سوءاستفاده ترکیه از استیصال گازی روسیه/ گزینه اروپایی ایران؛ خط لوله اسلامی

فیروز دولت‌آبادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره برنامه ترکیه برای هاب شدن در حوزه گاز و کمک روسیه برای محقق شدن اهداف آنکارا اظهار داشت: ترکیه نزدیک دو دهه است که تلاش می‌کند هاب انتقال انرژی از ایران، ترکمنستان، قفقاز و روسیه به سمت اتحادیه اروپا باشد ولی تاکنون موفق نبوده و علت آن هم این بوده که روس‌ها به عنوان صادرکننده گاز به اروپا؛ خودشان مسیرهای مستقیمی در اختیار داشتند اما همواره فروش گاز  روسیه به ترکیه انجام شده و اکنون چندین خط در حال فعالیت است و بخش مهمی از نیاز گازی این کشور ر تامین می‌کند. ما هم به این کشور خط لوله داریم و حدود 20 سال هم است که مذاکراتی برای انتقال گاز ایران از مسیر ترکیه تا اروپا صورت گرفته اما تاکنون به دلایل تحریم‌ها متوقف مانده است.

وی ادامه داد: آن زمان اختلاف ما با ترکیه این بود که ترک‌ها بنا داشتند گاز را از ایران خریداری کرده و خود صادر کنند اما هم ایران و هم اروپا با این رویه مخالفت داشتند، بنابراین این خط به سرانجام نرسید و در جریان نیست.

سفیر سابق ایران در ترکیه بیان داشت: اخیرا باتوجه به مشکلاتی که برای اروپا پیش آمده ترکیه سعی کرد از این فرصت استفاده و یا سوءاستفاده کند و با ایجاد یک ساختار ذخیره‌سازی؛ گاز را هم برای مصارف داخلی خریداری و  هم جهت ترانزیت و انتقال به اروپا ذخیره‌سازی کند، بنابراین طبیعی است که در راستای تلاش‌های گذشته خود در این حوزه برنامه‌ریزی می‌کند.

وی تصریح کرد: اکنون روس‌ها در موقعیتی نیستند که مخالفتی کنند، زیرا بشدت در حال از دست دادن سهم خود در اروپا هستند و اگر مسیرهای جایگزین اروپا تکمیل شود برای روسیه بحران بزرگ گازی پیش خواهد آمد، چون ظرفیتی برای انتقال و فرآوری این میزان گاز ندارند. در هر حال مسائل روسیه و غرب به شدت در حال بحرانی شدن است وگرنه روس‌ها هم در گذشته حاضر نبودند گازشان را در اختیار ترکیه قرار دهند، اکنون اگر به این موضوع تن در می‌دهند به این خاطر است که وضعیت روابط سیاسی و استراتژیک‌شان در حوزه گاز با اروپا و امریکا عمیقا بحرانی است.

دولت‌آبادی گفت: ایران فعلا در این بازی حضور ندارد، زیرا با توجه به ناترازی و کمبود گاز در کشور نمی‌توانیم چشمی به اروپا بدوزیم، ما اکنون نیاز گازی ترکیه و دیگر مقاصد را هم به زحمت تامین می‌کنیم، اینها حقایقی هستند که در پیرامون ما در حال اتفاق هستند.

وی در ادامه درباره اینکه آیا ممکن است ایران هم مجبور به پذیرفتن ترکیه به عنوان هاب گازی شود، توضیح داد: مسئله برای ما به اندازه روسیه حاد نیست، قبلا مذاکراتی داشتیم که یک خط لوله از ایران-عراق-سوریه- مدیترانه-اروپا داشته باشیم که به دلیل جنگ داخلی سوریه متوقف شد، بنابراین برای ما غیر از ترکیه مسیر جایگزین برای ورود به اروپا وجود دارد. ضمن اینکه واقعیت این است که مذاکرات ما با اروپا نشان می‌دهد که اروپا تلاش می‌کند به گاز ایران وابسته نشود و اگر تا سال آینده بتوانند منابع متنوع گازی برای خود فراهم کنند به نظر می‌رسد ما نمی‌توانیم روی بازار اروپا حساب ویژه‌ای باز کنیم ضمن اینکه برای احداث این خط لوله سرمایه زیادی نیاز داریم که فعلا با شرایطی که در آن هستیم این امکان فراهم نیست، باید واقع‌بینانه برخورد کنیم و البته امیدوار باشیم که با توسعه بیشتر در داخل و تغییر معادلات سیاسی سهمی در بازار اروپا داشته باشیم.

سفیر اسبق ایران در ترکیه با ارجح دانستن مسیر سوریه نسبت به ترکیه برای ورود به اروپا خاطرنشان کرد: غیر از مسیر سوریه که به لحاظ ژئوپلتیتک و ظرفیت برای ما ارزشمند است، این امکان را نیز داریم که نسبت به تبدیل گاز طبیعی به ال‌ان‌جی و ال‌پی‌جی اقدام کنیم اگر پلنت آن را احداث کنیم؛ می‌توانیم با کشتی صادرات گاز داشته باشیم، همانگونه که امریکا گاز را از مسیر کشتی به اروپا می‌برد.