اشتغال جوانان و فارغ التحصیلان؛ ضرورت جدی بازار کار استان

بازار کار به عنوان یکی از چهار بازار اصلی اقتصاد(بازار پول، بازار سرمایه، بازار کالا و بازار کار) به دلیل وجود عامل انسانی در عرضه و تقاضای آن از دیگر بازار‌ها متمایز است. از این رو شاخص نرخ بیکاری که نشان دهنده عدم تعادل بازار کار است همواره برای سیاست‌گذاران از حساسیت بالایی برخوردار است.

هر چند نرخ بیکاری عمومی به عنوان یک شاخص کلی می‌تواند بیانگر وضعیت بازار کار باشد، اما این شاخص در کنار سایر نماگرهای بازار کار از جمله نرخ مشارکت، نرخ اشتغال ناقص، نرخ بیکاری جوانان و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان تصویر کامل تری را از بازار کار نشان می‌دهد.

در استان هرمزگان نیز به رغم پایین بودن نرخ بیکاری نسبت به متوسط کشور(۱۱/۵درصد در مقابل۱۲/۲ درصد کشور در سال ۹۱) و ۵/۸در پاییز ۹۲، آنچه نگرانی را افزایش می‌دهد بالا بودن نرخ بیکاری جوانان حدود ۴۲ درصد برای گروه سنی جوانان است. این ویژگی در کنار روند رو به رشد بیکاری فارغ التحصیلان این نگرانی را به شکل جدی نیازمند چاره اندیشی می‌نماید.

بررسی‌های بازار کار استان نشان می‌دهد عرضه نیروی کار استان به سمت نیروی کار با سواد تغییر کرده است به گونه‌ای که جمعیت جویای کار دارای تحصیلات عالی از ۲۱ درصد کل جمعیت جویای کار در سال ۸۵ به ۴۸ درصد در سال ۹۱ تغییر کرده است. هم چنین بررسی‌های انجام شده در خصوص سهم تحصیلی در تعداد بیکاران نشانگر این واقعیت است که سهم سطوح تحصیلی دیپلم و عالی رو به افزایش است که این پدیده نیز می‌تواند موید نامتناسب بودن الگوی توسعه آموزش عالی با نیازهای بازار کشور باشد.

براساس برآوردهای انجام شده، تقاضا برای نیروی انسانی باسواد استان درطول برنامه پنجم افزایش خواهد یافت، پیش بینی می‌شود سهم نیروی انسانی دارای مدرک دیپلم از کل نیروی انسانی مشغول به کار که درسال ۸۵ حدود ۲۶/۳ درصدبوده است درپایان برنامه پنجم به ۳۱/۹درصد افزایش یابد. همچنین سهم نیروی انسانی دارای تحصیلات عالی کل نیروی انسانی مشغول به کار در استان نیز که درسال ۸۵ حدود ۱۳/۱درصد بوده، دراین مدت به ۱۶/۶درصد افزایش پیدا خواهد کرد.

بررسی وضعیت بیکاران هرمزگان از نظر سطح سواد طی سال‌های برنامه پنجم توسعه بیانگر استمرار این روند است. پیش بینی می‌شود تا پایان برنامه پنجم وضعیت بیکاران بیسواد و کم سواد بهتر از بیکاران باسواد باشد. افزایش بیکاران با تحصیلات دانشگاهی یعنی هجوم فارغ التحصیلان بر بازار کار استان، اما نظر به اینکه این گروه فاقد تجارب و مهارت‌های تجربی و عملی کار هستند، لذا ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب آن‌ها به سادگی میسر نمی‌شود، چرا که بخش خصوصی که اصلی‌ترین متقاضی بازار کار است در پی کسب حد اکثری منافع خود بوده و از این روی به‌دنبال افرادی است که تجارب و مهارت‌های آن‌ها مسبوق به سابقه بوده و نیاز به سرمایه گذاری برای کسب مهارت‌های عملی جدید جهت انجام فعالیت‌های اختصاص یافته نداشته باشد. لذا با توجه به آثار مخرب بیکاری در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جامعه به ویژه روند رو به رشد بیکاری در گروه‌های سنی جوان و سطوح تحصیلی عالی و همچنین اهداف تعیین شده در سند برنامه پنجم و اسناد توسعه اشتغال و سرمایه‌گذاری استان در تقلیل نرخ بیکاری به ۶/۵ درصد در سال ۹۴(پایان برنامه پنجم) ضروری است از هم اکنون با تدوین راهبردی مناسب، زمینه‌های لازم برای تعادل بازار کار استان و افزایش سطح اشتغال نیروی کار به خصوص فارغ التحصیلان که از توانایی و توقع‌های بیشتری برخوردارند در جهت توسعه استان فراهم شود به نظر می‌رسد. ضمن اینکه دولت با حمایت از مشاغل دانش بنیان، توسعه تکنولوژی، تکمیل فرآیند ارزش افزوده در تولید و خدمات می‌تواند زمینه را برای افزایش تقاضای نیروهای جوان که اکثرا فارغ التحصیلان دانشگاه هستند فراهم نماید، مسئولین دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و بالاخص آموزش و پروش نیز می‌بایست با کاربردی نمودن آموزش‌ها، متناسب سازی دروس با نیاز بازار کار، تقویت مهارت‌های کسب و کار، تقویت و رشد فرهنگ کار به عرضه نیروی کار مناسب کمک کند.

یادداشت از: هادی ابراهیمی / کارشناس ارشد بازار کار