عکس‌های ایرانی با طعم و بوی ایرانی

سیدمحمد بهشتی براین باور است اگر عکاسی ما تعین فرهنگ‌مان باشد، این سهم ما در جهان عکاسی خواهد بود و عکس‌های ما طعم و بوی ایرانی خواهند داشت.

به گزارش ایلنا؛ معمار و مدیر اسبق سازمان میراثفرهنگی؛ مهمان سومین برنامه «ده روز با عکاسان» بود که در پنجمین روز خود به انجمن عکاسان میراثفرهنگی اختصاص داشت. سخنرانی او با موضوع «عکاسی میراثفرهنگی» عصر جمعه، ۲۶ دی در خانه هنرمندان برگزار شد.

بهشتی با اشاره به پیشینه عکاسی در ایران در مورد رابطه این رشته با میراثفرهنگی گفت: ما در بین کشورهای هم ترازمان، اولین کشوری بودیم که با عکاسی آشنا شدیم و پدیده عکاسی در کشور ما توانست فعال شود. امروزه ما یکی از قدیمی‌ترین آرشیوهای عکس را در کاخ گلستان داریم. کاخ گلستان دومین آرشیو تاریخی دنیاست. از این جهت عکاسی نسبت عمیقی با میراثفرهنگی دارد. به یک معنا نسبت عکاسی و میراثفرهنگی آن است که عکاسی از بناهای تاریخی از مضامین میراثفرهنگی است.

این معمار افزوذ: ما باید تامل کنیم و ببینیم میراثفرهنگی چیست؟ ارزش بنای تاریخی چیست؟ آیا ارزش بناهای تاریخی به زیبایی آن است و اگر یک بنای تاریخی زیبا نبود، از آن عکس نگیریم؟ در حقیقت آثار تاریخی و فرهنگی اعم از اینکه ملموس باشند یا نباشند مظاهر فرهنگ ما هستند. در واقع فرهنگ ما در آن‌ها به ظهور می‌رسد و هر کدام به مثابه آینه‌ای هستند که فرهنگ از طریق آن چهره خودش را آشکار می‌کند. هنگامی که ما به آثار فرهنگی نظر می‌کنیم قرار است آنچه را که در آینه وجود آن است، ببینیم پس شاهد جمال فرهنگ خودمان هستیم.

بهشتی در مورد عکاسی آثار تاریخی عنوان کرد: البته ما می‌توانیم اینگونه نگاه نکنیم برای مثال از کسی که کنار پنجره قرار گرفته، بپرسیم چه چیزی می‌بیند، اگر فرد آنچه را که در قاب پنجره می‌بیند بیان کند، ما او را به عنوان انسان معقول می‌‎شناسیم اما اگر فرد بگوید که یک قاب مستطیل پروفیل با یک دستگیره می‌بیند، شما این فرد را دیوانه می‌نامید. وقتی عکاسی از آثار تاریخی و فرهنگی صورت می‌گیرد این فرصت پدید می‌آید ما به آثار تاریخی و فرهنگی به مثابه آینه نگاه کنیم یا از نگاه کردن به آن‌ها دوری کنیم چون عکاسی چگونه نگاه کردن را به ما می‌‎آموزد و ما را دعوت می‌کند که یک موضوع را چگونه ببینیم. عکاس آثار تاریخی نیز هنگامی که عکس می‌گیرد ما را دعوت می‌کند که اینگونه نگاه کنیم.

او اظهار کرد: من گاهی دیده‌ام عکس‌هایی از آثار تاریخی گرفته شده است اما ما آن اثر تاریخی را به جا نمی‌آوریم و این عکس از منظر میراثفرهنگی و اثر تاریخی، بیننده را راهنمایی نمی‌کند و این گمراه نمایی بیننده است. آنجا که اراده عکاس وجود دارد این اراده عکاس را همراهی می‌کند تا فرهنگ را در عکسش نمایان کند. من فکر می‌کنم در عالم عکاسی، عکاسان به سهم خودمان جایگاه خوبی دارند، البته هنوز جای کار زیادی داریم تا جایگاهی را که در جهان عکاسی باید داشته باشیم ارتقا دهیم ما برای اینکه اینجایگاه را کسب کنیم باید کارهایی انجام دهیم.

بهشتی سپس به عکاسی ایرانی اشاره کرد: ما به سهم خودمان باید جهان عکاسی را توسعه ببخشیم. باید در این جهان سهم داشته باشیم. چگونه می‌توانیم این سهم را بجا آوریم؟ اگر عکاسی ما تعین فرهنگمان باشد و به مثابه یک آینه به موضوعات نگاه کنیم، این سهم ما در جهان عکاسی خواهد بود. این سهم را هیچکس دیگر نمی‌تواند بجای آورد. اگر این کار را انجام دهیم عکس‌های ما طعم و بوی ایرانی خواهند داشت و ماموریت عکاسان ما چنین است که به این موضوع دست یابند. هر رشته‌ای سهم خاص خود را از میراثبشری دارد و سهم ما در میراثبشری آن است که به خودمان تاکید کنیم.

او ادامه داد: عمده تلاشی که یک متخصص می‌تواند انجام دهد آن است که باعثبه تاخیر انداختن تخریب آثار شود. نسل ما لیاقت این را پیدا نکرده‌اند که نگهبان خوبی برای آثار پدرشان باشند. هرچه شناخت بیشتر باشد، مسلما عکس ما فرق خواهد داشت. ما همکاری در لرستان داریم که عکاس و مردم‌شناس است، هنگامی که عکس‌های ایشان را از عشایر ایرانی ببینید، با آثار متفاوتی روبرو می‌شوید چون او کاملا عشایر را از منظر مردم‌شناسی در نظر داشته است.