نفت و فناوری روز؛ پای میلیاردها دلار ثروت ملی در میان است

 وزیر نفت شب گذشته در گفت‌و‌گوی ویژه خبری شبکه دو حاضر شد و در مورد موضوع‎های روز صنعت نفت سخن گفت. آنچه که در ادامه می‌خوانید بخشی از سخنان زنگنه در این برنامه تلویزیونی است: «اکنون میانگین برداشت از لایه سروک میدان آزادگان جنوبی کمتر از ۶ درصد است یعنی بالای ۹۰ درصد نفت در آن مخزن باقی می‌ماند، چه کسی جواب این موضوع را به نسل‌های آینده می‌دهد؟ نفت همان‌جا می‌ماند و ما نمی‌توانیم برداشت کنیم. فناوری در بخش بالادست نفت یعنی فراهم کردن امکان برداشت بیشتر نفت از ذخایر است. اینکه ما فقط شعار بدهیم و بگوییم بلدیم! بله؛ ما در این حد که برداشت می‌کنیم اکنون از عراق جلوتریم، ظرفیت تولید ایران در میدان‌های نفتی غرب کارون به‌طور تقریبی  ۳۰۰ هزار بشکه در روز است، اما در نگاهی دراز مدت به فناوری‌های نو نیاز داریم.»

او در ادامه می گوید: «عراقی‌ها از بهترین پیمانکاران آمریکایی و اروپایی استفاده می‌کنند و موظف نیستند که با ما کار کنند، آنها برداشت می‌کنند و اگر ما دیر بجنبیم سهم ما را هم برداشت می‌کنند، در این باره دیگر برادری مطرح نیست آنها کار خودشان را می‌کنند و به هیچ‌وجه جواب هم نمی‌دهند زیرا سواره هستند؛ دنیا، دنیای موازنه قدرت است و خدا نکند که آدم ضعیف بشود.»

زنگنه در بخشی دیگر از این گفت‌وگو می‌گوید: «در مورد فاز 11 پارس جنوبی دو موضوع مطرح است، نخست آنکه ۵ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار برای سرمایه‌گذاری فاز ۱۱ لازم است افزون بر این ما توانایی فنی لازم برای حفظ فشار گاز مخزن را نداریم؛ هنوز یک مورد در ایران و منطقه اجرا نشده که وقتی فشار گاز در مخزن کاسته می‌شود کاری کنیم که فشار گاز بر سر چاه نیفتد و بتوانیم تولید را با همان مقدار برای نمونه روزانه ۲۸ میلیون مترمکعب در یک فاز ادامه دهیم.»

اینها تنها بخش کوتاهی از گفت‌و‌گوی مفصل و پرتیتر وزیر نفت در برنامه تلویزیونی شبکه دو بود. این روزها که تحریم های بین المللی بیش از گذشته صنعت نفت را هدف گرفته است متخصصان توانمند ایرانی با پشتیبانی دانش و تخصص، فرمان توسعه در نفت را به دست گرفته اند و حمایت از شرکت های داخلی می تواند آنها را به ادامه مسیر پر پیچ و خم توسعه در صنعت نفت دلگرم کند؛ اما در این مسیر بدون تردید نباید از دستیابی به فناوری روز و دانش تخصصی برای سرعت بخشیدن به روند توسعه به خصوص در بخش بالادستی غافل شد.

در شرایط فعلی که کشورهای همسایه از میدان‎های مشترک برداشت حداکثری دارند، متخصصان نفتی با تلاش و همت مثال زدنی در سال های اخیر به روند توسعه این میدان ها سرعت بخشیدند اما در برخی موارد نیاز به تکنولوژی روز برای برداشت بیشتر از این میدان‌های مشترک بیش از پیش مطرح می‌شود و وقتی پای میلیاردها دلار منافع و ثروت ملی به میان می آید باید احساس تکلیف بیشتری کرد و آن را در راس برنامه‌ها و امور قرار داد.

انتقال تکنولوژی به کشوری مانند ایران که در معرض تحریم ها قرار دارد نیز در شرایط سخت‌تری محقق می‌شود. شرکت‌های صاحب فناوری به آسانی آن را در اختیار دیگر کشورها قرار نمی‌دهند و از طرفی تحریم‌های بین‌المللی استفاده از فناوری‌ها را با محدودیت هایی مواجه می سازد.

در این بین دل نگرانی‌های وزیر نفت نه رنگ و بوی سیاسی (به زعم برخی‌ها)، بلکه رنگ و بویی از جنس منافع ملی به خود می‌گیرد. مخالفان وزیر نفت (نه منتقدان منصف) که این روزها از هر ابزار و حربه‌ای برای به چالش کشیدن فعالیت ‌ها و به حاشیه راندن تلاش‎های نفتی ها استفاده می کنند آیا به وضعیت این روزهای صنعت نفت که هدف اصلی تحریم های بین المللی قرار گرفته فکر می کنند؟ آیا برای جلوگیری از تلف شدن میلیاردها دلار ثروت و سرمایه ملی راهکار و پیشنهاد معقولی دارند؟ انتقاد رویکردی ناپسند نیست اما وقتی رنگ و بوی انتقام سیاسی به خود می گیرد و به دور از ارائه تحلیل و راه حل، به یک غر نامه سیاسی تبدیل می شود، آن وقت است که باید در حسن نیت نگارندگان آن تردید کرد و به آن وقعی ننهاد.