از بداههنوازیها تا اجراهای کلاسیک در جشنواره موسیقی فجر
موسیقی بانوان مخاطب جدی ندارد. در حالی که بانوان هم میتوانند برنامهها و شنوندگان جدی داشته باشند / نوازنده در هنگام بداهه نوازی از داشتههایش برای واریاسیون و خلق حس و حال لحظهای استفاده میکند.
ایلنا: شهرام غلامی، نوازنده بربت که امسال برای اولین بار به صورت مستقل در جشنواره حضور دارد، اجرایی بداهه به مخاطبان ارائه خواهد کرد.
به گزارش ایلنا به نقل از ستاد خبری بیست و نهمین جشنواره موسیقی فجر، شهرام غلامی فراگیری عود و موسیقی اصیل ایرانی را نزد استاد منصور نریمان آغاز کرد. او در ضبط آثار بزرگانی چون پرویز مشکاتیان و اردشیر کامکار همکاری داشت. وی به مدت نه سال عضو ارکستر ملی ایران بود و در جشنوارههای مختلفی همچون جشنوارۀ موسیقی صوفی ۲۰۰۳، امیر خسرو در هند با گروه رومی و جشنوارۀ بینالمللی اوسلو با همراهی گروه سروتان حضور داشته است.
او از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۶ با استاد شهرام ناظری همکاری کرد و در اروپا نیز با گروه رومی، جاوید افسری، پیمان یزدانیان و گروه موسیقی زنیا همراه بوده و در سالن دو لا ویله پاریس تکنوازی داشته است.
آلبوم تکنوازی «طلوع کویر»، که الهامگرفته از طبیعت و افسانههای کهن ایران بود، اسفند ماه سال ۱۳۸۷ از این نوازنده منتشر شده است. آلبوم دیگر او «هلهله»، با همکاری حبیب مفتاح بوشهری، در سال ۱۳۹۰ وارد بازار شد. آخرین آلبوم غلامی، با عنوان «یک روز»، که در آن با پژمان حدادی و رجب چاکربرتی همکاری داشته، به تازگی منتشر شده است.
غلامی درباره اجرایش در جشنواره موسیقی فجر گفت: این نخستین بار است که به صورت مستقل در جشنواره موسیقی فجر حاضر میشوم. به نظر میرسد جشنواره امسال با حضور گروههای مطرح خارجی و گروههای مستعد کشورمان فضای بهتری دارد. این یک حرکت به سمت جلو و تلاشی برای بهتر شدن فضای موسیقی است.
این نوازنده بربت درباره حضور انور براهم در جشنواره امسال گفت: دوست دارم نوازندگی انور براهم را در جشنواره ببینم. تفاوتهایی که در نوازندگی براهم با دیگران وجود دارد به نوع موسیقی و خلاقیتهای شخصی او مرتبط است.
غلامی درباره قطعاتی که برای اجرا در جشنواره آماده کرده، اظهار کرد: در این اجرا به بداهه نوازی بربت با همراهی تنبک میپردازیم. البته در کنار تنبک از یک ساز کوبهای هم استفاده میکنیم.
وی درباره بداهه نوازی در موسیقی ایرانی گفت: «بداهه» در لغت به این معنی است که چیزی در لحظه خلق شود. انسان از داشتههایش استفاده میکند و از ذهنیت و دانشش به عنوان ابزار بهره میگیرد. نوازنده در هنگام بداهه نوازی از داشتههایش برای واریاسیون و خلق حس و حال لحظهای استفاده میکند.
غلامی اظهار کرد: بداههنواز از داشتههایش بهره میگیرد تا برای ساعتی قطعاتی را بنوازد که گویش متفاوتی دارد. در بداهه نوازی چیز تازهای خلق نمیشود، بلکه زبان یا گویش تازهای به وجود میآید. گاهی در بداهه نوازیها دیده شده که براساس حس و حال لحظهای نوازنده، ملودیهای تازهای خلق میشود و این از جذابیتهای بداهه نوازی است.
شهرام غلامی ۲۶ بهمن ساعت ۲۰ در فرهنگسرای ارسباران و در بخش نسلی دیگر بداهه نوازی میکند.
* گروه مهرنوا که در بخش بانوان جشنواره موسیقی حضور دارد، با کنار هم قراردادن سازهای ایرانی و غربی نوعی موسیقی تلفیقی برای مخاطبان خود تدارک دیده است.
گروه «مهرنوا» که از سال ۸۵ به سرپرستی نازلی بخشایش شکل گرفته و از همان سال در جشنواره شرکت کرده است، سازهای ایرانی چون تار و تنبک را در کنار سازهای غربی چون درامز و پرکاشن و ویولنسل و پیانو مینوازد.
این گروه، در سال١٣٨٧، موفق به کسب مقام دوم، در بخش ارکسترال جشنوارۀ موسیقی فجر، شد. از زمان تشکیل آن تاکنون، خوانندگان متعددی این گروه را همراهی کردهاند، از جمله پری زنگنه، سینا سرلک، سعید لاری، مقتدا غرباوی، شهلا میلانی، فریبا اسدی و نسرین ناصحی.
نسرین صفوی(خواننده)، نازلی بخشایش(پیانو)، هیلا فیضپور(تار)، ماندانا نیریزی(ویلن سل)، نازنین پدرثانی(تمبک و پرکاشن)، ارمینا جعفری(درامز) نوازندگان این ارکستر هستند.
در جشنواره بیست و نهم دو گروه از نوازندگان این ارکستر، به دو سبک سنتی و پاپ قطعاتی را اجرا میکنند که از آن جمله میتوان به «دل دیوانه»(جواد معروفی)، «گفتگو با دل»، تکنوازی درامز، «شکوفه»(عطاء الله خرم) «عاشق شدم من»(انوشیروان روحانی) و گروهنوازی ترکی، «شهزاده»(همایون خرم)، «شانه»(عباس شاپوری)، «غم تنهایی»(ویلیام خفو)، تکنوازی تمبک، «از میان گلها»(همایون خرم)، «دریاچۀ نور»(پرویز مقصدی) و «قصرصدف»(کورش یغمایی) اشاره کرد.
نازلی بخشایش، یکی از سیاستهای مهم این گروه را کشف خوانندگان جدید دانست و گفت: من ابتدا ارکستر را شکل میدهم و قطعات را انتخاب میکنم بعد خواننده به عنوان یکی از اعضا به گروه اضافه میشود، این در حالی است که موسیقی ایرانی، خواننده محور شده و کمتر ارکستری است که برای خود هویت مستقل و جداگانه در نظر بگیرد.
او درباره قطعاتی که گروه «مهرنوا» برای اجرای در نظر گرفته، گفت: تلاش کردیم در کنار ارائه تنظیم تازه از آثار قدیمی و نوستالژیک، قطعاتی را انتخاب کنیم که کمتر شنیده شدهاند. برای مثال ما قطعاتی از جواد معروفی، عطاءالله و همایون خرم و انوشیروان روحانی را انتخاب کردهایم که گوش مخاطب کمتر با آن آشناست.
این نوازنده پیانو افزود: همچنین قطعات کلاسیک در این کنسرت مینوازیم تا آرام آرام کسانی که به کنسرتهای ویژه بانوان میروند، بپذیرند که میتوان از شنیدن موسیقی جدی هم لذت برد.
به گفته بخشایش، موسیقی بانوان مخاطب جدی ندارد. در حالی که بانوان هم میتوانند برنامهها و شنوندگان جدی داشته باشند. مهم این است که ابتدا هنرمندان به خود احترام بگذارند تا دیگران هم حرمت نگه دارند.
بخشایش درباره بیست و نهمین دوره جشواره موسیقی فجر گفت: امسال، جدول جشنواره را که دیدم خوشحال شدم؛ برنامهها متنوع بود. امیدوارم در آیندهای نزدیک، شاهد تعداد بیشتری از گروههای خوب بینالمللی در این جشنواره باشیم.
گرو ه «مهرنوا» به سرپرستی نازلی بخشایش، یکشنبه ۲۷ بهمن ماه ساعت ۱۸:۱۵ در فرهنگسرای نیاوران به صحنه میرود.
* گروه پائیز آهنگها و ملودیهای اصیل و کهن ایران، عراق، سوریه و ترکیه را بازسازی کرده و در بخش بینالمللی جشنواره موسیقی فجر اجرا میکند.
گروه موسیقی پاییز، در پاییز سال۲۰۰۲ در شهر سلیمانیه کردستان عراق تاسیس شده است. آنچه که به عنوان ایده اصلی تشکیل این گروه مورد نظر بود، تکیه بر بازسازی آهنگها و ملودیهای اصیل و کهن و تا کمی فراموش شده موسیقی ایران، عراق، سوریه و ترکیه بوده است.
این گروه تا به حال در دستیابی به اهدافش موفق بوده و دهها کنسرت در شهرهای مختلف کردستان برگزار کرده است.
برگزاری کنسرت در دیگر کشورها و شرکت در فستیوالهای بین المللی، از جمله فعالیتهای گروه پائیز بوده است که از آن جمله میتوان به برگزاری کنسرت در کشورهای فرانسه، آلمان، اسپانیا، سوئد، هلند، ترکیه و…، شرکت در فستیوال فرهنگ ملل اتریش در سال ۲۰۰۹، شرکت در فستیوال بین المللی فرهنگ ملل عراق در سال ۲۰۱۱، شرکت در فستیوال موسیقی سوئد در سال ۲۰۱۲، شرکت در جشنواره موسیقی اقوام کهن کرواسی در سال ۲۰۱۳ اشاره کرد.
در گروه پائیز کردستان عراق، نیاز محمد نوری به عنوان سرپرست گروه ورئیس اتحادیه هنرمندان کردستان، سیروان جلال عارف نوازنده سازهای کوبهای، نژاد عبدل محمد(عود)، خلیل عبدالله سعید(نی)، کاروان محمود(بالابان)، جیگر عزیز محمد(خواننده)، آوان جمال احمد(هم خوان)، کاوان محمود فقیه(سازهای ضربی)، نیاز محمد عزیز(قانون)، رسن قاسم رشید(دیوان)، ریباز محمد(دیوان)، احمد عثمان محمد(دیوان)، ریبوار ستار محمود(هم خوان)، رحمان هوشیار(مدیربین الملل) حضور دارند.
این گروه ۲۹ بهمن ساعت ۲۱ در تالار ایوان شمس به صحنه میرود.
* کوارتت زهی مهر به سرپرستی کیمیا حسابی در بخش استعدادهای درخشان جشنواره بیست و نهم، با نوازندگی آوا شادمانی، امیرحسین نوروزی ناصر، و بصیر خاموشی به صحنه میرود.
کیمیا حسابی سرپرست کوارتت زهی مهر فارغ التحصیل هنرستان موسیقی دختران اصفهان است. او در سال ۱۳۹۱ مدرک کارشناسی موسیقی را در گرایش سازهای جهانی از پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران دریافت کرد و به عنوان دانشجوی برگزیدۀ استعدادهای درخشان برای ورود به مقطع کارشناسی ارشد نوازندگی ساز جهانی برگزیده شد. وی در جشنوارۀ هنرستانهای موسیقی کشور در سال ۱۳۸۵ مقام نخست نوازندگی ویولا را از آن خود کرد. حسابی همچنین در مستر کلاس ویولا دهوگ Viola Dehough(نوازندۀ مطرح ویولنسل هلندی) و ایزابلا ویونلا(نوازندۀ اسپانیایی ویولا) شرکت کرده و از محضر استادانی چون هوویک باغومیان،
دکتر ستاره بهشتی، ایمان فخر، دکتر آذین موحد، پویا خوشآهنگ و لعیا اعتمادی بهره برده و تاکنون با ارکستر زهی پردیس هنرهای زیبا، ارکستر موسیقی ملی ایران، ارکستر سمفونیک سازمان صدا و سیما، ارکستر پارسیان، ارکستر فیلارمونیک تهران، ارکستر مجلسی تهران و سرپرست کوارتت زهی مهر همکاری داشته است.
این نوازنده، درباره حضور در بخش استعدادهای درخشان گفت: این بخش یکی از بخشهای خوب و قابل دفاع جشنواره موسیقی فجر محسوب میشود که باید هر ساله با شکوه هر چه بیشتر برگزار شود تا استعدادهای جوان بتوانند فرصت حضور در صحنههای جدی موسیقی را داشته باشند و خود را محک بزنند.
وی افزود: همچنین راه اندازی بخش تکنوازی در بخش استعدادهای درخشان نیز یکی دیگر از خوبیهای این دوره از جشنواره محسوب میشود؛ چرا که اجرای سلو به دلیل نداشتن سالن مجهز و پر بودن سالنها زیاد مورد استقبال قرار نمیگیرد اما گنجاندن این بخش باعثمیشود که فرصت تجربهگرایی برای نسل آینده موسیقی کشور فراهم شود.
این نوازنده ویولا سولو نوازی را یکی از تکنیکهای زیرساختی در موسیقی کلاسیک دانست و خاطرنشان کرد: در سالهای اخیر به دلیل تبلیغ گروه نوازی و ارکستر نوازی و همچنین اینکه یک نوازنده سولو باید تمرینهای ویژه و اجراهای خاص خود را داشته باشد کمتر مورد توجه واقع شده و خوشبختانه جشنواره موسیقی این امکان را برای جوانان خوش استعداد و خوش آتیه فراهم کرده است.
سرپرست کوارتت زهی مهر با اشاره به اینکه سال گذشته در بخش رقابتی جشنواره موسیقی شرکت کرده است، گفت: تجربه اجرای صحنه برای هر موسیقیدانی ارزشمند است؛ در همین راستا اگر در طول سال بتوان از این استعدادها برای دیگر اجراها کمک گرفت یا زمینه را برای اجرای صحنهای آنها فراهم کرد اتفاق شگرفی در موسیقی صورت میگیرد.
این هنرمند درباره جایگاه موسیقی کلاسیک گفت: طبق نظر اساتید توجه هنرمندان بیشتری به موسیقی کلاسیک جلب شده ولی آنچه منجر به ناامیدی آنها میشود نبود فضا برای تمرین و اجراست و جشنواره موسیقی فجر توانسته به سهم خود این فضا را ایجاد کند.
کوارتت زهی مهر در جشنواره بیست و نهم قطعاتی از باخ، هایدن، مندلسون و سونات برای ویولا سولو اپوس ۲۵ شماره ۱ اثر پل هیندمیت را اجرا میکند. در این گروه نوازندگانی چون آوا شادمانی(ویلن)، امیرحسین نوروزی ناصر(ویلن) و بصیر خاموشی(ویلنسل) هنرنمایی میکنند.
کوارتت زهی مهر ۲۶ بهمن ماه ساعت ۱۵:۳۰ در بخش استعدادهای درخشان در تالار رودکی به روی صحنه میرود.
* گروه آوازی سونات به سرپرستی محسن بافنده امسال چهارمین سالی است که در جشنواره شرکت میکند و امسال در بخش رقابتی حضور دارد.
به گزارش ستاد خبری بیست و نهمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر، این گروه در جشنواره بیست و هفتم نامزد دریافت تندیس شناخته شد ودر جشنواره بیست وهشتم رتبه سوم را از آن خود کرد. عنوان برگزیده پنجمین جشنواره بین المللی موسیقی مقاومت از دیگرافتخارات این گروه است.
اجرای آثاری از آهنگسازان دوران رنسانس، باروک، کلاسیک و معاصر همچون ویوالدی، هندل، موتزارت، بیزه، لاسو و راخمانینف و… از جمله فعالیتهای این گروه نوپا در استان مازندران محسوب میشود.
بافنده درباره چهار دوره در جشنواره گفت: شرکت در جشنواره فجر سال به سال توانایی گروه و اعضای آن را بالا میبرد. اعضای گروه ما در کل ۳۶ نفر هستند و ما بر اساس آئیننامه جشنواره و برای حضور موثرتر از افرادی استفاده میکنیم که از لحاظ حرفهای جایگاه بالاتری دارند.
وی درباره ویژگی حضور در جشنواره گفت: از ویژگیهای شرکت در این جشنواره دیده شدن آثاری است که در طول سال کمتر به گوش مخاطب میرسد. یکی دیگر از مواردی که روی گروه تاثیر میگذارد، داوری کارشان توسط اساتید با تجربه است.
بافنده تصریح کرد: به حدی جشنواره بر روی کار هنرمندان تاثیر میگذارد که میتوان گفت یکی از اهداف ما از تشکیل گروه، شرکت در جشنواره و کسب تجربه بوده است.
او درباره سوابق گروه آوازی سونات و فعالیت گروهای شهرستانی گفت: از سال ۸۸ که این گروه تشکیل شده، ما شرایط مختلفی را تجربه کردیم. مهمترین معضل ما در سالهای گذشته نبود امکانات و سالن برای برگزاری اجرا بود. به خصوص در شهرستانها سالنهای اختصاصی برای موسیقی وجود ندارد و برنامههای ما تنها به اجرا در دانشگاهها و یا مراسم مختلف خلاصه میشد.
او در ادامه با بیان دلایل کم کار بودن بخش گروههای کر گفت: بخش آوازهای جمعی قسمتی از موسیقی است که نیاز به معرفی بیشتری برای مخاطب دارد. این امر در این چند سال به کمک جشنواره موسیقی فجر انجام شده است و همین امر به استقبال از این رشته منجر شده است.
بافنده ادامه داد: اگر متولیان موسیقی در کشور بتوانند شرایطی را برای کمک به هنرمندان جوان فراهم کنند که با آسودگی خاطر بیشتر به فعالیت بپردازند، طبعا آینده بهتری در انتظار موسیقی کشور خواهد بود.
سرپرست گروه آوازی سونات همچنین خاطر نشان کرد: یکی دیگر از مواردی که جا دارد مسئولین به آن توجه کنند بخش آموزش در شهرستانهاست. در شهرهای کوچکتر تعداد مدرسین حرفهای برای آموزش آواز خیلی محدود است و بسیاری از اساتید موسیقی از شهرهای بزرگتر تمایلی به تشکیل کلاس در شهرهای دیگر ندارند. اگر بتوانیم شرایطی برای برگزاری کلاسهای آموزشی حتی به صورت عمومی فراهم کنیم قدم بزرگی در تربیت هنرمندان برجسته برداشتهایم.
گروه آوازی سونات سه شنبه ۲۹ یهمن ماه ساعت ۱۸:۳۰ در تالار رودکی به روی صحنه خواهند رفت.
این گروه قطعاتی چون Sonayar، I» m gonna sing، Cherubim song، Capricciata، Miserere mei deus، Miserere mei deus، Bogoroditse devo را برای اجرا در جشنواره در نظر گرفته است.
* گروه «همنوازان فاخته» در کنار اجرای نصنیف، بخشی از برنامه خود را به ساز و آواز گروهی به خوانندگی علی زندوکیلی اختصاص داده است.
گروه «همنوازان فاخته» قطعات بیکلام «شوق»، «ضربی اصفهان» و «هفت ضربی همایون» از ساختههای هامون بهرامی مقدم و تصانیف «زِ گریه» با غزلی از حافظ و «جور زمان» با شعری از زهره پناهی و صدای علی زندوکیلی را در جشنواره اجرا میکند.
این گروه از سال ۱۳۸۶ به سرپرستی خشایار پارسا شکل گرفته و امسال، نخستین سالی است که در جشنواره موسیقی فجر شرکت میکند. این گروه در سالهای نخست به بازسازی آثار کلاسیک موسیقی دستگاهی ایران پرداخت و اجراهای مختلفی را در شهرهای تنکابن، چالوس، نوشهر و تهران داشت. در سالهای اخیر، این گروه به اجرای آثاری میپردازد که ساختۀ برخی از اعضاء است و به صورت گروهی تنظیم میشود.
گروه همنوازان فاخته، در سال ۱۳۸۹، یکی از گروههای برگزیدۀ جشنوارۀ جوان ایرانی شد.
پارسا با اشاره به اینکه اصالت موسیقی کلاسیک ایرانی براساس بداههنوازی و تکخوانی استوار است، گفت: گروهنوازی، زیباییهای خاص خود را دارد اما اصالت موسیقی ما با تکخوانی و تکنوازی و بداهه است و این هنرها هر روز کمرنگتر میشوند.
به گفته او توجه جوانان به گروهنوازی به دو علت است. یک به اینخاطر که گروهنوازی، مخاطب عام دارد و دوم به این جهت که تکنوازان ما یا تقلید میکنند یا توان استادان قدیم را ندارند.
پارسا با اشاره به اینکه گروه «همنوازان فاخته» بخشی از برنامه خود را به ساز و آواز گروهی اختصاص داده است، گفت: ما بخش ساز و آواز هم داریم و تنها به اجرای تصنیف نمیپردازیم اما ساز و آواز ما متفاوت است و گروهی اجرا میشود چراکه گروه در این سالها به موسیقی کلاسیک ایرانی، چندان وفادار نبوده است.
او در پاسخ به اینکه آیا انتخاب علیزند وکیلی توجه به پدیده خواننده محوری بوده، گفت: اگر خواننده مهارت داشته و به امضای خاص خود رسیده باشد و تقلید نکند، چه اشکالی دارد که انتخاب ما بر اساس خواننده محوری باشد! ما زندوکیلی را به خاطر تواناییهایش انتخاب کردیم.
خشایار پارسا(سنتور و سرپرست گروه)، هامون بهرامی مقدم(سنتور و آهنگساز)، کیانوش خلیلیان(نی)، هدایت کلاری(عود و سهتار)، نیما داغمهچی(تار)، رویا نیو(دف)، علیرضا رسولی(قیچک آلتو)، علی زند وکیلی(خواننده)، طیبه جوربنیان(همخوان)، آرمان حیدریان(کمانچه)، حسین گازر(تنبک)، مهدی فرخی(کوزه) اعضاس این گروه هستند.
گروه همنوازان فاخته ۲۵ بهمن ساعت ۱۹ در برج آزادی و در بخش رقابتی به صحنه میرود.
* احمد مستنبط و محمد امین اکبرپور یادواره مرتضی نیداوود را در جشنواره موسیقی فجر به صحنه میبرند.
احمد مستنبط متولد ۱۳۵۹ در تهران نزد استادان نام آشنایی چون داریوش اسحاقی، جمشید محبّی، ناصر فرهنگفر، بهمن رجبی و محمدرضا لطفی آموزش دیده و با گروههای «ضربآهنگ»، «چکاد»، «بهار»، «راز و نیاز» و «همنوازان شیدا» و، همچنین، در ضبط آلبومهایی چون «آن سوی آب و گل»، «یادگار خون سرو»، «راپسودی بختیاری»، «یادوارة عارف قزوینی»، «شبروان» و «سایة جان» همکاری داشته است.
حضور وی در کنار هنرمندانی چون مسعودشعاری، کیوان ساکت، بهمن رجبی، پیمان سلطانی و هنگامه اخوان شایان ذکر است. مستنبط هماکنون عضو گروه «همآوایان»، به رهبری استاد حسین علیزاده، است.
محمدامین اکبرپور متولد ۱۳۵۸ دراهواز لیسانس موسیقی از دانشکدة هنر و معماری و عضو پیوستة مرکز حفظ و پژوهش موسیقی ایرانی است. وی همچنین، سرپرستی گروه همنوازان سایه را برعهده دارد که اجراهای متعددی داشته و آلبومهای «گلفرش»، «گلبانگ» و «سروشان» از آن منتشر شده است. اکبرپور افتخار همکاری با گروه بازسازی شیدا و همکاری در انتشار آلبومهای «یادوار ظلی ۱و۲»، «گاهی سهگاهی» و «قصة آفاق» را داشته و نزد استادانی چون زیدالله طلوعی، کیوان ساکت، داریوش طلایی، محمدرضا لطفی و داریوش پبرنیاکان آموزش دیده است.
دو نوازی احمد مستنبط و محمدامین اکبرپور، سه شنبه ۲۹ بهمن ساعت ۲۰ در فرهنگسرای ارسباران بخشی از اجراهای جشنواره بیست و نهم خواهد بود.
بیست و نهمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر ۲۴ بهمن تا یکم اسفند به دبیری حسن ریاحی در تهران، گلستان، فارس، کهگلویه و بویراحمر، کرمانشاه، هرمزگان و سیستان و بلوچستان برگزار میشود.