مراسمی از جنس دعا و خیرات برای مردگان

به گزارش خبرنگار ایلنا،عید مردگان ازجمله آئین‎های ویژه و سنتی درمازندران است که از دیرباز و ازگذشتگان به نسل‌های جدید منتقل شده است، در واقع عید مردگان آئین دیگری است که ایرانیان به آن اهمیت فراوان می‌دهند و برگزاری این آیین در مازندران اهمیت ویژه دارد.

روستای سقندیکلا درشهرستان ساری از جمله روستاهایی است که همراه با روستاهای رودبارکلا،کلقوچال، دزدک همچنان بعد از یک قرن این سنت دیرینه را با حضور پرشور مردم این دیار به جای می‌آورد .

کافی است برای دیدن این سنت دیرینه پس ازرسیدن به میدان امام اولین میدان ورودی شهر ساری، از سمت خیابان جام جم حرکت و بعد از عبور از میدان راه آهن و پل روگذرسردار نبوی وارد بلوار کشاورز شوید ،حالا تنها 20 کیلومتر با مکان برگزاری این سنت دیرینه که بیش از یک قرن در حال برگزاری است فاصله دارید.

در طی مسیر سه پمپ بنزین چندین هتل و رستوران و انواع واحدهای صنفی و خدماتی وجود دارد و مشکلی برای تامین انواع نیازهای خود و بهره‌مندی ازخدمات عمومی نخواهید داشت.پس از خروج از شهر و با گذشت نزدیک به 10 متر از سه کوه تپه در سمت راست خود به امام زاده سه تن در یک فضای جنگلی بکر و زیبا می رسید که جای مناسبی برای اتراق و صرف چای و چاشت است.

در سمت چپتان همواره همجواری با رودخانه تجن را دریک فضای زیبا تجربه خواهید کرد.در ادامه راه شما به دو راهی تکیه پهنه کلا خواهید رسید که یکی از مقاصد گردشگری و زیارتی معروف مرکز استان است.

پس از چند دقیقه عبور از ورودی این آستانه در سمت چپ خودتان با یکی از بزرگترین کارخانه‌های چوب کشور روبرو خواهید شد درست در مقابل درب ودرسمت راست خود می‌توانید با عبور از نگهبانی به یکی از زیباترین هتل‌های جنگلی استان یعنی هتل سالاردره بروید و از خوردن غذ اهای لذیذ در مکانی به یاد ماندنی لذت ببرید.

در ادامه راه بعد از گذر از جاده پر پیچ و خم که یک سمتش جنگل و سمت دیگرش رودخانه و شالیزارهای برنج است به پمپ بنزین کوچکی خواهید رسید ، اگرمشتاق دیدن یکی ازجنگل‌های بکر مرکز استان هستید کافی است از جاده مجاور این پمپ بنزین به سمت بالا حرکت کنید و پا به قلمرو جغرافیایی جنگل لاجیم بگذارید و فضای سبز ومنحصر به فرد این منطقه جنگلی لذت ببرید.

بی‌شک این جاده پر پیچ و خم که امکان مشاهده کوه و جنگل و رود و شالیزار وخانه‌های روستایی را توامان در یک قاب برایتان به تصویر کشیده شده است بسیار جذاب و دلچسب خواهد بود و همین موضوع رضایتمندیتان را از انتخاب این مسیر برای گذراندن ساعاتی از سفر به استان را فراهم می‌آورد.

چند کیلومتری در طول این محور و از ورودی جنگل لاجیم به سمت دو راهی تاکام حرکت کنید به شهر هولار خواهید رسید در کناره جاده و درسمت چپ خودتان به یک امام زاده با امکانات عمومی خواهید رسید و همچنین در سمت راستتان انواع فروشگاه‌های صنفی نانوایی و حتی قهوه خانه را مشاهده خواهید کرد که می‌توانید در صورت نیاز از آنها استفاده کنید.

در سمت چپ خروجی این شهر جاده فرعی برای رسیدن به مکان برگزاری مراسم عید مردگان است که در وردی این جاده تابلویی با عنوان علویکلا، گرمستان برای راهنمایی مسافران نصب شده است جاده ای که از دالان کشتزارهای برنج گذشته وبه پل روگذر رودخانه تجن منتهی می‌شود در همین مسیر اگر هوا آفتابی باشد پرواز پاراگلایدرها را هم می‌توانید بر فرازآسمان مسیرتان مشاهده کنید که با نام سایت پروازی کلیجانرستاق میزبان گردشگران زیادی است که این محل را برای تفریح انتخاب می کنند.

با گذر از پل و عبور از روستای علویکلا باری دیگر به پل آهودشت که بر روی رودخانه تجن نصب شده است می رسید اتراق در کنار این رودخانه در شرایط آب و هوایی مناسب لذت این سفر را دو چندان می‌کند

بعد از عبور از پل و گذر از روستای آهودشت برای رسیدن به محل مورد نظر مسیرتان را با مشاهده ی رودخانه و جنگل سرسبز و مزارع کشاورزی در پیش بگیرید ،روستای سقندیکلا از بلندی جاده ای که شما در آن تردد می‌کنید پیداست روستایی با بیش از 200 خانوار در میان دستان جنگل و رودخانه و مزارع و باغ ها قرار دارد که با مکان برگزاری مراسم تنها 400 متر فاصله دارد.

روستای روشنی که آن مردان و زنان نیکو، دست در دست یکدیگر و با یاری ایزد منان، خانه‌ها و کوچه پس کوچه‌های این روستارا بنا نهادند ،این مردمان خوش‎سیرت و خستگی‎ناپذیرسالهاست که آداب و رسوم اجداد و پیشینیان خود را که ریشه در باورها و اعتقاداتشان دارد را به اجرا درمی آورند.

عید مردگان؛یادگاری از گذشتگان

این آیین، ریشه‌ای کهن و قدمتی به اندازه یک قرن و شاید بیشتر دارد و یادگاری از گذشتگان بوده که ریشه تاریخی و نشأت‌گرفته از فرهنگ و باورهای مردم این منطقه دارد وبه عنوان یادبودی برای اموات روستا و قرائت فاتحه‌ای برای آنان است که به عنوان عید مردگان معروف است، یکی از مراسم به‌جای مانده از گذشته است که هر ساله معمولا بعد از ۱۴ عید با مشارکت روستاهای سقندیکلا، رودبارکلا، کلقوچال و دزدک با هماهنگی بزرگان محل در آرامستان «امامزاده محمد رودبارکلا »برگزار می‌شود،  این سنت از جمله آیین‌های کهن و اسطوره‌ای مازندران است که ریشه در باورها و اعتقادات مردمان پیشدادی دارد.

مراسم از صبح آغاز می‌شود، بدین صورت که اهالی این چهار روستا ومیهمانان به‌اتفاق بزرگان بر سر مزار مردگان گردهم می‌آیند و با ذکر فاتحه، مراسم را آغازمی‌کنند، در ادامه شکل اصلی مراسم تلاوت قرآن ذکر دعا و سخنرانی انجام می‎شود.

مهمتر اینکه این مراسم تبدیل به محفلی برای بررسی مشکلات و ارائه راهکار برای برون‌رفت از معضلات منطقه است.

 هنرمندی زنانه در آیین عید مردگان

می‌توان نقش آفرینان اصلی آیین عیدمردگان را زنان دانست چرا که زنان با پخت غذاهای محلی به استقبال مهمانان این عید می روند.میزبانانی که با داشته‌های خود در منازل بساط پذیرایی فراهم می‌کنند و گوش به زنگ ندای متولی مسجد برای بردن غذاهایی که پخت کردند، می‌شوند.

سینی‌های بزرگ مملو ازغذا برسربانوان روستای سقندیکلا ، رودبارکلا ، کلقوچال  و دزدک است که این بار درمسیر منازل روستاییان به سمت آرامگاه محل خودنمایی می‌کند.سینی‌ها کنار هم بر سرمزار اموات چیده می‌شود تا سفره اطعام دهی به نیت مردگان گسترده شود، البته آنهایی که از روستا مهاجرت کردند هم به نیت اموات خود طعام آماده کرده ودر این مراسم حضور پیدا می‌کنند.

آیین عید مردگان را می‌توان از آن دست رسوم و سنت قدیمی دانست که تمام اهالی روستا در آن شرکت می کنند، تا علاوه بر پاسداشت این رسم کهن همدلی و وفاق را در کنار یکدیگربه نمایش بگذارند .

سهم کودکانه در عید مردگان

بخشی دیگرازاین آیین توزیع تنقلات، شیرینی‌های محلی، گردو و تخم مرغ آب‌پز ، خوراکی‌هایی است که از سوی مادران که به نیت کودکان مدفون دراین آرامگاه انجام می‌شود که تماشای این لحظات خالی ازلطف نیست.

میهمانان ، بر خوان عید مردگان

بعد از ادای نماز جماعت ، سفره  طعام برای میهمانان این آرامستان که از صبح همه به اتفاق هم آنجا جمع شدند تا با قرائت قرآن و فاتحه آن را به درگذشتگان و تمامی کسانی که دراین مکان آرام گرفته‌اند هدیه کنند ، پهن می‌شود ؛رنگ سفره ی این مراسم به رنگ آبی بیکران آسمان است ، یکرنگ وبی آلایش که درکنار قبورغیور مردان و جوانان رشید و والامقام  که دوشادوش هم دراین مقبره خفته اند ،پهن می‌شود.

بعد از گسترانیدن سفره ، سینی‌های غذا که سفره‌های رنگین بر آن کشیده شده جلوی مهمانان گذاشته می‌شود تا تناول کنند.قسمت جالب این مراسم این است که فقط مردان از ناهار مراسم تناول می‌کنند و زنان هم تا اتمام صرف غذا هرکدام برروی قبرعزیز سفرکرده خود رفته و فاتحه می‌خوانند و بعد از صرف غذا سینی‌های خود را برداشته و از جمع خارج می‌شوند.

بعد ازاتمام صرف غذا روحانی مجلس اعلام قرائت فاتحه می‌کند وبدین ترتیب مراسم با ذکر فاتحه به روح اموات مراسم خاتمه پیدا کرده واینبار زنان و مردان با همدلی و یکرنگی به سوی منازل خود حرکت می‌کنند.

 این آئین سنتی واسطوره‎ای ازمراسم وجشن‌های کهن مردم منطقه است که با گذشت زمان همچنان با شکوهی خاص برگزار می شود، حضور میهمانان از روستا‌های اطراف، شهرستان‌ها و حتی دیگر استان‌ها، این جشن و آیین ایرانی را زیباتر و پر رونق‌تر می‎کند.

ریش‎سفیدان محل، برگزاری این مراسم را بیش از صد سال عنوان کردند با این تفاوت که درگذشته بازیهای محلی ازبرنامه‌هایی بود که همراه با همین مراسم اجرا می‎شد .

به گفته آنان در گذشته به دلیل عدم تمکن مالی سفره‌های عید مردگان از رنگانگی و تنوع غذای امروزی برخوردار نبود بلکه همه یک یا دو نوع غذا پخت می‌کردند به شیوه‌ای که امروز برگزارمی‌شود تا آرامستان حمل می‌کردند و تعداد زیادی از افراد حاضر دراین مراسم ازیک ظرف غذا تناول می‌کردند و همگی دستشان را در یک کاسه از آب که در کنار سفره گذاشته می‌شد ؛می شستند و به این مسئله اذعان داشتند همان مقدار غذا برسفره عیدمردگان به اندازه بزرگی دلهای مردم آن روزگار صفا وصمیمت داشت شاید همین سادگی و صفا و صمیمیت بود که این سنت و آیین تاکنون ادامه پیدا کرد.

علاوه بر حضوردر این مراسم می‌توان ازجاذبه‌های گردشگری این منطقه نظیر رودخانه ، جنگل و آب معدنی«بادو» در دل جنگل بهره‌ گیری و غذا و سبزیجات محلی را هم از اهالی روستاهای نامبرده  که صد درصد شغل آنان کشاورزی است،تهیه کرد.

گزارش: زهرا شریفی