در نقد جریان «یاسر الحبیب»؛
تقابل تاریخی تقریبی‌ها با تخریبی‌ها
جریانی خاص با توهین به مقدسات اهل سنت، می‌کوشد دایره تعارض یا اختلاف را میان مسلمانان بیشتر کند؛ توهینی که حداقل حاصل آن گسترش اختلافات بی حاصل مذهبی، افزایش درگیری‌های میان فرق مذهبی و برهم خوردن امنیت(جانی – روانی) مسلمانان در مناطق مشترک پیروان مذاهب اسلامی است.
فاصله زمانی میان روایت اهل تسنن و تشیع در زمینه تاریخ ولادت پیامبر، علاوه بر ایجاد فرصت برای همگرایی بیشتر، امکانی مناسب نیز هست برای بازشناسی جریاناتی که تاثیرگذار بر پدیده آمدن برخی اختلافات مذهبی معاصر بوده‌اند.
به گزارش ایلنا، جریانی خاص با توهین به مقدسات اهل سنت، می‌کوشد دایره تعارض یا اختلاف را میان مسلمانان بیشتر کند؛ توهینی که حداقل حاصل آن گسترش اختلافات بی حاصل مذهبی، افزایش درگیری‌های میان فرق مذهبی و برهم خوردن امنیت(جانی – روانی) مسلمانان در مناطق مشترک پیروان مذاهب اسلامی است.
تفکر شبه طالبانی
در سال‌های اخیر پاره‌ای افراد کوشیده‌اند به اشکال مختلف(ولو استفاده از کلمات ناشایست و مستهجن علیه مخالفان) با وحدت و همکاری اسلامی میان شیعه و سنی مقابله کنند. آنان ایده وحدت را ایده‌ای بی‌حاصل می‌دانند و با استفاده از گفتمانی توهین‌آمیز به مقدسات اهل سنت، به جای «هفته وحدت» از «هفته برائت» سخن به میان می آورند!
تلاش علمای وحدت‌گرا و تقریبی از دیرباز میان برجستگان فقهی شیعی و سنی برقرار بوده و در این ارتباط نمونه‌های تاریخی بسیاری است که برخی در پی خواهد آمد، اما آنچه پدیده‌ای جدید است، ظهور نامیمون و قوت گرفتن تفکری شبه طالبانی با نگاهی تند و افراطی علیه سایر مذاهب اسلامی به اسم شیعه است.
باید توجه داشت که این جریان تفرقه‌افکن سبب بروز برخی بدبینی‌ها به شیعیان، افتادن بهانه به دست مروجان خشونت مذهبی و بروز درگیری‌های موردی نیز شده؛ برآیندی که بیشترین حاصلش برای جریانات تکفیری و تند ضدشیعی و بعضا دارای خشونت‌های فیزیکی است.
شیخ عبدالعزیز: مسیر انحرافی!
شاید آن روزی که «یاسر یحیی عبد الله حبیب سلام الحبیب» معروف به یاسر الحبیب روی منبر در لندن در ذمّ یکی از همسران پیغمبر(عایشه) حرف‌هایی را می‌گفت، کسی به عمق آثار تخریبی چنین سخنانی توجه جدی نکرده بود؛ سخنان او بلافاصله در شبکه جهانی یوتیوب و همچنین شبکه‌های ماهواره‌ای همسو با همین جریان قرار گرفت و واکنش های بسیاری را علیه تشیّع در پی داشت.
بعدها یکی از خبرگزاری‌های داخلی به نقل از سایت خبری شیعیان عربستان(راصد)، واکنش «شیخ عبدالعزیز آل الشّیخ» مفتی اوّل سعودی را چنین گزارش داد: «بعد از اسائه ادب یاسر الحبیب به ام المؤمنین عایشه، انتشار مذهب تشیّع در کشورهای عربی و اسلامی متوقّف شده است».
وی در دیدار خود با ائمه جمعه و جماعات مساجد عربستان سعودی گفت: «سخنان یاسرالحبیب، روحانی شیعه کویتی باعثشد تا بسیاری از اهل سنّت که تمایلی به تشیّع داشتند، از مسیر انحرافی خود برگشته و راه مستقیم را برگزینند». آل الشّیخ ادامه داد: «مُخبرین ما در کشورهای عربی اطلاع دادند عدّه زیادی از اهل سنّتی که شیعه شده بودند، به خصوص در شمال آفریقا، پس از گفته های یاسرالحبیب متوجّه شده اند که تشیّع، مذهبی باطل است و به مذهب حقّ برگشته اند».
امام: مذهب پنجم
فرهنگ مورد نظر علمای تقریبی(قائلین به وحدت میان شیعه و سنی) بر تفاهم، اتحاد، اولویت دادن به حل مسائل ضروری مشترک، مبارزه با تفرقه و اختلاف‌افکنی، داشتن روحیۀ برادری و جوانمردی در قبال یکدیگر و احترام به دیگر مذاهب اسلامی در عین پایبندی محکم به مذهب خویش تأکید دارد. امام(ره) در سخنانی گفته‌اند: همان‌طوری که اهل سنت چهار مذهب دارند که در کنار هم‌اند، مذاهب نمىی ریزند به جان هم، به‌حسب ظاهر، ما هم که مذهب پنجمى هستیم که مىی شینیم باهم… خوب، ما مسائل مشترک زیاد داریم، ما در اصول مذاهبمان، اصول دینمان، همه باهم مشترکیم.
قرآن، قرآن همه است؛ اسلام، اسلام همه است؛ پیغمبر، پیغمبر همه است. اینها مشترکات ما است. در این مشترکات ما باهم باشیم و در مختصات هرکدام براى خودمان عملى داریم و برای خودمان آدابى داریم. این دعوا لازم ندارد؛ اینکه دعوا می شود، دعوایى است که آنها ایجاد مىی کنند در بین ما.
خواسته شاگردان مکتب سامراء
اما آیا این رویه و سیرة علمای بزرگ اسلامی بوده است؟ برای پاسخ دادن به این پرسش باید کمی به گذشته باز گردیم. در جریان هجوم دولت‌های متفق اروپایی به خلافت عثمانی، مجموعه‌ای ارزشمند از فتاوی علمای شیعه در دفاع از اسلام و اهل سنت منتشر شد که خوشبختانه بایگانی شده است.
این فتاوی بر وجوب دفاع از سرزمین اسلام(آن زمان خلافت عثمانی) در برابر اروپاییان تاکید دارد. بررسی ظرایف و تعابیر تقریبی و وحدت بخش به‌کار رفته در آنها، خود تألیف مستقلی را می‌طلبد.
اینکه علمای بزرگ شیعه و شاگردان مکتب سامراء(میرزای بزرگ شیرازی) از شیعیان می‌خواهند تا در لیبی با دشمنان اسلام بجنگند، فهم عالی آنان را از عالم اسلام و وحدت اسلامی می‌رساند.
آیات عظام عبدالله مازندرانی، اسماعیل صدرالدین عاملی، محمدکاظم خراسانی، شیخ الشریعه اصفهانی در فتوایی تاریخی با وجوب دفاع از لیبی در برابر تهاجم ایتالیا، بر جهاد فی سبیل الله به منزله «جهاد بدر و حنین» تاکید دارند.
متن فتوا: خطاب به خلیفه عثمانی
برای نمونه، متن یکی از فتوای آنان از کتاب «رسایل و فتاوای جهادی شامل رساله‌ها و فتواهای علمای اسلامی در جهاد با قدرتهای استعماری» که توسط آقای دکتر محمدحسن رجبی جمع‌آوری‌شده، می‌آید. متن فتوا خطاب به خلیفه عثمانی است:
بسم الله الرحمن الرحیم
به سبب هجومی که از هر طرف بر اسلام شده، عالم اسلامیت در هیجان است. ماها به صفت ریاست مذهبیه بر هشتاد میلیون نفوس جعفری که در ایران و هندوستان و سایر نقاط است متفقاً وجوب هجوم جهادی و دفاعی را حکم نمودیم.
و بر عموم مسلمین تجزیه مسببین اراقة دمای اسلام و صیانت دین محمد صلوات‌الله‌علیه فرض عین است و به خاک‌پای پادشاه که حامل امانت مقدسة «خرقة سعادت و موزة مبارکه» و خادم‌الحرمین الشریفین و خلیفه اسلام است، عرض و اعلام می‌نماییم که دریغ نفرمایند از دادن لواء الحمد نبوی صلی علیه و آله به مسلمانان که از اقطار عالم برای دفاع جمع خواهند شد. زمان محافظة سیاست اروپا گذشت. استرحام می‌شود که به‌مقتضای شریعت و شأن خلافت، فرمان بفرمایید.
محمدحسین الحائری المازندرانی، عبدالله المازندرانی، سید اسماعیل ابن صدرالدین، محمدکاظم الخراسانی.
یاسر الحبیب کیست؟
«یاسر یحیی عبدالله الحبیب» روحانی جوان کویتی، متولّد ۱۹۷۷ میلادی(۱۳۵۵ شمسی) و فارغ التّحصیل رشته علوم سیاسی از دانشگاه کویت است. سه سال از راه اندازی «هیئت خدّام المهدی» در کویت نمی گذشت که تندروی های شیخ ۲۵ ساله، دولت کویت را بر آن داشت تا هیئت را پلمپ و او را روانه زندان کند.
اما الحبیب که گویا از همان ابتدا مورد توجّه برخی قرار گرفته بود، ناگاه سوژه تعدادی سازمان های حقوق بشری شد و اینگونه پس از سه ماه، به صورت غیز منتظره‌ای مورد عفو دولت کویت قرار گرفت!
الحبیب که از زندان آزاد شد، با اخذ پناهندگی، عازم شمال بریتانیا شد. دو سال بعد، ساکن لندن شده و حیطه فعالیت های خود را به شدّت گسترش داد. روزنامه ای با نام shianewspaper به طبع رساند و حوزه علمیه «امامین عسکریین» را در لندن راه انداخت.
بعدتر اما برای آنکه سخنانش بهتر شنیده شود، شبکه ماهواره ای «فدک» را نیز تأسیس کرد و در سال ۲۰۱۰ مکان هیئتش در لندن را به حسینیه ای بزرگ به نام «حسینیه سیّدالشّهداء» منتقل و مکان جدید را مجتمعی برای حوزه علمیه، هیئت، دفتر کار، مؤسّسه رسانه ای، شبکه ماهواره ای فدک، روزنامه شیعه و پایگاه اطلاع سانی اینترنتی‌اش قرار داد.
امام جمعه اهل سنت: حرمت‌ها را نشکنند
فعالیت‌های جریان الحبیبی، موجب بروز واکنش‌های علنی میان اهل سنت در ایران نیز شده است. ازجمله امام جمعه اهل سنت شهر زاهدان گفته بود: امروز جامعه اسلامی نیاز به آرامش دارد. باید همه این شبکه‌های ماهواره‌ای احترام متقابل را رعایت کنند، حرمت‌ها را نشکنند و تهمت نزنند.
مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی درباره شبکه‌های ماهواره‌ای تندرو و تفرقه‌افکن شیعه و سنی نیز اظهار دااشته بود: با این شبکه‌ها مخالفم مخصوصا شبکه‌های ماهواره‌ای که اهانت می‌کنند، توهین می‌کنند و تهمت می‌زنند. مولوی عبدالحمید افزوده بود: اینها سبب آلوده‌شدن بیشتر فضا و موجب تنش بیشتر بین شیعه و سنی می‌شود
فعالیت جدی جریان تقریب
از سوی دیگر، عالمان بزرگی از شیعه در جریان تقریب مذاهب اسلامی، به صورتی جدی فعالیت جدی کرده‌اند. ذکر اسامی همه آنها در اینجا مقدور نیست و تنها به بیان اسامی چند تن از آنان اکتفا می‌شود.
امید است در آینده فرهنگی از اسامی و آثار بزرگان این حوزه منتشر شود که بیانگر وسعت و عظمت آنان باشد و کسانی که در پی منفی جلوه دادن چهذه شیعیان هستند، ناکام بمانند. پاره‌ای از این اسامی عبارت‌اند از:
- آیت‌الله‌العظمی سید حسین بروجردی(۱۲۵۴ بروجرد - ۱۰ فروردین ۱۳۴۰ قم)؛
- آیت‌الله محمدحسین کاشف الغطاء(۱۲۹۴ ق - ۱۳۷۳ ق نجف اشرف)؛
- علامه سید محسن امین عاملی(۱۲۸۴ - ۱۳۷۱ ه. ق)؛
- علامه میرزا خلیل کمره‌ای(۱۳۱۷ – ۱۴۰۵ ه. ق)؛
- آیت‌الله سید محسن حکیم(۱۳۰۶ – ۱۳۹۰ ه. ق)؛
- آیت‌الله سید روح‌الله خمینی(۱۳۲۰ – ۱۴۰۹ ه. ق)؛
- آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای(فروردین ۱۳۱۸ ش / ۱۸ صفر ۱۲۵۸ق مشهد)؛
- آیت‌الله سید محمدتقی حکیم(۱۳۴۱ق ۱۴۲۳ق)؛
- آیت‌الله سید علی حسینی سیستانی(۱۳ مرداد ۱۳۰۹ ۹ ربیع‌الاول ۱۳۴۹ مشهد)؛
- علامه سید مرتضی عسکری(۱۲۹۳-۱۳۸۶ ه. ش)؛
- آیت‌الله حاج شیخ حسن سعید طهرانی(۱۲۹۸ - ۱۳۷۴ ه. ش)
کردستان - آیت‌الله خامنه‌ای: مزدور دشمن
از لازمه‌های وحدت، احترام به طرف مقابل و توهین نکردن به اعتقادات و یا عقاید دیگران است. متاسفانه برخی هستند که به رغم آیات و روایات مصرحه، همچنان بر طبل تفرقه و دشمنی میان مذاهب می‌کوبند و کار خویش را با لعابی مذهبی، شرعی جلوه می‌دهند.
از این روست که آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی ۲۲ اردیبهشت ۱۳۸۸ در اجتماع میدان آزادی مردم سنندج(کردستان) بیان داشتند: «شما نگاه کنید ببینید آن کسانی که می‌خواهند وحدت ملت ایران را به هم بزنند، کی‌ها هستند؟ بدانید که اینها عوامل دشمنند؛ یا خودشان از متن دشمن دارند حرف می‌زنند، یا سرانگشت دشمنند؛ برو برگرد ندارد.
آن کسی که ندای تفرقه بین شیعه و سنی را سر می‌دهد و به بهانه مذهب، می‌خواهد وحدت ملی را به هم بزند، چه شیعه باشد و چه سنی، مزدور دشمن است؛ چه بداند، چه نداند. گاهی بعضی‌ها مزدور دشمنند و خودشان نمی‌دانند. خیلی از این مردم بیچاره بی‌خبرِ سلفی و وهّابی که بوسیله دلارهای نفتی تغذیه می‌شوند تا بروند در اینجا و آنجا عمل‌های تروریستی انجام بدهند - در عراق یکجور، در افغانستان یکجور، در پاکستان یکجور، در نقاط دیگر یکجور – نمی‌دانند که مزدور دشمنند.
آن مرد شیعی هم که می‌رود به مقدسات اهل سنت اهانت میکند و دشنام می‌دهد، او هم مزدور دشمن است، ولو نداند که چه میکند. من عرض می‌کنم: عوامل اصلی، دشمنانند. بعضی از این سرانگشتان - هم در بین اهل سنت، هم در بین شیعه - غافلند، نمی‌دانند و نمی‌فهمند چکار می‌کنند؛ نمی‌دانند برای دشمن دارند کار می‌کنند».
حکم اهانت به نمادهای اهل سنت
همچنین آیت الله خامنه ای در پاسخ به استفتائی که در آن خواسته شده بود تا ایشان نظر خود را درباره «اهانت و استفاده از کلمات تحقیرآمیز و توهین به همسر پیامبر اسلام(ص) ام المومنین حضرت عایشه اعلام کنند» مطرح کردند: اهانت به نمادهای برادران اهل سنت از جمله اتهام زنی به همسر پیامبر اسلام[عایشه] حرام است. این موضوع شامل زنان همه پیامبران و به ویژه سید الانبیاء پیامبر اعظم - حضرت محمد(ص) - می شود.
دفاع از اهل سنت
باید به ادبیات وسیع و پرمعنا دفاع از مسلمانانِ اهل سنت فلسطین نیز پرداخت که خود نمونه‌ای دیگر از نگاه تقریبی علمای شیعی و نفی نگاه‌های اختلافی و مسموم تفرقه‌افکنانه است. در این حرکت نیز به نام‌های بزرگی می‌توان برخورد:
- امام خمینی(ره)؛
- آیت‌الله خامنه‌ای(مقام معظم رهبری)؛
- آیت‌الله سید مصطفی کاشانی(متوفی ۱۳۴۰ ه. ش)؛
- علامه محمدجواد مغنیه(۱۳۲۴ – ۱۴۰۰ ه. ق)؛
- آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی(۱۳۱۶ - ۱۴۱۴ ه. ق)؛
- آیت‌الله محمدعلی اراکی(متوفی ۱۳۷۳ ه. ش)؛
- آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی(متولد ۱۳۰۵ ه. ش)؛
- آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی(متولد ۱۳۳۷ ه. ق گلپایگان).
صدها مرجع و عالم بیدار دیگر شیعی نیز هستند که آینده اسلام و مسلمین را در وحدت و نه تفرقه و فرقه‌گرایی دیده‌اند و از ایجاد تنفر مذهبی خودداری کرده و نقشه‌های جاهلان یا مغرضان را نقش بر آب کرده‌اند.
بیانیه علما
با بیانیه‌های علمای شیعه و آشکار شدن دشمنی و کینه یاسر الحبیب در قبال علمای بزرگ مذهب شیعه مانند آیات سید علی سیستانی و مرحوم محمدتقی بهجت فومنی، نقشۀ انتساب او به شیعه، شکست خورد.
همین گروه معدود کوشیدند تا در سال ۱۴۳۵ ق، در برابر «هفتة وحدت اسلامی»، «هفتة برائت» را ترویج دهند که همین موضوع بیش از پیش، تقابل آنان را با پیام وحدت‌بخش این هفته و مراجع بزرگ شیعه نشان داد و جدایی آنان را از فرهنگ پرافتخار برادری و وحدت اسلامی نمایان کرد.
گزارش از: آرمین سلیمانی
منابع:
- پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سیدعلی خامنه ای؛
- صحیفه امام، ۱۴/۵۰۸ - ۵۰۷
- دوماهنامه علمی فرهنگی خط شماره ۶، مهر و آبان ۹۱
- تقریب بین مذاهب اسلامی؛ سیره کهن علمای شیعه / کامیار صداقت ثمرحسینی، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
- سلیم الحسنی(۱۳۷۸ ش) عالمان شیعه رویاروی استعمار.(ترجمه) محمدهادی باسخواه. مشهد(چاپ اول) انتشارات آستان قدس رضوی(شرکت به‌نشر).
-(تدوین، تحقیق و تحشیه) محمد حسن رجبی(۱۳۷۸ ه. ش) رسایل و فتاوای جهادی شامل رساله‌ها و فتواهای علمای اسلامی در جهاد با قدرتهای استعماری، تهران(چاپ اول) سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
