ردپای آئین ها و سنت ها در روستای سقندیکلای مازندران

روستای سقندیکلا 180 خانوار دارد که در حال حاضر به صورت ثابت در آن زندگی می‌کنند.روستایی دردل طبیعت مازندران و در 21 کیلومتری شهرستان ساری که شغل صددرصد اهالی آن کشاورزی است و ارتزاق مردم این روستا از راه کشاورزی می‌گذرد.مردمانی بی آلایش و ساده که با توجه به نبودن تمکن مالی مناسب و امکانات رفاهی اما فرزندانی با تحصیلات عالیه در سبد علمی خود دارد که نشات گرفته از تلاش و پشتکار آنان برای رسیدن به هدفی متعالی و کمک به هموطنان و مردم روستایشان است.و سال‌هایی متمادی است که افرادزیادی از دل این روستا در مقاطع مختلف علمی ، فرهنگی و هنری در جای جای ایران اسلامی و حتی خارج از کشور برگ زرینی براین افتخارات افزوده اند.

در کوچه های کهنه وقدیمی سقندیکلا یاد مردانی که سالها با دستانی پینه بسته و پاهای ترک برداشته کول بار زندگی را به دوش می کشیدند و زنانی که با پاهای برهنه قدم در قدم مردهایشان دشت و مزارع را می پیمودند.

روستایی است که هیچ یک از دلنوازی های خود را از دست نداده است و همیشه با آغوشی باز و لبخند میهمانان خود را به آغوش می کشد و پذیرای قدمهایشان است .

***گامی بلند برای حفظ میراث گذشتگان

روستای روشنی که مردان و زنان نیکو دست در دست هم و با یاری ایزد منان خانه ها و کوچه پس کوچه های این روستارا بنا نهادند و اکنون که سالها می گذرد ، آن بنیان الهی همچنان بر آستان شرافت و قداست روستا جای دارد و بازتاب آن ، روح بلند و بی پروایی است که در مردمانش جاری است و در محیطی آرام دست در دست هم برای سرافرازی خودشان و فرزندانشان در تلاشند ؛ نیکو سرشتانی که از درونشان انسانهای واقع بینی پدید آمدند که حافظ میراث این روستای با فرهنگ هستند و در واقع " هیچگاه چیزی را تنها برای خودشان آرزو نمی کنند بلکه آرمان نهایی آنها سربلندی سرزمین مادریشان است .

روستایی که پیش از جاده سازی و دسترسی به امکانات فرزندانش به دور از خانواده مسافت های طولانی را برای کسب و علم دانش طی می کردند تا به آرزوهای خود که همان ترقی و پیشرفت علمی بوده دست پیدا کنند.اگر چه در این راه با مشکلات فراوانی مواجه بودند اما ماحصل آن افتخاراتی بود که هنوز بر تارک این روستا به خوبی می‌درخشد.

فرزندانی که به گفته ی خودشان برای رسیدن به آنچه که اهدافشان بود رنج و مرارت های زیادی را متحمل شدند دوران ابتدایی را در مدرسه روستا تحصیل می کردند و برای ادامه ی تحصیل به شهر رفته و همزمان با تعلیم به کارهای مختلف مشغول می ‌شدند تا مخارج تحصیل و اندک زندگی خود را تامین کنند.

اگرچه این روستا کوچک بود و چندان از امکانات رفاهی برخوردار نبود اما نام سقندیکلا بواسطه مدارج علمی فرزندان همین زادبوم در کشورو استان خوب درخشید واکنون نیز فرزندان امروز راه پدران و مادران دیروز را ادامه داده و با پشتکار و همت بی نظیر باری دیگر نام این روستا را بر فرازعرصه های ورزشی، علمی ، فرهنگی و هنری و... به اهتزاز در آوردند که جای بسی خوشحالی است .

این افتخارآفرینی در حالی حاصل شده است که ادامه تحصیل برای دانش‌آموزان این روستا تا پایه سوم راهنمایی در مدرسه‌ی این روستا فراهم است اما مقاطع بعدی تحصیلات دوران مدرسه را باید در نزدیک‌ترین دبیرستان به روستا، یا یکی از دبیرستان‌های شهرستان ساری بگذرانند.

بسیاری از دانش‌آموزان سقندیکلا و نیز بخشی از دانش‌آموزانی که به اقتضای شغل والدینشان و یا دلایلی دیگر، روستا را ترک کرده و در شهرهای اطراف ساکن شده‌‌اند، پس از اتمام تحصیلات مدرسه، پله پله مدارج ترقی را پیموده و در رشته‌های مختلف تخصص کسب کرده‌اند. ادامه تحصیل داده‌اند، در جایگاهی تأثیرگذار مشغول کار شده‌اند و در حال خدمت‌رسانی به اجتماع هستند.

امروز این این روستای سبزبا درختانی سر به فلک کشیده افتخار می کند که در دامن خود شمارزیادی پزشک ومهندس ، وکیل ، معلم، استاد ، دکترا در رشته های مختلف ومدیران ملی و استانی پرورش و تحویل جامعه داده است تا در ارتقا و پیشرفت جامعه و رفاه حال مردم این سرزمین نقش آفرینی کنند.

روستای سقندیکلا همچنین در به ثمر نشستن پیروزی انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس نقش موثری داشته است بطوریکه 4 شهید گرانقدرو شمار زیادی جانباز تقدیم انقلاب اسلامی کرده است و همچنین تعدادی زیادی از مردان همین خطه سالیان زیادی است که در لباس ارتش، سپاه و نیروی انتظامی وبسیج از ارزشهای نظام جمهوری اسلامی دفاع می کنند.

***عید مردگان؛یادگاری از گذشتگان

از دیگر ویژگی های منحصر به فرد این روستا پاسداشت آیین ها و سنت هایی است که از دیر باز با قدمتی چندین ساله در حال انجام است که یکی از آیین ها آیین نکوداشت عید مردگان است که این آیین از دیر باز در روستای سقندیکلا وجود دارد که ریشه در دورترها داشت و تاکنون به عنوان مراسمی کهن و قدیمی همچنان نسل به نسل گشته و تا به امروز در بین ساکنین این روستا و روستاهای همجوار در حال اجراست.

این مراسم به عنوان یادبودی برای اموات روستا و قرائت فاتحه‌ای برای آنان که به عنوان عید مردگان معروف است، یکی از مراسم به‌جای مانده از گذشته است که هر ساله معمولا بعد از ۱۴ عید روستاهای سقندیکلا، رودبارکلا، کلقوچال و دزدک با هماهنگی بزرگان محل در آرامستان امامزاده محمد رودبارکلا برگزار می‌شود، این سنت از جمله آیین های کهن و اسطوره ای مازندران است که ریشه در باورها و اعتقادات مردمان پیشدادی دارد.

این آیین، ریشه‌ای کهن و قدمتی به اندازه یک قرن و شاید بیشتر دارد و یادگاری است از گذشتگان که ریشه تاریخی و نشأت‌گرفته از فرهنگ و باورهای مردم این منطقه دارد.

این آئین سنتی و اسطوره‎ای از مراسم و جشنهای کهن مردم منطقه است که با گذشت زمان همچنان با شکوهی خاص برگزار می شود، حضور میهمانان از روستا‌های اطراف، شهرستان‌ها و حتی دیگر استان‌ها، این جشن و آئین ایرانی را زیباتر و پر رونق‌تر می‎کند.

ریش‎سفیدان محل، برگزاری این مراسم را بیش از صد سال عنوان کردند با این تفاوت که در گذشته کشتی لوچو و دیگر بازیهای محلی از برنامه‌هایی بود که همراه با همین مراسم اجرا می‎شد .

***جشن نشا ،رد پای آیین ها و سنت ها در کنار شالیزار

"جشن نشا "، آیینی سرشار از جشن و سرور که به بهانه شکرگزاری از خداوند و شادمانی پس از کاشت و خستگی ناشی از کار طاقت فرسای نشا در منطقه سرسبز و زیبای این روستا برگزار می شود.

این مراسم هرساله با حضور گسترده ای از زنان و مردان این دیار با شور وشعفی وصف نشدنی از ابتدای صبح روز جشن در این روستا برگزار می شود بدین ترتیب که اهالی روستا و روستاهای همجوارهمراه با موسیقی محلی مازندرانی پیاده به سمت محل برگزاری جشن که درمکانی مشرف به شالیزار تعبیه شده است ،حرکت می کنند.

در این میان حضور سالمندان با پاهای پیاده به محل برگزاری مراسم قابل توجه است، همانانی که سالها رنج برنجکاری را با قامت استوار خود به دوش کشیدند و در طول زمان همان قامت برای بدست آوردن روزی حلال و امرار معاش خانواده در لابلای بوته های برنج خمید ، از نگاه های آنان به شالیزار می توان فهمید که یاد گذشته و خستگی و رنج دوران جوانی باری دیگر در مسیر راه برایشان تداعی شد.تداعی خاطراتی از جنس تلاش و کوشش برای فرزندانی که امروز با دیدن موفقیتشان چین و چروک صورتشان در میان این شادی گم می شود.

***باورهای دینی

برگزاری باشکوه مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان و دسته روی به روستاهای اطراف در روز تاسوعا و عاشورا از دیگر مناسبت های این روستا تلقی می شود که نکته قابل توجه و منحصر آن عزادرای مردم روستا از ابتدای ماه محرم تا انتهای صفر است که هر شب با برگزاری مراسم عزاداری اطعام دهی نیز می شود.

***از آغاز سال نو تا رسم آویختن شکوفه درخت بر دیوار منازل

آغاز سال نو و مراسم دید و بازدید از دیگر آیین های به یاد ماندنی این روستاست که هنوز از گذشته تاکنون در حال انجام است .آویختن شاخه ای با شکوفه های قزمز و سفید درختان بر درب و دیوار منازل رسمی است که از دیر باز همچنان در این روستا خودنمایی می کند و خاطرات گذشتگان را برای هر بیننده ای زنده می کند.

***شکوفایی جوانان سقندیکلا در بهار 97

با تشریح آیین ها و سنت ها و آنچه که از بزرگان در این روستا به یادگار مانده و امروز با تاسی از همان آداب ورسوم این راه همچنان ادامه دارد می توان به وجود مردمان این روستا افتخار کرد و افتخار آفرینی جوانان آن را در همه ی سطوح تحسین کرد و باید آموخت آنچه می ماند نام نیک است و بس.

این چند نفر از تبار افتخار آفرین روستای سقندیکلا که در آزمون دکترای سال ۹۶ سربلند بوده‌اند: مریم مهدوی؛ رتبه اول کنکور سراسری دکترای رشته مهندسی محیط زیست گرایش منابع آب،سیده رقیه احمدی؛ دکترای معماری ،سیدحسن احمدی؛ دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری،امیر حسین رنجبر؛ دکترای عمران،عباس سلیمانی مقدم؛ دکترای برق و قدرت،روح الله تقوی؛ دکترای برنامه ریزی شهری . که در حال حاضر برای انجام مصاحبه آماده می‌شوند. با یادآوری اینکه پیش از افراد دیگری در رشته های مختلف موفق به اخذ مدرک دکترا از همین روستا شدند.

این دانش‌جویان در آزمون پذیرش دکترا دانشگاه‌های دولتی وغیر دولتی خوب درخشیدند که این مهم نشان دهنده تحول بسیار بزرگی در حوزه علمی این منطقه است. بی شک کسب افتخار همچون گذشته در آینده نیز ادامه خواهد داشت و ماحصل آن آینده سازانی است که خانواده، اهالی روستا و حتی جامعه به آنان افتخار خواهد کرد.

به گفته‌ی این دانشجویان توکل به خدا و تلاش و کوشش و همچنین حمایت و تشویق خانواده ها عامل موثرموفقیت در این آزمون بوده است ودر ادامه نیز با توکل به خدا و تلاشی مضاعف‌تر برای انجام مصاحبه و دستیابی به هدف ارزشمند تلاش خواهند کرد.

نیکی به پدر و مادر هر چند در کِسوَت کشاورز و روستایی بودن از دستاوردهای مهم این روستاست که همچنان احترام به بزرگان و میانسالان و ریش سفیدان در میان جوانان به خوبی پیداست و حفظ و پاسداری آداب و رسوم کهن این دیار نیز راهی است که همچنان از گذشته تاکنون ادامه دارد.

روستای سقندیکلا با بیش 180 خانوار در بخش کلیجانرستاق ،در 21کیلومتری جنوب شرقی در بخش مرکزی ساری در مناطق کوهپایه‎ای و جنگلی در کنار روخانه زارم‌رود واقع شده است.

نان محلی، خورشت فسنجان، آش دوغ، پیسکانده، حلوا، نان برنجی(لولک)از غذاهای محلی و برنج ، گندم ، سویا و مرکبات از محصولات مهم این روستا به شمار می ‌آید.

امام‎زاده سلیمه خاتون(س)، امام‎زاده درویش‎پلی(ع) و چشمه آب معدنی «بادو» ، جنگل و رودخانه از مناطق دیدنی و گردشگری این روستا محسوب می‌شود که در یک منطقه کاملاً جنگلی و باصفا واقع شده‌اند.

گزارش از زهرا شریفی