چشمه «بل» در مسیر سد داریان دفن خواهد شد؟

احداثسد داریان بر روی رودخانه سیروان نگرانی‌های زیادی از جمله تخریب چشمه «بل» ایجاد کرده است و با شروع تخریب دهانه این چشمه در هفته گذشته نیز این نگرانی‌ها دوچندان شده؛ هرچند که گفته می‌شود برای نجات این چشمه طرح‌های کار‌شناسی از سوی شرکت پیمانکار تدوین شده اما کار‌شناسان محیط زیست نیز بنا دارند تا این طرح را بررسی کرده تا از کارایی آن مطمئن شوند. تا آن زمان مسولان محیط زیست این منطقه امید دارند که بتوانند با نامه نگاری‌های میان رئیس سازمان محیط زیست و وزیر نیرو این عملیات را متوقف کنند.

به گزارش خبرنگار ایلنا، چشمه بل یا‌‌ همان «کانی بل» کوتاه‌ترین رودخانه جهان است که در در دل رشته کوههای زاگرس و درحاشیه رودخانه سیروان، در استان کردستان واقع شده؛ این رودخانه از نظر آبدهی دارای دبی حدود ۳۰۰۰ لیتر در ثانیه است و نمونه‌ای نادر در غرب کشور محسوب می‌شود.

ساخت سد داریان از سال ۸۸ بر روی رودخانه سیروان که تاج آن در استان کرمانشاه و ستون و پیکره‌اش دراستان کردستان واقع شده، از‌‌ همان ابتدا سبب بروز نگرانی‌هایی از سوی برخی کار‌شناسان در مورد مدفون شدن این چشمه در زیر دریاچهٔ ایجاد شده در پشت سد شد؛ بنا براین شرکت پیمانکار این سد تعهد کرده که طرحی برای نجات این چشمه تدوین و به سازمان محیط زیست ارائه کند.

هفته گذشته با انتشار خبر تخریب دهانه این چشمه این نگرانی‌ها چند برابر شد که واکنش برخی از مسولین را نیز در بر داشت.

تورج همتی مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه در مورد خطراتی که با ایجاد این سد برای چشمه بل ایجاد می‌شود اظهار کرد: در شرایط اتمام و آبگیری سد داریان، چشمه بل به میزان ۱۱۵ متر، در دریاچه ایجاد شده در پشت صد دفن خواهد شد در حالی که این چشمه منبع آب شرب جمعیت کثیری از مردم و منبع اشتغال و تولید آب مصرفی است و از نظر اکوتوریسم نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی توضیح داد: «در سال ۱۳۸۷ پیش از شروع احداثاین سد نتایج مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی احداثسد داریان به سازمان حفاظت محیط زیست ارائه و پس از بررسی‌های فنی و کار‌شناسی کمیته ملی ارزیابی اثرات زیست محیطی در سال ۸۹ به صورت مشروط با احداثسد و نیرو‌گاه موافقت شد.

در مجوز صادره به صراحت اعلام شده که کارفرمای پروژه باید برنامه مدیریت اجرایی استحصال و حفظ چشمه بل را ارائه و تمهیدات فنی لازم در مورد انتقال آب چشمه بل به تراز بالا‌تر از تراز مخزن سد داریان را از طریق اجرای تونل احیاء انجام دهد.
در حالی که در بازدید و پایش زیست محیطی پروژه در دوازدهم تیرماه مشخص شده است که پیمانکاران مربوطه عملیات تخریب فیزیکی چشمه را خود سرانه وبدون ارائه هرگونه برنامه‌ای براساس تعهدات مندرج در گزارش ارزیابی طرح آغاز کرده‌اند.

بنابراین این اداره کل درراستای عمل به وظایف و رسالت قانونی خود ناگزیر به ارائه دادخواست به مراجع قضایی استان شد و دستور مجوز توقف عملیات را ازمرجع مذکور دریافت کرده است.»

پیگیری‌های اداره محیط زیست کردستان

ناصح قادری مدیرکل اداره محیط زیست استان کردستان نیز در مورد این عملیات تخریب گفت: در روز چهارشنبه ۱۱ تیر ماه پس از آنکه ماموران محیط زیست سروآباد خبر از تخریب دهانه چشمه بل دادند دو اکیپ از اداره کل محیط زیست استان کردستان(اداره کل و شهرستان سروآباد) از محل بازدید کردند و پس از تهیه عکس، از نزدیک شاهد عملیات ماشین‌های راهسازی و مکانیکی در دهانه چشمه بل بودیم که بلافاصله به رئیس اداره محیط زیست سرو آباد دستور پیگیری برای توقف عملیات داده شد.

اداره سروآباد روز پنج شنبه و جمعه(۱۲ و ۱۳ تیرماه) دستور تعطیل جهت اجرا به پاسگاه انتظامی منطقه تحویل داد و همچنین مراتب ماجرا، روز پنج شنبه صبح به استحضار مدیرکل محیط زیست کرمانشاه و اداره حفاظت محیط زیست پاوه رسانده و از آنان تقاضای کمک شد.

اداره پاوه نیز ضمن بازدید از محل، اعلام کرد که عملیات تعطیل است اما در بازدید ساعت ۱۹/۲۰ روز پنچ شنبه اینجانب و همکاران اداره کل، هنوز ماشین آلات مشغول فعالیت بودند. مسئول کارگاه فعال دردهانه چشمه بل نیز گفت که که ما مجری دستورات بالا هستیم.
سپس با مسئول «شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران» در پروژه سد داریان صحبت کردیم که عنوان کردند این کاری است فنی که موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و گزارشات فنی وزارت نیرو صحت و اطمینان از حصول نتایج آن را تایید کرده‌اند.

در روز جمعه(۱۳ تیرماه) مجدداٌ از اداره محیط زیست سرو آباد کردستان و محیط زیست پاوه خواستار اجرای حکم توقف عملیات تا تعیین تصمیم نهایی شدم و طی دونامه فوری به ریاست عالی سازمان حفاظت محیط زیست کسب دستور توقف از مقامات عالی رتبه کشور را تقاضا کردم.»

کار‌شناسان محیط زیست طرح را بررسی می‌کنند

پیگیری‌های صورت گرفته در ‌‌نهایت منجر به برگزاری جلسه‌ای مشترک میان شرکت توسعه آب نیرو و اداره محیط زیست استانهای کردستان و کرمانشاه در روز یکشنبه ۱۵ تیر ماه شد.

قادری مدیرکل اداره محیط زیست استان کردستان در مورد نتیجه این جلسه به خبرنگار ایلنا گفت: «این شرکت بیان کرده است که اقدام به حفر چند تونل برای تغییر مسیر این چشمه را از سه سال پیش آغاز کرده تا آب چشمه را به سطح بالاتری انتقال دهند، هرچند که کار‌شناسی‌ها نشان داد که حتی اگر ارتفاع این چشمه را ۱۰ متر هم بالا بیاورند باز هم چشمه مدفون خواهد شد. البته بنا بر تعهدی که در گذشته بوده این طرح باید به تایید متخصصان سازمان حفاظت از محیط زیست برسد بنا بر این قرار شده است که تا زمان اعلام نظر این کار‌شناسان عملیات متوقف شود.
ما هم در تلاش هستیم که خانم ابتکار رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست مکاتبات لازم را با وزیر نیرو انجام دهند تا از توقف عملیات اطمینان حاصل شود.»