوت همسر، طلاق یا ترک خانواده توسط همسر، مسئولیت تأمین مالی و مدیریت زندگی خانوادگی را بر عهده دارند، با مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی و روانی مواجه هستند.
زنان سرپرست خانوار، قهرمانان گمنامی هستند که هر روز برای زندگی خود و خانواده‌شان می‌جنگند؛ در میان سختی‌ها و نگاه‌های سنگین جامعه، صدای درد و تلاش شان کمتر شنیده می‌شود.
دستفروشی زیر سایه تنهایی؛ روایت زنانه از جنگیدن برای زندگی
زن میانسالی که در یکی از خیابان های کرج بساط شال و کلاه پهن کرده بود، وقتی شنید خبرنگارم، سفره درد دلش باز شد اما نگران بود نکند اقوامش در شهرستان از مشکلاتش مطلع شوند.چون اقوامش در جنوب کشور از حال و روز او خبر ندارند.
وقتی مطمئن شد عکسی از او منتشر نمی شود، گفت: وقتی از اهواز به کرج مهاجرت کردیم، وضع زندگی مان بد نبود اما شوهرم طمع کرد که تهران کار زیاد است و بی کار نمی ماند اما اعتیاد جای کار مرد زندگیم را گرفت.
او می گفت: من زنم، یک مادر، تنها کسی که باید پای این زندگی باشم. هر روز صبح با هزار فکر و نگرانی از خواب بیدار می‌شوم؛ اینکه چطور خرج بچه‌هایم را که پدرشان معتاد بی کار است در بیاورم؟
این زن بدسرپرست ادامه داد: زندگی وقتی سخت می‌شود که باید به‌جای دو نفر تلاش کنی، اما صدای خستگیت را هم هیچ‌کس نشنود. شوهرم معتاد است و بودن و نبودنش برایم فرقی ندارد، و حالا همه سختی زندگی روی دوش من قرار گرفته است.
زن دستفروش گفت: قبلا خانه مردم کار می کردم؛ صبح تا شب. اما حالا دست و پاهایم درد می کند. شال و کلاه می بافم، کار دست خودم را می فروشم، البته اگر مشتری باشد.
این زن هر صبح به امید فروش این شال و کلاه از خانه بیرون می آمد، چون به قول خودش برای خرج زندگی، هیچ انتخاب دیگری نداشت.
چالش‌های اصلی زنان سرپرست خانوار در البرز
یکی از فعالان مدنی استان البرز در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به وضعیت زنان بی سرپرست و بدسرپرست، اظهار داشت: مشکلات اقتصادی بزرگ‌ترین چالش این قشر است. بسیاری از این زنان با کمترین درآمد، تلاش می‌کنند نیازهای اولیه خانواده خود را تأمین کنند. عدم دسترسی به شغل پایدار و سخت‌گیری بانک‌ها در ارائه تسهیلات، فشارهای مضاعفی به این زنان وارد کرده است.
وی ادامه داد: مسئله تضامین بانکی یکی از موانع اصلی بهره‌مندی از تسهیلات اشتغال‌زایی است. بسیاری از زنان سرپرست خانوار قادر به تأمین این تضامین نیستند و حتی در صورت ارائه ضامن، بانک‌ها سخت‌گیری‌های متعددی اعمال می‌کنند. این روند باعث می‌شود بسیاری از زنان نتوانند از این تسهیلات برای ایجاد شغل یا بهبود وضعیت اقتصادی خود استفاده کنند.
خدمات حمایتی و نقاط ضعف
با وجود فعالیت سازمان‌هایی نظیر بهزیستی، کمیته امداد و مراکز خیریه در استان البرز، خدمات ارائه شده به گفته این فعال مدنی همچنان ناکافی است.
وی تأکید کرد: گرچه کمک‌هایی نظیر پرداخت مستمری، کمک‌هزینه مسکن و مهارت‌آموزی ارائه می‌شود، اما این خدمات پاسخگوی نیازهای واقعی زنان سرپرست خانوار نیست. بسیاری از این زنان به شغل پایدار نیاز دارند، نه صرفاً کمک‌هزینه‌های موقتی.
فرصت‌های اشتغال و توانمندسازی
این فعال مدنی با اشاره به ضرورت ایجاد فرصت‌های شغلی گفت: دوره‌های مهارت‌آموزی که توسط سازمان‌هایی نظیر سازمان فنی و حرفه‌ای برگزار می‌شود، می‌تواند مفید باشد، اما مشکل اینجاست که این دوره‌ها باید منجر به اشتغال پایدار شوند. تنها ارائه مهارت کافی نیست؛ باید بازار کار و حمایت‌های لازم برای استفاده از این مهارت‌ها فراهم شود.
وی در ادامه پیشنهاد داد: طرح‌های اشتغال‌زایی و کارآفرینی ویژه زنان سرپرست خانوار باید با حمایت‌های جامع‌تر همراه باشد. همچنین، جلب مشارکت خیرین و بخش خصوصی می‌تواند نقشی اساسی در رفع مشکلات این قشر ایفا کند.
فشارهای روانی و نیاز به حمایت اجتماعی
این فعال مدنی به جنبه روانی مشکلات زنان سرپرست خانوار نیز اشاره کرد و گفت: فشارهای روانی ناشی از تنهایی، مسئولیت‌های سنگین و کمبود حمایت‌های اجتماعی، بسیاری از این زنان را درگیر مشکلات روحی و روانی کرده است. گسترش خدمات مشاوره‌ای و روان‌شناختی برای این قشر بسیار ضروری است.
پیشنهادها برای بهبود وضعیت زنان سرپرست خانوار
وی با اشاره به تسهیل شرایط دریافت تسهیلات، لزوم حذف سخت‌گیری‌های بانکی و ارائه تضامین ساده‌تر را برای رفاه حال زنان سرپرست خانوار لازم دانست و گفت: در راستای ایجاد شغل‌های پایدار، حمایت از مشاغل خانگی، تعاونی‌های زنان و طرح‌های کارآفرینی می‌تواند راهگشا باشد.
این فعال مدنی برای گسترش خدمات مشاوره‌ای از ارائه خدمات روان‌شناسی و مشاوره به منظور کاهش فشارهای روانی یاد کرد و اضافه کرد: برای حمایت ویژه از فرزندان زنان سرپرست خانوار، توجه به آموزش و تربیت آنها از کودکی مهم است که دچار آسیب های اجتماعی نشوند.
ارائه خدمات گسترده به زنان سرپرست خانوار در استان البرز
وجیهه فلاح محمدی مدیرکل بهزیستی استان البرز در گفت و گو با ایلنا از ارائه خدمات متنوع به زنان سرپرست خانوار و خانواده‌های تحت پوشش این نهاد خبر داد و گفت: در سال جاری ۱۸۰ فرصت شغلی برای این قشر ایجاد شده است.
مدیرکل بهزیستی استان البرز با اشاره به آمار و خدمات ارائه شده به جامعه هدف در دفتر امور خانواده و بانوان، اظهار داشت: تعداد بانوان تحت پوشش این دفتر ۲,۹۲۴ نفر است که در کنار آن، ۹۶۸ دانش‌آموز و ۸۲ دانشجوی تحت پوشش نیز از خدمات بهره‌مند هستند.
وی با بیان اینکه تمامی بانوان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی از مستمری بهره‌مند هستند و هیچ‌کس پشت نوبت دریافت مستمری قرار ندارد، گفت: طی سال جاری ۸,۰۶۳ مورد خدمات مددکاری اجتماعی به جامعه هدف ارائه شده است.
خدمات ارائه‌شده به زنان سرپرست خانوار
فلاح محمدی به اقدامات حمایتی این اداره‌کل اشاره کرد و گفت: پرداخت مستمری ماهانه به بانوان سرپرست خانوار و خانواده‌های آنان و کمک‌هزینه‌های تحصیلی از جمله پرداخت ۱۰۰ درصد هزینه‌های دانش‌آموزی و دانشجویی فرزندان این بانوان از جمله اقدامات بهزیستی البرز است.
وی با اشاره به کمک‌هزینه ودیعه مسکن تصریح کرد: در سال جاری تاکنون به ۱۶ نفر کمک بلاعوض ودیعه مسکن به مبلغ ۶ میلیارد و ۹۶۰ میلیون ریال پرداخت شده است.
فلاح محمدی با تاکید به پرداخت بیمه اجتماعی برای تعدادی از بانوان سرپرست خانوار، اضافه کرد: در راستای تولی‌گری محله‌های کم‌برخوردار، چهار محله در استان البرز تحت پوشش قرار دارند.
وی از نظارت بر حامی‌سراها و ارائه خدمات به بانوان خشونت‌دیده خبر داد و گفت: گروه‌های همیار بانوان سرپرست خانوار و ارائه کمک‌هزینه‌هایی برای خرید لوازم ضروری منزل، درمان و سایر نیازها در استان البرز تشکیل شده است.
ایجاد اشتغال و تسهیلات اشتغال‌زایی
مدیرکل بهزیستی البرز با تأکید بر اهمیت توانمندسازی زنان سرپرست خانوار از ایجاد ۱۸۰ شغل در سال جاری خبر داد و افزود: بخش عمده‌ای از این اشتغال‌زایی از طریق پرداخت تسهیلات اشتغال‌زایی صورت گرفته است.
وی در این خصوص توضیح داد: تسهیلاتی به مبلغ ۱۵۰ میلیون تومان با کارمزد ۴ درصد و بازپرداخت ۵ تا ۷ ساله به متقاضیان اعطا می‌شود. این تسهیلات فرصتی مهم برای ایجاد اشتغال پایدار در میان زنان سرپرست خانوار است.
وی در ادامه با اشاره به موانع موجود در مسیر بهره‌مندی از این تسهیلات گفت: متأسفانه بسیاری از بانوان امکان تأمین تضامین بانکی را ندارند و بانک‌ها در این زمینه سخت‌گیری‌های شدیدی دارند. حتی اگر متقاضیان ضامن ارائه کنند، بانک‌ها ایرادات مختلفی به ضامنین می‌گیرند که این روند را برای بانوان سرپرست خانوار بسیار دشوار کرده است.
درخواست از بانک‌ها برای همکاری بیشتر
فلاح محمدی با تأکید بر لزوم همکاری بیشتر بانک‌ها در ارائه تسهیلات، افزود: رفع این موانع می‌تواند نقش مؤثری در اشتغال‌زایی و بهبود وضعیت معیشتی زنان سرپرست خانوار ایفا کند. از بانک‌ها انتظار داریم شرایط اعطای وام‌ها را تسهیل کنند تا این قشر بتوانند از فرصت‌های ایجاد شده به بهترین نحو بهره‌مند شوند.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد که با ادامه حمایت‌های بهزیستی و همراهی سایر نهادها، بتوان گام‌های موثرتری در راستای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و ارتقای کیفیت زندگی آنان برداشت.
گزارش: معصومه امین زاده
