تحلیل وضعیت سواد و تحصیلات عالی کشور و استان گیلان در سال های 85 تا 95

به گزارش ایلنا از رشت، معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان با بیان این مطلب که در عصر حاضر ارتقای سواد و اطلاعات افراد جامعه به­ عنوان یکی از مؤلفه‌­های مهم توسعه جوامع مطرح است. گفت: بهبود متوازن، کمی و کیفی شاخص‌های سواد و تحصیلات به­ عنوان یکی از اجزای­ اصلی شاخص توسعه انسانی بوده و منجر به تسریع در فرآیند توسعه و کاهش چالش‌های منطقه‌­ای مربوط به آن خواهد شد. بررسی روند تغییرات باسوادی، ساختار و ویژگی­‌های جمعیت باسواد و دارای تحصیلات، برای برنامه‌­ریزان و سیاست­‌گذاران از اهمیت بسزایی برخوردار است.

 طیفوری با اشاره به این که یکی از  شاخص­‌های مهم در این زمینه نسبت باسوادی است، که تأثیر قابل توجهی بر متغیرهایی همچون اشتغال، کسب درآمد و رشد جمعیت در جوامع گوناگون داشته است. گفت: با توجه به اهمیت بررسی دقیق وضعیت سواد، به­‌منظور افزایش سطح مهارت و تخصص نیروی کار که موجب ارتقای کیفیت تولید و نیز بهبود اثربخشی در استفاده از منابع مادی و معنوی و بکارگیری بهینه آن­ها خواهد شد، ضروری است.

 وی با بیان این که بر پایه آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن که در سال 1395 برگزار گردید جمعیت 6 ساله و بیش­تر کشور 71506392 نفر گزارش شده است که از این تعداد، 62666760 نفر معادل درصد باسواد بودند و بر همین اساس جمعیت 6 ساله و بیش­تر استان گیلان 2354542 نفر شمارش شد که از این تعداد 2056087 نفر معادل 87/3 درصد باسواد بوده­‌اند که از این حیث استان گیلان رتبه سیزدهم را در بین باسوادترین استان­‌های کشور از آن خود کرده است.

طیفوری با اشاره به این که میزان اختلاف نسبت باسوادی نقاط شهری و روستایی در کشور از 13/8 درصد در سال 1385 به 12/3 درصد در سال 1395 کاهش یافته است. در حالی که طی این مدت، اختلاف میزان باسوادی نقاط شهری و روستایی استان گیلان از 15/2 درصد در سال 1385 به 15 درصد در سال 1395 کاهش یافته است که همچنان از متوسط کشور بالاتر است.

                                 شکل1-نسبت باسوادی کشور و استان گیلان بر حسب وضع سکونت: 95-90-1385

 وی همچنین افزود: توزیع جمعیت باسواد در دوره‌­های تحصیلی مختلف طی دهه اخیر نشان می­‌دهد، سهم باسوادان دوره عالی در کشور و استان بیش‌­ترین افزایش را تجربه کرده است با این حال شیب این افزایش طی سال­‌های 95-1390 ملایم‌­تر بوده است. به­‌طوری که سهم جمعیت دارای تحصیلات دانشگاهی کشوراز 12/7درصد در سال 1385 به 18/3 درصد در سال 1390 و 21/7 درصد در سال 1395 رسید که طی این مدت سهم این گروه در استان گیلان از 12/1درصد در سال 1385 به 17/5 درصد در سال 1390 و 21/3 درصد در سال 1395 رسید. همچنین سهم باسوادان دوره راهنمایی و متوسطه 1 در کشور و استان گیلان بیشترین کاهش را در دهه اخیر تجربه کرده و سهم باسوادان دوره ابتدایی کشور در دوره پنج ساله1390-1385 با کاهش ولی در دوره 5 ساله 95-1390 با افزایش مواجه بوده است.

وی ادامه داد: این در حالی است که طی هر دو دوره، سهم جمعیت باسوادان دوره ابتدایی استان گیلان کاهش یافته است. از میان جمعیت 10 ساله و بیش­تر دارای تحصیلات عالی کشور و استان در سال 1385، بیش­ترین سهم به­‌ترتیب با 48/1 و 45/2 درصد به شاغلان اختصاص داشته است اما در دو سرشماری بعدی، بیش‌­ترین سهم از آن جمعیت غیرفعال شده است.

طیفوری افزود: سهم جمعیت غیرفعال در کشور و استان نیز به‌­ترتیب از 45/8 و 44/9 درصد در سال 1385 به 52/2 درصد در سال 1395 افزایش یافته است. سهم بیکاران با تحصیلات عالی کشور و استان در دوره پنج ساله 90-1385 به­ترتیب 1/9 و 1/1 درصد افزایش یافته است اما در دوره 5 ساله 95-1390 روند افزایشی آن با شیب کمتری ادامه داشته و همچنین همانند دوره 5 ساله اول، شیب افزایش جمعیت بیکاران استان نسبت به کشور ملایم‌­تر بوده است. سهم این گروه در کشور و استان طی سال­‌های 95-1390 به‌­ترتیب 1/4 و 0/7 درصد رشد داشته است.

    شکل2- توزیع نسبی جمعیت دارای تحصیلات عالی کشور و استان گیلان بر حسب وضع فعالیت: 95-90-1385

 معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان ضمن اشاره به این موضوع که طی دهه اخیر، سهم جمعیت دارای تحصیلات عالی و بیکار استان نسبت به کشور همواره بیش­تر بوده است اما قدرمطلق تفاضل سهم آن­ها طی این مدت از 3/9 درصد به 2/4درصد کاهش یافته است افزود: قدرمطلق تفاضل سهم جمعیت حداقل یکبار ازدواج کرده با تحصیلات عالی در کشور و استان در بین زنان به‌­ترتیب 3/9، 2/7و 3/6 درصد است اما در بین مردان به‌­ترتیب 0/1، 0 و 0/1 درصد بوده است که بیانگر رواج بیش­تر ازدواج در بین زنان با تحصیلات عالی استان نسبت به زنان با تحصیلات عالی کشور و میزان کمتر ازدواج نسبت به مردان با تحصیلات عالی گیلان است.

این مسئله منجر به بالا رفتن سن ازدواج دختران استان نسبت به کشور خواهد شد و اگر مورد توجه جدی قرار نگیرد موجب تشدید میزان تجرد قطعی دختران استان گیلان خواهد شد.

  شکل3- وضعیت زناشویی جمعیت ده ساله و بیش­تر  دارای تحصیلات عالی کشور و استان گیلان به تفکیک جنس: 95-90-1385

طیفوری ضمن اشاره به این نکته که نتایج نشان می­‌دهد سهم مردان و زنان هرگز ازدواج نکرده با تحصیلات عالی در استان گیلان نسبت به کشور بیش­تر بوده است که این مسئله در بین زنان شدت بیش­تری داشته است و طی سال­‌های 1385، 1390 و 1395 سهم مردان ازدواج نکرده با تحصیلات عالی استان به­‌ترتیب 0/2، 0/1 و 1/8 درصد از متوسط کشور بیش‌­تر بوده است.

در حالی که طی این مدت سهم زنان ازدواج نکرده با تحصیلات عالی استان  به‌­ترتیب 4/3، 2/8 و 3/6 درصد از متوسط کشور بیش­تر بوده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: لینک کامل این گزارش از طریق سامانه اطلاعات آماری استان به نشانی www.sdi.mpogl.ir ویا لینک زیر قابل دریافت می‌باشد.