در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
مبارزه با فساد باید ساختاری باشد/ با اقدامات پلیسی نمی‌توان جلوی فساد اقتصادی را گرفت/ هدف دولت باید ایجادِ اشتغال پایدار باشد
یک استاد دانشگاه گفت: مبارزه با فساد از رهگذر اصلاحات ساختاری امکان‌پذیر است و با اقدامات پلیسی و بگیر و ببند فساد از بین نمی‌رود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، وعده‌ی بهبود اوضاع اشتغال و مبارزه با فساد، از آن دست وعده‌هایی است که در دوره‌ها و دولتهای مختلف به کرات از آن سخن گفته شده اما در پایان هر دوره نه تنها اقدام موثری صورت نگرفته، بلکه به مراتب وضعیت بدتر نیز شده است. حالا دولت سیزدهم در نخستین روزهای کاری‌اش بر وعده‌ی خود مبنی بر افزایش یک میلیون شغل در سال و همچنین مبارزه‌ی گسترده با فساد اقتصادی تاکید دارد و معتقد است که آنچه می‌گوید شعار نیست و بدون تردید قابل انجام است.
وحید شقاقی (استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی) در خصوص وعده‌ی دولت برای ایجاد یک میلیون شغل در سال می‌گوید: در واقع این مسائلی که مطرح می‌شود از جنس شعار است و هیچ برنامه‌ی تفصیلی و روشنی در این‌باره داده نشده است.
شعارها بدون برنامه و راهکار ارائه می‌شود/ اشتغال یک متغیر وابسته است
وی افزود: اشتغال به خودی خود ایجاد نمی‌شود و یک متغیر وابسته است که تابع سرمایه‌گذاریِ مولد و پایدار و رشد اقتصادی پایدار، باثبات و شتابان است. تا زمانی که نتوانیم در کشور سرمایه‌گذاری را توسعه و رشد اقتصادیِ بدونِ نفت و مبتنی بر تولید خود را بهبود بخشیم، امکان ایجاد اشتغالِ باثبات هم ایجاد نمی‌شود. بنابراین دوستان به جای مانور روی متغیرهای وابسته، باید روی متغیرهای کلیدی و مستقل تاکید کنند. یعنی باید به ما بگویند در این چهار سال رشد سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی چقدر خواهد بود و اینکه چه برنامه‌هایی در این زمینه دارند.
شقاقی با بیان اینکه برنامه‌ها باید دقیق‌تر بیان شود، گفت: شعارهایی که داده می‌شود معمولا بدون برنامه و راهکار ارائه می‌شود و اینها پیامد خوبی در فضای علمی ندارد. به نظر من؛ هدفگذاری برای رشد سرمایه‌گذاری و راه‌های رسیدن به آن باید جای وعده‌ی ایجاد یک میلیون شغل در سال را بگیرد.
این استاد دانشگاه در خصوص الزامات رشد سرمایه‌گذاری گفت: پیش‌بینی‌پذیر شدنِ اقتصاد، باثبات بودن اقتصاد، رانت‌زدایی و انحصارزدایی و حمایت از بخش خصوصی واقعی، اینها الزامات رشد سرمایه‌گذاری است و تا زمانی که این الزامات فراهم نشده است، سرمایه‌گذار علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری نخواهد بود.
وی تاکید کرد: مسئولان در ابتدا باید فضا را برای سرمایه‌گذار آماده کنند و فضای کسب و کار را بهبود ببخشند و اقتصاد را پیش‌بینی‌پذیرو باثبات کنند.
سرمایه‌گذاران از آینده‌ی سرمایه‌گذاری خود در ایران بی‌خبرند/ اشتغال پایدار باید هدف باشد
شقاقی اظهار کرد: سرمایه‌گذارن در حال حاضر علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری نیستند چون نمی‌دانند سال بعد چه اتفاقی خواهد افتاد و نگران سرمایه‌ی خود هستند. سرمایه‌گذاری یک مقوله‌ی میان مدت و بلندمدت است لذا دولت‌ها باید برنامه‌ی راهبردی بلندمدت داشته باشند و روشن کنند که اقدامات و رویکردهایشان در یک افق حداقل ده‌ساله چگونه است. در این فضای بی‌ثبات سرمایه‌گذاری شکل نمی‌گیرد و به تبع آن رشد اقتصادی نخواهیم داشت و خب اشتغال پایدار و مولد هم نخواهیم داشت.
این استاد دانشگاه گفت: ممکن است با اقداماتی به صورت موقتی اشتغال را بالا ببریم اما فایده‌ای ندارد. آنچه مهم است ایجاد اشتغال پایدار است؛ یعنی وقتی فردی شاغل می‌شود بتواند آن شغل را حفظ کند نه اینکه برای یک مدت کوتاه کار داشته باشد و بعد بیکار شود. ما با پاشیدنِ پول هم می‌توانیم اشتغال ایجاد کنیم اما مسئله این است که شغل مفهوم دارد.
وی افزود: مفهوم شغل پایدار به مدت‌دار بودن آن برمی‌گردد یعنی نیروی کار مطمئن است که می‌تواند بیست – سی سال در آن شغل فعالیت کند.
تکلیف روشنی از آینده‌ی اقتصاد ایران نداریم
شقاقی گفت: باید زیرساخت‌ها تامین شود و رویکردها و اصلاحات ساختاری اتفاق بیفتد. من معتقد هستم هنوز تکلیف روشنی از آینده‌ی اقتصاد نداریم و نمی‌دانیم چه اتفاقی در آینده می‌افتد، در واقع هنوز اقتصاد ایران پیش‌بینی‌پذیر نیست و ریسک سرمایه‌گذاری بالا است و فضای کسب و کار مناسب نیست.
این استاد دانشگاه بیان کرد: هنوز رویکرد مشخصی برای بهبود وضعیت اقتصادی ایران ارائه نشده است؛ لذا در چنین شرایطِ مبهم و غبارآلودی، سرمایه‌گذار حاضر به سرمایه‌گذاریِ پایدار نخواهد بود، بنابراین نمی‌توانیم خوشبین باشیم در چنین موقعیتی اشتغال پایدار پدید خواهد آمد.
با اقدامات پلیسی نمی‌توان با فساد مبارزه کرد/ مبارزه با فساد باید ساختاری باشد
استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی همچنین در خصوص وعده‌ی دولت برای مبارزه با فساد گفت: مبارزه با فساد در ادبیات جهانی و در بین متخصصینی که در این حوزه کار می‌کنند از رهگذر اصلاحات ساختاری عبور می‌کند و با اقدامات پلیسی و بگیر و ببند فساد درست نمی‌شود.
شقاقی با بیان اینکه مبارزه با فساد می‌تواند به عنوان مشوق‌های سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک فعالیتهای اقتصادی مطرح شود، گفت: مبارزه با فساد نیازمند متخصصینی است که درک درستی از ریشه‌های فساد داشته باشند. ببینید در اقتصادی که تراکنش مالی افراد شفاف نیست، انحصارات فراوان است، قوانینِ بازدارنده برای رانت اطلاعات وجود ندارد، رسانه‌ها و نهادهای غیردولتی توان بازگوییِ فساد را ندارند، دولت بزرگ است و بخش خصوصیِ واقعی ناچیز، فساد از بین نمی‌رود.
وی ادامه داد: اگر دولت به دنبال مبارزه با فساد است باید از متخصصینِ آشنا به مباحث کنترل فساد، مسلط بر مسائل اقتصاد ایران و آگاه به علل ساختاریِ فساد، استفاده کند.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: دولت برای اینکه به صورت اساسی با فساد مبارزه کند، باید دست به اصلاحات ساختاری بزند؛ به این معنا که گردش مالی را شفاف کند، بانک‌های اطلاعاتی را برای شفافیت هر چه بیشتر توسعه بدهد، فضای کسب و کار را بهبود ببخشد، گلوگاه‌های فساد را هوشمند و سیستمی کند، دولت الکترونیک را توسعه دهد، رقابت‌پذیری را افزایش و در مقابل انحصارزدایی را در دستور کار خود قرار دهد، قوانین بازدارنده برای رانت اطلاعات طراحی کند و دیگر اصلاحاتی که باید انجام شود تا بتوانیم امیدوار باشیم که مبارزه با فساد اتفاق می‌افتد.
شقاقی تصریح کرد: اگر این اقدامات ساختاری که عرض کردم را نادیده بگیریم و به سمت مبارزه‌ی دستوری و پلیسی برویم به نظر من نتیجه‌ای ندارد و کاری از پیش نخواهد برد. حتی من فکر می‌کنم ممکن است این نوع مبارزه‌ی پلیسی ریسک سرمایه‌گذاری را بالا ببرد و هزینه‌هایی را هم بر فعالیت اقتصادی وارد کند.
این استاد دانشگاه معتقد است: مبارزه با فساد باید چراغ خاموش و از کانال اصلاحات ساختاری و نهادی انجام شود و نه با سروصدا و اقدامات پلیسی. باید هوشمندانه و آگاهانه این مسیر را طی کرد و نیاز به صاحبنظرانِ آشنا به این حوزه دارد، چراکه اگر کار را به دست افراد ناآشنا بسپاریم ممکن است وضعیت را بدتر کنند.
