رییس مجلس در نطق پیش از دستور:
آیت‌الله مهدوی‌کنی دچار افراط و تفریط نشد
مرحوم آیت‌آلله مهدوی کنی شخصیت مستقلی بود که جو بر وی مستولی نمی‌شد و شاید این دقت نظر و استقلال رأی مربوط به نوع تحصیلات و اساتید ایشان می‌شد زیرا ایشان شاگرد علامه طباطبایی، آیت‌الله بروجردی و امام خمینی(ره) بودند. مدرسه فکری که از این سه گانه حوزه حاصل شد، غالباً انسان‌هایی برگزیده و فرهیخته گردیدند که در جریان‌های فرهنگی و سیاسی معاصر موثر بودند.
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: آیت الله مهدوی کنی در حوادثپرفراز و نشیب اوایل انقلاب با احساس وظیفه اسلامی و با دورنگری عمل می‌کرد، حتی در شرایط پس از پیروزی انقلاب که جو سیاسی کشور به سوی دولتی کردن همه چیز حتی مدارس بود، ایشان در مقابل این جو ایستادگی می‌نمود که کارها در نظام اسلامی به دست مردم قرار نگیرد و در این جهت گاه با دوستان دیرین خود اختلاف پیدا می‌کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، علی لاریجانی در آغاز جلسه علنی امروز مجلس در نطق پیش از دستور گفت: رحلت عالم ربانی و مجاهد آیت‌الله مهدوی کنی را به ملت عزیز و نمایندگان محترم تسلیت و تعزیت عرض می‌کنم. ایشان نمونه یک عالم انقلابی بود که دردمندانه به مسائل اسلام و مسلمین توجه داشت و با همه وجود در راه انقلاب تلاش می‌نمود و همیشه در صراط مستقیم انقلاب که همان طریق ولایت فقیه بود، گام برمی‌داشت و شخصیت مستقل وی همگان را تحت تاثیر قرار می‌داد.
وی ادامه داد: یکی از ویژگی‌های این عالم انقلابی دقت‌نظر او در مسیر درست انقلاب بود و هیچگاه چه در قبل و چه بعد از انقلاب دچار افراط و تفریط نشد و جو سیاسی بر ایشان غلبه نکرد. از طرف دیگر قبل از انقلاب یکی از عناصر پیشتاز در روحانیت بود که در صحنه‌های مختلف مبارزه با رژیم شاه حضور جدی داشت. مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی، مسجد جلیلی را پایگاه مبارزه با رژیم دیکتاتوری نمود و از شخصیت‌های برجسته‌ای بود که به موقع انحراف منافقین را تشخیص داد و موضع‌گیری کرد و هیچ وقت تحت تاثیر شرایط اجتماعی - سیاسی آن دوره قرار نگرفت. از طرف دیگر در آستانه پیروزی انقلاب با دستور امام(ره)
به عضویت شورای انقلاب درآمد و بلافاصله پس از پیروزی انقلاب با مشورت شهید مطهری، کمیته‌های انقلاب اسلامی را در جهت حفاظت از انقلاب در مساجد کشور ایجاد کرد که مقر اصلی آن در همین مکان مجلس بود.
لاریجانی تصریح کرد: آیت الله مهدوی کنی در حوادثپرفراز و نشیب اوایل انقلاب با احساس وظیفه اسلامی و با دورنگری عمل می‌کرد، حتی در شرایط پس از پیروزی انقلاب که جو سیاسی کشور به سوی دولتی کردن همه چیز حتی مدارس بود، ایشان در مقابل این جو ایستادگی می‌نمود که کارها در نظام اسلامی به دست مردم قرار نگیرد و در این جهت گاه با دوستان دیرین خود اختلاف پیدا می‌کرد.
رییس قوه مقننه تاکید کرد: مرحوم آیت‌آلله مهدوی کنی شخصیت مستقلی بود که جو بر وی مستولی نمی‌شد و شاید این دقت نظر و استقلال رأی مربوط به نوع تحصیلات و اساتید ایشان می‌شد زیرا ایشان شاگرد علامه طباطبایی، آیت‌الله بروجردی و امام خمینی(ره) بودند. مدرسه فکری که از این سه گانه حوزه حاصل شد، غالباً انسان‌هایی برگزیده و فرهیخته گردیدند که در جریان‌های فرهنگی و سیاسی معاصر موثر بودند. گرچه از جهانی خود این بزرگواران با هم اختلاف‌نظر داشتند اما تفکری که زاده تعلیمات این سه‌گانه حوزه شد بسیار پرمغز و قوی و تاثیرگذار در فضای اندیشگی معاصر بود و هست.
رییس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: شهید مطهری، شهید بهشتی، آیت‌آلله جوادی، امام موسی صدر و بسیاری از اعضای جامعه مدرسین و فضلای امروز حوزه در این قلمرو فکری قرار می‌گیرند. از طرف دیگر از خصوصیت اصلی مکتب فکری دقت نظر در فهم مسیر و اخلاص و اخلاق‌گرایی و توجه به مسائل اصلی از نظر سیاسی و اجتماعی است و این سه رکن در شخصیت آیت‌الله مهدوی کنی در طول عمر باثمر و پربرکتشان دیده می‌شد.
رییس مجلس در ادامه خاطرنشان کرد: ایشان همیشه درس اخلاقشان به راه بود چه قبل از انقلاب و چه بعد از آن و علاقه‌مندان به روحانیت اسلامی چه در مسجد جلیلی و چه دانشگاه امام صادق(ع) از ارشادات ایشان بهره می‌جستند. بنده کمتر جلسه‌ای را ایشان را به خاطر می‌آورم که مجلس ذکر نبوده باشد و در سخت‌ترین شرایط سیاسی و اجتماعی، قوام تفکر اخلاقی در ایشان متانت و اصالت نظر، امیدواری و در تصمیمات و حرکات آینده ایجاد می‌نمود. به همین جهت جلسات ایشان همیشه بصیرت سیاسی، دینی و اخلاقی را به نحو توأم در بر داشت. یکی از یادگارهای فکری ایشان تاکید وی بر استقلال روحانیت و
سازمان‌یافتگی روحانیت بود. ایشان همراه با شهید مطهری و بزرگان دیگر قبل از پیروزی انقلاب ساختار روحانیت مبارز تهران را طراحی کردند و قصد اصلی ایجاد سازمانی برای کلیت روحانیت بود، اما اصالت این سازمان را در عدم وابستگی به جریانات سیاسی و داشتن استقلال می‌دانستند و بر این وجه استقلال تاکید داشتند.
رییس قوه مقننه تصریح افزود: از طرف دیگر مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی مخصوصاً مخالف دخالت دولت در امور روحانیت بودند و این نگاه بسیار درست و ارزشمندی است و همان دغدغه‌ای است که مرحوم شهید مطهری هم داشتند که علت رشادت روحانیت و پیشتازی آنان در مسائل سیاسی و اجتماعی را استقلال روحانیت از دولت و از هر جهت می‌دانستند.
وی تاکید کرد: به خاطر دارم در حدود ۲۰ سال پیش که وزیر فرهنگ بودم، طرحی را پایه‌ریزی نمودیم که کمک کنیم در هر مسجدی کانونی فرهنگی و هنری زیر نظر امام جماعت و هیات امنای مردمی ایجاد شود. ایشان با اینکه به حقیر لطف داشتند اظهار گلایه نمودند که ممکن است این امر باعثدخالت دولت در امور مساجد شود، اما وقتی برایشان روشن شد که در این طرح صرفاً کمک به مراکز فرهنگی مطرح است و همه وجوه کار زیر نظر هیات امنای مردمی است، پذیرفتند و با حضور خودشان اولین مرکز فرهنگی و هنری مساجد افتتاح شد. غرض اینکه حساسیت ایشان در استقلال سازمان روحانیت امر بسیار مهم و دورنگرانه‌ای برای کشور و
امت اسلامی است. مشرب سیاسی مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی همراهی با ولی‌فقیه و حمایت همه‌جانبه از رهبری بود، چه در زمان حضرت امام خمینی(ره) و چه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، ایشان یکی از استوانه‌های حامی رهبری بود و حتی در ماجرای اختلاف بنی‌صدر با بزرگان حزب جمهوری اسلامی، ایشان یکی از سه بزرگواری بود که برطبق دستور امام باید اختلافات را بررسی می‌کردند و نظر می‌دادند. همچنین با اینکه بنی‌صدر به ایشان علاقه و دوستی داشت، ایشان صراحتاً بنی‌صدر را متخلف اعلام کردند.
لاریجانی تصریح کرد: از طرف دیگر حرکت سیاسی مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی همیشه انصاف و حکمت و اعتدال را با هم در بر داشت و او نسبت به انقلاب، امین امت و امام بود و حوادثسیاسی را با دورنگری ارزیابی می‌کرد، از این‌رو این دورنگری در حرکات علمی و فرهنگی ایشان هم مشاهده می‌شد. همچنین فعال کردن مدرسه مروی و حوزه علمیه تهران از یکسو و تاسیس جامعه‌الصادق از سوی دیگر، نگاه درازمدت علمی و فرهنگی ایشان را نشان می‌دهد و در این راه با همه محدودیت‌های جسمی، وقت زیادی را صرف کردند.
