دولت باید ماهانه ۳۲۰۰ میلیارد تومان به تامین اجتماعی بدهد

 به گزارش خبرنگار ایلنا، در حالی که دست‌اندرکاران تعاونی‌های قالیبافان امیدوارند بعد از مدتی قفل بیمه قالیبافان شکسته شده و پشت‌نوبتی‌های این نوع بیمه مشمول طرح قرار گیرند، مشکلات انباشت شده سازمان تامین اجتماعی و در صدر آنها بدهی دولت به این سازمان امید‌ها را ناامید می‌کند. بر اساس مصوبات مختلفی که در مجالس مختلف گذرانده شده دولت در قبال برخی از گروه‌های اجتماعی و شغلی تعهدات بیمه‌ای دارد. عمدتا آن گروه‌هایی که کار می‌کنند، اما کارفرمای مشخصی ندارند باید مورد حضانت بیمه‌ای دولت قرار گیرند. دولت در قبال گروه‌هایی مانند قالیبافان، سربازان، زنان سرپرست خانوار و ... متعهد می‌شود میزانی از حق بیمه را به سازمان تامین اجتماعی بپردازد. کارشناسان حوزه تامین اجتماعی عنوان می‌کنند که بخش مهمی از بدهی‌های دولت به سازمان تامین اجتماعی ناشی از ندادن همین حق بیمه‌هاست. این مساله باعث می‌شود سازمان تامین اجتماعی نتواند به بخشی از تعهدات خود عمل کند.

بودجه هزار و ۹۲۰ میلیارد تومانی برای بیمه قالیبافان

امسال بعد از سال‌ها در نظر گرفتن بودجه‌ای برای بیمه قالیبافان، امیدواری‌هایی را در زمینه بیمه شدن پشت‌نوبتی‌ها به وجود آورد. اردیبهشت امسال فرشته دست پاک (رئیس مرکز ملی فرش ایران) گفت: امروز بزرگ‌ترین دغدغه فعالان عرصه فرش، عدم‌امنیت شغلی و بیمه تأمین اجتماعی بوده و در این راستا نوید می‌دهم که در سال ۹۸ کلیه قالیبافان رسمی کشور بیمه می‌شوند.

حدود شش ماه بعد یعنی ۱۱ آبان سال جاری عبدالله بهرامی (مد‌‌‌‌یرعامل اتحاد‌‌‌‌یه سراسری تعاونی‌های تولیدکنندگان فرش دستباف) عنوان کرد: چند سالی است که بیمه شده جدید در قالب بیمه قالیبافان نبوده است.

او با بیان اینکه در بودجه ۹۸ حدود هزار و ۹۲۰ میلیارد تومان برای بیمه قالیبافان مصوب شد، افزود: با این بودجه قرار است بیمه‌ی آن دسته از افرادی که بیمه بوده‌اند، ادامه یابد و هم اینکه افراد جدید به بیمه‌شدگان اضافه شوند. در جلسه‌ای که اخیرا با معاونت تعاون وزارت کار و مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی داشتیم، مدیرعامل تامین اجتماعی اعلام کردند که این مبالغ از سوی دولت اختصاص نیافته است. به همین دلیل دولت از تعهد خود برای بیمه قالیبافان برنمی‌آید. اینکه سازمان افراد جدید را تحت پوشش بیاورد از توان سازمان تامین اجتماعی خارج است.  دولت اگر تعهد خود را مطابق بودجه ۹۸ پرداخت کند به سرعت برای بیمه قالیبافان اقدام خواهیم کرد. در حال حاضر حدود یک میلیون نفر پشت صف برای بیمه برای بیمه قالیبافان هستند.

بر اساس ۲۶ قانون که در مجالس مختلف به تصویب رسیده دولت در قبال تامین اجتماعی تعهداتی دارد. بخشی از این تعهدات مربوط به آن گروه‌هایی است که حق بیمه کارفرمایی آنها باید توسط دولت پرداخت شود

این تنها قالیبافان نیستند که برای دریافت بیمه تامین اجتماعی مشکلاتی دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال‌های اخیر به تناوب مشکلاتی در زمینه پرداخت حق بیمه آن دسته از گروه‌هایی که دولت حضانت بیمه‌ای آنها را برعهده داشته به وجود آمده است. این مشکلات عمدتا ناشی از طلب‌هایی است که سازمان تامین اجتماعی دارد.

طلب ۲۵۰ هزار میلیاردی

در سال‌های اخیر اظهارات بیشتری درباره وضعیت بحرانی سازمان تامین اجتماعی شنیده‌ایم. طلب‌های نجومی تامین اجتماعی باعث شده در مواردی این سازمان با مشکلات عدیده‌ای رو‌به‌رو شود. فراگیری این سازمان و تعداد افراد زیادی که مستقیم یا غیرمستقیم با تامین اجتماعی سر و کار دارند باعث می‌شود بحران در این سازمان در بعد ملی مطرح باشد. برخی بحران در سازمان تامین اجتماعی را هم‌ردیف بحران‌هایی مانند تغییر اقلیم و آب می‌دانند.

علی دهقان‌کیا (رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران) با اشاره به مشکلاتی که قالیبافان و گروه‌های دیگر تحت حضانت بیمه‌ای دولت دارند به ایلنا می‌گوید: بر اساس ۲۶ قانون که در مجالس مختلف به تصویب رسیده دولت در قبال تامین اجتماعی تعهداتی دارد. بخشی از این تعهدات مربوط به آن گروه‌هایی است که حق بیمه کارفرمایی آنها باید توسط دولت پرداخت شود.

او با بیان اینکه در سال‌های متمادی به انحای مختلف دولت از زیر بار پرداخت حق بیمه شانه خالی کرده، می‌گوید: اکنون طلب سازمان تامین اجتماعی به ۲۵۰ هزار میلیارد رسیده است. این در حالی است که سازمان تامین اجتماعی ۵۰ هزار میلیارد بدهی هم دارد که با سود ۳۵ درصدی که برای آن در نظر گرفته‌اند، این بدهی تا پایان سال به حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد.

رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران ادامه می‌دهد: در واقع تامین اجتماعی از جانب اینکه نمی‌تواند طلب خود را دریافت کند، متضرر می‌شود و به دلیل بدهی‌هایش هم دارد زیان می‌کند. این در حالی است که دولت اکنون که با بدهی انباشت شده زیادی رو‌به‌رو است سعی می‌کند به صورت‌های مختلف از پرداخت آن سر باز بزند یا پول کمتری به تامین اجتماعی بدهد.

او با بیان اینکه برای مثال یکی از ترفند‌های به کار رفته این است که می‌گویند سود مرکب را قبول ندارند، تصریح می‌کند: بر اساس قانونی که اردیبهشت پارسال تصویب شده نباید بهره مرکب گرفت. بر این اساس میزان طلب سازمان تامین اجتماعی کم می‌شود. برای مثال در یک فقره حساب‌رسی شده ۵۸ هزار ۹۵۶ میلیارد تومان از طلب ۹۲.۵ هزار میلیاردی کسر شده است.

تنها قالیبافان نیستند که برای دریافت بیمه تامین اجتماعی مشکلاتی دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال‌های اخیر به تناوب مشکلاتی در زمینه پرداخت حق بیمه آن دسته از گروه‌هایی که دولت حضانت بیمه‌ای آنها را برعهده داشته به وجود آمده است. این مشکلات عمدتا ناشی از طلب‌هایی است که سازمان تامین اجتماعی دارد

دهقان‌کیا با تاکید بر اینکه دولت به انحای مختلف سعی می‌کند از پرداخت بدهی‌های خود شانه خالی کند، می‌گوید: بر اساس الزامات قانونی دولت باید ماهانه ۳۲۰۰ میلیارد تومان به تامین اجتماعی بدهد. اگر این میزان پول پرداخت شود این سازمان مشکلی نخواهد داشت، اما در شرایط کنونی که این پول پرداخت نمی‌شود مشکلات تعمیق می‌شود و به سمت بحران حرکت می‌کنیم.

او با بیان اینکه تا دیر نشده باید بدهی دولت به تامین اجتماعی پرداخت شود، بیان می‌کند: در صورتی که این اتفاق نیفتد بحران ابعاد مختلف پیدا می‌کند و این به ضرر همه است.

تعهدات مانده، تعهدات تازه

بر اساس قوانین مختلف از قانون اساسی گرفته تا قوانینی که مجالس مختلف به تصویب رسانده‌اند دولت موظف است در زمینه تامین اجتماعی فعالیت‌هایی بکند. وظایف دولت در قبال تامین اجتماعی تعهداتی را برای این سازمان به بار می‌آورد و بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از مشکلات سازمان تامین اجتماعی ناشی از عدم رعایت تعهدات دولت است. هر از گاهی اظهاراتی در مورد این مطرح می‌شود که فلان گروه شغلی باید مورد حمایت بیمه‌ای قرار گیرد. برای مثال عنوان می‌شود بودجه مربوط به بیمه قالیبافان افزایش یابد یا اینکه دولت برای استخدام افراد سیاست‌های تشویقی در نظر بگیرد و بخشی از حق بیمه کارگران را بپردازد. همین اخیرا درباره کارگران کارگاه‌های زیرزمینی عنوان شده است که جای برخورد با کارفرمایان متخلف دولت بخشی از حق بیمه را پرداخت و کارفرمایان را تشویق به شفاف‌سازی کند.

به نظر می‌رسد در شرایط کنونی بیش از اینکه افزایش تعهدات دولت در قبال تامین اجتماعی راهکار درستی به نظر برسد، باید روی این مساله تاکید کرد که تعهدات بر زمین مانده رعایت شود. وقتی دولت در پرداخت حق بیمه همان تعداد قالیباف بیمه شده مشکل دارد و عملا پولی به سازمان تامین اجتماعی پرداخت نمی‌کند، چگونه می‌توان انتظار داشت که افراد جدیدی مشمول بیمه شوند؟ در وهله نخست باید از ایجاد تعهدات جدید جلوگیری کرد و از طرف دیگر باید راهکاری عملی برای تسویه بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی یافت. طرح‌های مختلفی در این زمینه ارائه می‌شود و برخی عنوان می‌کنند که دولت می‌تواند با فروش دارایی‌های خود به مرور بدهی‌هایش را بپردازد. واقعیت این است که انباشت بدهی‌های دولت به تامین اجتماعی زنگ خطر را برای یک سازمان فراگیر با میلیون‌ها ذی‌نفع به صدا در می‌آورد.