۱۰ زلزله‌ای که زمین را لرزاند
مناطق زلزله خیز محدوده‌ای نسبتاً مشخص روی کره زمین دارند. این مناطق را در حالت کلی می‌توان به ۳ دسته که اصطلاحاً از آنها با نام کمبرند یاد می‌شو، تقسیم کرد. کمبربند پیرامونی(اقیانوس آرام)، کمربند آلپ(همیالیا)، کمربند میانی(اقیانوس اطلس) مناطق بزرگ زلزله‌خیز جهان را تشکیل می‌دهند.
زمین‌لرزه‌ها به نقاط خاصی از جهان اختصاص ندارند و پراکندگی جغرافیایی روی کره زمین از مختصات پدیده زلزله است. خوشبختانه ایران، با وجود قرار گرفتن روی کمربند آلپ که از زلزله‌خیزترین مناطق دنیا به حساب می‌آید، هیچگاه شاهد به وقوع پیوستن زلزله‌های بزرگ جهان نبوده است. در این گزارش، به ذکر مناطق زلزله خیز جهان و ۱۰ زلزله بزرگی که زمین را لرزانده‌اند پرداختیم.
به گزارش ایلنا، مناطق زلزله‌خیز محدوده‌ای نسبتاً مشخص روی کره زمین دارند. این مناطق را در حالت کلی می‌توان به ۳ دسته که اصطلاحاً از آنها با نام «کمبرند» یاد می‌شود، تقسیم کرد. کمبربند پیرامونی(اقیانوس آرام)، کمربند آلپ(همیالیا)، کمربند میانی(اقیانوس اطلس) مناطق بزرگ زلزله‌خیز جهان را تشکیل می‌دهند.
کمربند پیرامون اقیانوس آرام
بیش از دو سوم زمین لرزه‌های جهان در این منطقه در دو قسمت شرقی(سواحل غربی قاره‌های آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی) و غربی اقیانوس آرام(سواحل شرقی روسیه، چین، ژاپن، گینه، استرالیا و زلاند نو) رخ می دهد.
زایش پوسته زمین در اقیانوس اطلس، بیش از اقیانوس آرام است اما زلزله سواحل مشرف به دو سوی اقیانوس آرام مانند چین، ژاپن و کالیفرنیای آمریکا همواره شدیدتر از دیگر نقاط دنیاست.
کمربند آلپاید یا آلپ – هیمالیا
این منطقه زلزله‌خیز، از کوه‌های آلپ اروپا تا رشته کوه‌های هیمالیا از شمال هند تا اندونزی کشیده شده است. حدود ۲۰ درصد زمین لرزه‌های کره زمین، که غالباً زمین‌لرزه‌های کم عمقی به شمار می‌آیند، روی این کمربند رخ می‌دهد.
البته این زلزله‌ها با وجود کم عمقی تلفات جانی و مالی متعددی در پی دارند. کیفیت پایین ساخت و ساز در کشورهای قرار گرفته روی این کمربند، سبب بروز تلفات جانی و زیان‌های مالی ناشی از زمین لرزه‌هاست. اندونزی، هندوستان، نپال، افغانستان، پاکستان، ایران، ارمنستان، ترکیه و جنوب ایتالیا روی این کمربند قرار گرفته‌اند.
کمربند میانی(گرده ماهی وسط) اقیانوس اطلس
این کمربند نشان دهنده به وقوع پیوستن ۱۰ درصد از زمین‌لرزه‌های کره زمین است. ثبت و اندازه‌گیری بیش از ۳۰ هزار زلزله از ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۷ به طراحی علمی نقشه زلزله‌خیز منجر شد؛ به این ترتیب کمربندهای زلزله‌خیز مهم زمین درکنار عمق کانونی زلزله‌ها روی این نقشه مشخص می‌شوند.
در سواحل اقیانوس اطلس کمتر از سواحل اقیانوس آرام زمین لرزه رخ می‌دهد. همچنین سواحل غربی قاره‌های اروپا و آفریقا به ندرت شاهد زمین لرزه‌های شدید است. سواحل شرقی آمریکای شمالی و جنوبی نیز آرام و کم خطر است.
آنچه در پی می‌آید، گذری تیتروار بر کلیات آماری وقوع ده زلزله بزرگ تاریخ است؛ این زمین‌لرزه‌ها عمدتاً در مناطق سه‌گانه زلزله‌خیز «کمربند» یاد شده بوده‌اند.
۱ - زلزله شهر والدویدا / شیلی / ۹.۵ ریشتر / ۲۲ می ۱۹۶۰
بزرگترین زلزله ای که در تاریخ اتفاق افتاده و یا تا کنون به ثبت رسیده؛ زمین‌لرزه ۹.۵ ریشتری در شیلی است. جانباختگان این حادثه، حدود ۲ هزار نفر ذکر شده‌اند و زلزله والدویدا هزاران زخمی و دو میلیون بی خانمان به جا گذاشته است.
۲ - زلزله پرنس ویلیامز / آلاسکا / ۹.۲ ریشتر / ۲۷ مارس۱۹۶۴
زمان این زلزله حدود ۳ دقیقه بود و مرکز آن در بخش غیرمسکونی در ایالت آلاسکا اتفاق افتادکه باعثبوجود آمدن سونامی‌های زیادی در اقیانوس آرام شد.
این زلزله در بسیاری از شهرهای مجاور نیز خسارت های سنگینی را به جای گذاشت و ۱۲۸ نفر از ساکنین شهرهای همسایه کشته شدند.
۳ - زلزله سوماترا / اندونزی / ۹.۱ ریشتر / ۲۶ دسامبر ۲۰۰۴
این فاجعه بیش از ۲۶۶ هزار کشته به جای گذاشت. آبلرزه حاصل از این زلزله خسارات فراوانی به ۱۴ کشور زد. اندونزی، سریلانکا، هندوستان، تایلند، سومالی، میانمار، مالدیو، مالزی، تانزانیا، سیشل، بنگلادش، آفریقای جنوبی، یمن، کنیا و ماداگاسکار کشورهایی بودند که سونامی اندونزی به آنها خسارت مالی و جانی زد.
۴ - زلزله سواحل شرقی هفوشو / ژاپن / ۹ ریشتر / ۱۱ مارس۲۰۱۱
این زلزله بزرگترین زلزله ثبت شده در تاریخ ژاپن است که به راه‌های ارتباطی و شبکه های حمل ونقل به اندازه ای خسارت وارد کرد که ارزیابی کامل تلفات بسیار دشوار است.
بعد از آنکه سیستم خنک‌کننده تاسیسات هسته‌ای فوکوشیما داییچی از کار افتاد، مقامات دستور ترک سریع این منطقه را دادند اما با این وجود، آمار کشته‌شدگان و خسارت ناشی از آن بسیار زیاد بود. این زلزله هزاران کشته در سندایی(سواحل شرقی ژاپن) به جا گذاشت.
۵ - زلزله کامچاتکا / روسیه / ۹ ریشتر / ۴ نوامبر۱۹۵۲
کامچاتکا در شرقی‌ترین اتحاد جماهیر شوروی سابق، دارای آتشفشان بسیار معروفی است. غیر از زلزله ۴ نوامبر، سال ۱۹۲۳ نیز زلزله‌ای به شدت ۸.۵ ریشتر این شهر را لرزاند.
زلزله ۹ ریشتری نوامبر ۱۹۵۲ باعثبوجود آمدن سونامی بزرگی در اقیانوس آرام شد که امواج مخرب آن به شمال ژاپن و جزیره هاوایی و سواحل غربی آمریکا نیز رسید.
۶ - زلزله مائول / شیلی / ۸.۸ ریشتر / ۲۷ فوریه۲۰۱۰
مرکز این زلزله در ۳۲۵ کیلومتری سانتیاگو، پایخت شیلی گزارش شده است. بعد از این زمین لرزه در ۵۳ کشور اعلام خطر سونامی شد. زلزله مانوئل جان ۷۰۰ انسان را گرفت
۷ - زلزله اکوادور - کلمبیا / ۸.۸ ریشتر / ۳۱ ژانویه ۱۹۰۶
این زلزله در مرز کلمبیا و اکوادور اتفاق افتاد و حدود یک هزار و ۵۰۰ کشته و پنج هزار زخمی در پی داشت. با وقوع این زلزله سونامی بزرگی سراسر اقیانوس آرام را در نوردید.
۸ - زلزله جزیره رت آیلند / آلاسکا / ۸.۸ ریشتر / ۴ فوریه ۱۹۶۵
این زلزله عمق زیادی داشت اما به این دلیل که در مکانی غیر مسکونی رخ داد، خسارت جانی در پی نداشت و تنها به تاسیسات محلی آلاسکا آسیب زد.
۹ - زلزله سوماترا / اندونزی / ۸.۸ ریشتر / ۲۵ نوامبر ۱۸۳۳
این زلزله حدود دو قرن پیش از زلزله ۹.۱ ریشتری سال ۲۰۰۴ در سوماترا اتفاق افتاد. در اثر این زلزله، حدود هزار نفر کشته شدند. بسیاری از خانه‌های سوماترا ویران و چند روستا به صورت کامل زیر خاک دفن شدند.
۱۰ - زلزله کاسداکیا / اقیانوس آرام / ۸.۷ ریشتر / ۲۶ ژانویه ۱۷۰۰
این زلزله در اقیانوس آرام و نزدیکی سواحل غربی مشترک آمریکا و کانادا رخ داد. آمار خسارات جانی و مالی دقیقی از این فاجعه در دسترس نیست اما گزارش‌هایی در این مورد وجود دارد که چند دهکده ژاپنی و برخی مناطق مسکونی در غرب آمریکا کاملا زیر آب رفتند.
