راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی و اقدامات فولاد مبارکه در حوزه آب و آلودگی هوا؛ الگویی برای سایر صنایع بزرگ کشور

در آیین افتتاحیه و در جریان برگزاری این نمایشگاه و پنل‌های تخصصی، معاون اول رئیس‌جمهوری، سرپرست معاونت محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست، برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، رئیس محیط‌زیست و مدیر فراوری ضایعات فرایندی فولاد مبارکه، عضو علمی مرکز تحقیقات وزارت راه و مسکن شهرسازی و جمعی از اساتید دانشگاهی و کارشناسان حوزه محیط‌زیست به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. خلاصه‌ای از این سخنان در ادامه آمده است.

محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری در آیین افتتاحیه نمایشگاه:

حفظ حریم محیط‌زیست باید جزئی از فرهنگ عمومی باشد

این نمایشگاه رویدادی برای پرداختن به مهم‌ترین چالش‌های پیش روی بشریت و محل به اشتراک گذاشتن دستاوردهاست.

محیط‌زیست متعلق به امروز نیست و ما متعهد به حفظ آن برای آیندگان هستیم؛ ثروتی تجدیدناپذیر است که راه برگشتی ندارد و باید تجارب کشورهای مختلف را بررسی کنیم و یک گام به جلو برویم.

غفلت از محیط‌زیست یک فرایند اشتباه است. جوامعِ درحال‌توسعه، با تجاوز به محیط‌زیست با اغماض برخورد می‌کنند. باید بدانیم محیط‌زیست متعلق به همه است و نباید به سمت نابودی آن برویم.

محیط‌زیست یک موضوع جهانی است و عملکرد همه کشورها بر یکدیگر تأثیر دارد. برخورد با گازهای گلخانه‌ای بیشتر سیاسی است تا واقعی. ما باید بپذیریم که مسئولیم و دور از فضای سیاسی همکاری کنیم.

در هر منطقه کشور چالش‌های محیط‌زیستی وجود دارد. آلودگی هوا، ریزگردها، تخریب و فرسایش خاک، تخریب سفره‌های زیرزمینی، تغییرات اقلیمی، پسماند، عدم رعایت استاندارها در مصرف سوخت و... از آن جمله است. شاخص محیط‌زیستی ما وضعیت خوبی ندارد و در رتبه ۱۳۳ جهان هستیم و ۸۶ گونه جانوری ما در معرض انقراض هستند که باید برای حفظ آن‌ها کاری کرد.

۱۱ درصد از خاک کشور در معرض فرونشست است. باید حق‌آبه تالاب‌ها را به آن‌ها بدهیم. شاخص‌ها گویای عملکرد ماست. کشور و مردم ما حق دارند بهترین‌ها را داشته باشند. باید عزم ملی در زمینه حفظ محیط‌زیست ایجاد شود. برای حل مشکلات مرتبط با محیط زیست همه باید دست به دست هم بدهند. این نگاه نظام ماست.

احمدرضا لاهیجان‌زاده، سرپرست معاونت محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست:

راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی و اقدامات شایسته فولاد مبارکه در حوزه کنترل آلودگی هوا و صرفه‌جویی آب فولاد مبارکه، الگویی برای سایر صنایع بزرگ کشور

از اینکه فولاد مبارکه در این نمایشگاه حضور فعال و جامعی داشت و دستاوردهای محیط‌زیستی خود را ارائه کرد بسیار خوشحالیم. راه‌اندازی و بهره‌برداری از نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی یکی از اقدامات شاخص این شرکت است و اینکه در نظر دارند ظرفیت این نیروگاه خورشیدی را تا 1000 مگاوات افزایش دهند خبر بسیار خوبی است و می‌تواند الگویی برای سایر صنایع بزرگ کشور باشد. که اگر همه صنایع به همین شکل به حوزه انرژی‌های پاک ورود کنند، شاید بتوانیم تا سه سال  آینده ناترازی انرژی را برطرف کنیم.

فولاد مبارکه در حوزه کنترل آلودگی هوا، صرفه‌جویی در مصرف آب و استفاده بهینه از منابع آبی اقدامات شایان توجهی انجام داده و توانسته با ایجاد شبکه و جمع‌آوری و انتقال پساب‌های چندین شهر هم‌جوار خود و بازچرخانی آن در چرخه صنعت گام‌های ارزشمندی بردارد.

علاوه بر این با اجرای پروژه انتقال آب دریا به استان با حمایت فولاد مبارکه، نیاز آبی این شرکت از رودخانه زاینده‌رود قطع می‌شود که همه این اقدامات از کارهای شاخص فولاد مبارکه در این زمینه است.

بهنام کاویانی، رئیس محیط‌زیست شرکت فولاد مبارکه در پنل «پالایش آنلاین آلاینده‌ها اسکادای محیط‌زیست»:

زیستگاه سبز فولاد مبارکه مأمنی برای پرندگان مهاجر و نمونه‌ای موفق از همزیستی صنعت و محیط‌زیست است

فولاد مبارکه بیش از ۱۴۵۰ هکتار فضای سبز در پیرامون خود ایجاد کرده که زیستگاهی برای موجودات زنده فراهم آورده و نزدیک به ۱۴ تا ۱۸ هزار پرنده در سال به این محل مهاجرت می‌کنند و در آن آشیانه دارند. این نمونه‌ای موفق از همزیستی صنعت و محیط‌زیست است.

این موضوع نشان می‌دهد که فولاد مبارکه در پیرامون خود زیستگاه سالمی ایجاد کرده است. همچنین این شرکت برای توجه به محیط‌زیست پیرامون خود، ۳۶۰ پاسگاه محیط‌بانی در سراسر کشور را به سیستم برق خورشیدی مجهز ساخته و انبار علوفه‌ای را در دشت موته برای زیست آهوها ایجاد کرده است.

انواع پایش‌های هوا در فولاد مبارکه به‌صورت خوداظهاری، به‌صورت مداوم و آنلاین انجام می‌شود. علاوه بر این، فولاد مبارکه برای بهینه‌سازی مصرف آب با تکیه‌بر اقتصاد چرخشی به بازچرخانی آب و پساب روی آورده و حدود ۴۰ درصد میزان آب برداشتی را کاهش داده است.

حسین احمدی‌کیا، استادیار دانشگاه اصفهان در پنل پالایش آنلاین آلاینده‌ها اسکادای محیط‌زیست»:

علت اصلی آلودگی هوای اصفهان تردد خودروهاست

آلودگی هوا یکی از معضلات کلان‌شهرهاست و شرایط اقلیمی در اصفهان از بزرگ‌ترین معضل استان به شمار می‌رود.

در گام اول تمام صنایع باید اطلاعات مربوط به انتشار آلاینده‌های خود را به‌طور مشخص آماده و طبق این اطلاعات در خصوص کاهش این آلایندگی‌ها و استفاده از فیلترهای پیشرفته اقدام کنند.

بیشترین میزان آلودگی اصفهان مربوط به سمت شرق استان و کوره‌های آجرپزی است و به‌دلیل اینکه وزش باد در اصفهان کم است این آلودگی تشدید می‌شود. البته علت اصلی آلودگی اصفهان در قدم اول خودروها و سپس ریزگردها و صنایع کوچک و بزرگ است.

حمیدرضا عظیمی، کارشناس محیط‌زیست فولاد مبارکه در پنل تخصصی «بررسی اثرگذاری فعالیت‌های صنعتی بر خاک»:

تنوع زیستی و حضور گونه‌های جانوری مختلف در محیط فولاد مبارکه یک شاخص طبیعی است

فلسفه وجودی فولاد مبارکه خلق آینده‌ای بهتر است و در این مسیر بر اقدامات محیط‌زیستی اهتمام دارد و جلوگیری از آلودگی خاک یکی از ارکان اساسی آن به شمار می‌رود.

فولاد مبارکه به‌عنوان صنعتی پیشرو اقدامات مهمی مانند راه‌اندازی واحدی مجزا در مدیریت پسماند در کارنامه خود دارد و در مبدأ برای جلوگیری از آلودگی خاک اقدام می‌کند. به‌منظور رفع این چالش، با همکاری دانشگاه‌ها پروژه‌هایی طراحی و سنجش و معیار آلایندگی‌ها مشخص شده است. در واقع مهم‌ترین فعالیت‌های انجام‌شده در این زمینه پروژه‌های دانش‌محور است.

مدیریت پساب‌های صنعتی نیز از دیگر اقدامات انجام شده در جهت جلوگیری از آلودگی خاک است که طراحی پیشرفته‌ترین سیستم‌های تصفیه انجام شده  و این امر  عملکرد محیط‌زیستی فولاد مبارکه را نشان می‌دهد.

تنوع زیستی و حضور حیوانات و گونه‌های مختلف و بعضاً نادر در محیط فولاد مبارکه یک شاخص طبیعی است. اگر محیط فولاد مبارکه آلایندگی داشته باشد، چنین موجودات حساسی نمی‌توانستند پیرامون آن زندگی کنند.

بهنام کشاورزی، عضو هیئت‌علمی و استاد زمین‌شناسی دانشگاه شیراز:

از نظر پایش خاک، فولاد مبارکه پیشروتر از سایر صنایع است

محیط خاک به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت انسان تأثیر دارد و طبیعتاً حساسیت‌ها در اطراف مناطق صنعتی بیشتر است. از سال ۱۴۰۰ استانداردهایی برای آلایندگی خاک مطرح و پایش خاک در اطراف مناطق صنعتی و معدنی اجباری شد.

 از نظر پایش خاک، فولاد مبارکه پیشروتر از صنایع دیگر است و با فاصله در رتبه‌های بالا قرار دارد و بر اساس معیارها و شاخص‌های دقیقی که وجود دارد خود را پایش می‌کند و به دنبال رفع آلایندگی است.

آلودگی‌های صنعتی در خاک به‌وضوح قابل‌تشخیص نیست و می‌تواند مدت‌ها بعد در سلامت انسان‌ها بروز و ظهور داشته باشد.

مجید دادجو، مدیر فراوری ضایعات فرایندی فولاد مبارکه در پنل «کاربری سرباره در مصالح عمرانی، بتن و آسفالت»:

بهبود کیفیت آسفالت با استفاده از محصول «سرباره» فولاد مبارکه

 سرباره یک محصول جنبی فولاد مبارکه است و سالانه 2 میلیون تن سرباره تولید می‌شود. در دنیا این محصول بیشتر در فعالیت‌های عمرانی به‌ویژه آسفالت کاربرد دارد و استفاده از آن باعث بهبود کیفیت آسفالت می‌گردد؛ بنابراین در اقتصاد چرخشی نقش مهمی دارد. همچنین این محصول در بتن، زیرسازی جاده، قطعات پیش‌ساخته و رویه‌های بتن نیز کاربرد دارد.

 در بسیاری از آسفالت‌های جاده‌ای اصفهان از سرباره استفاده شده و همکاری خوبی بین فولاد مبارکه و شهرداری اصفهان شکل گرفته و به‌دنبال ارتباط با اداره راه و ترابری اصفهان نیز هستیم. البته باید در این راستا مشوق‌ها و الزاماتی برای استفاده از سرباره در ساخت‌وساز و فعالیت‌های عمرانی لحاظ شود.

البته ذهنیتی وجود دارد که استفاده از بازیافت باعث می‌شود آسفالت کیفیت خوبی نداشته باشد درصورتی‌که استفاده از سرباره فولادی باعث بهبود کیفیت آسفالت می‌شود.

مجید دادجو، مدیر فراوری ضایعات فرایندی فولاد مبارکه در پنل «فراوری پسماندهای اکسیدی ناشی از فولاد مبارکه»:

اطلس جامع پسماندها کلید تحقق اقتصاد چرخشی در فولاد مبارکه است

برای بهره‌برداری بیشتر از پسماندها و اقتصاد چرخشی باید زیرساخت‌های ذهنی و فرهنگی مسئولان را نسبت به استفاده از محصولات پسماند و جانبی تغییر داد تا این فرهنگ فراگیر شود. در این صورت می‌توان در حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی تأثیرگذاری بیشتری داشت.

ورود به هر مبحثی باید با شناسایی صورت گیرد؛ بنابراین ما در فولاد مبارکه اطلس جامعی از پسماندهای فولاد را تهیه کردیم. در واقع، در ضمن تولید محصولات فولادی، محصولات جانبی برای مصارف دیگر به‌صورت بازگشت به چرخه اصلی و یا مصرف در خط تولید دیگری خارج از فولاد مبارکه تولید می‌شود که می‌تواند در جای خود یک ماده ارزشمند باشد.

فولاد مبارکه با راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی در حوزه استفاده از انرژی‌های پاک با جدیت قدم برداشته است تا با حذف کربن دی‌اکسید و جایگزینی استفاده از منابع فسیلی، به محیط‌زیست کمک کند.

کاظم آخوندی، رئیس امور پسماند غیرفلزی شرکت فولاد مبارکه در پنل «فراوری پسماندهای اکسیدی ناشی از فولاد مبارکه» مطرح کرد:

تفکیک و شناسایی ۹۵ درصد پسماندهای فولاد مبارکه

در تفاوت بین پسماند فلزی و غیرفلزی باید گفت ضایعات فلزی که در فرایند تولید فولاد و آهن‌سازی به‌عنوان قراضه ایجاد شود پسماند فلزی به شمار می‌رود که «سرباره» یکی از مهم‌ترین محصولات جانبی و پسماندهای فولاد مبارکه است.

حدود ۹۵ درصد پسماندهای فولاد مبارکه تفکیک و مشخص شده‌اند و بیش از ۶ پروژه تحقیقاتی برای بررسی کاربری‌های آن‌ها در سایر صنایع و بازگردانی به تولید تعریف شده است.

در خصوص میزان پسماند نیز باید توجه داشته باشیم که بیش ۲۰ میلیون تن دپوی «سرباره» موجود است و سالانه ۵۰۰ میلیون تن لجن‌های آهنی تولید می‌شود و درواقع بر اساس ۷.۵ میلیون تن تولید واقعی فولاد، محصولات جانبی و پسماندهای کارخانه فولاد مبارکه نیز حجم زیادی دارد.

حمیده کلاهدوزان، مدیر واحد تحقیق و توسعه شرکت دانش‌بنیان فدک:

اعتماد صنایع به شرکت‌های دانش‌بنیان

دانش، زمانی مفید است که بتواند مشکلی را حل کند و با اعتماد مسئولان به شرکت‌های دانش‌بنیان این ارتباط با صنایع برای رفع مشکلات محقق شده است.

در حال حاضر علم در کشور پیشرفت داشته، اما زیرساخت‌ها همچنان عقب است که چنین دستاوردهای علمی در کشور پیاده‌سازی شود.

در خصوص همکاری شرکت دانش‌بنیان فدک با فولاد مبارکه باید گفت طرحی را با فولاد مبارکه برای بازیابی پسماندهای اکسیدی حاوی روغن انجام دادیم تا آلاینده‌های آن حذف و تبدیل به کنسانتره و در واحد آهن‌سازی فولاد مبارکه استفاده شود.

جعفر سبحانی، رئیس بخش بتن مرکز تحقیقات وزارت راه و مسکن شهرسازی:

نتیجه مثبت آزمایش کاربری سرباره فولاد مبارکه

تحقیقات بسیاری در خصوص تأثیر استفاده از کاربری سرباره انجام شده که در زیرسازی راه‌ها و راه‌آهن و روسازی آسفالتی و قطعات مختلف بتنی قابل‌استفاده است.

باید مشوق‌های را در قالب قانون وضع کرد تا شرکت‌ها استفاده از مواد بازیافتی را جایگزین کنند و در این صورت بیشتر در مناقصات قرار گیرند و این اقدامات در روند فرهنگ‌سازی نیز مؤثر است.

احمد منصوریان، عضو  هیئت علمی مرکز تحقیقات وزارت راه و مسکن شهرسازی:

آزمایش‌های بسیاری در خصوص کاربری سرباره فولاد مبارکه انجام شد که نتیجه مثبتی را به همراه داشت

آزمایش‌های بسیاری در خصوص کاربری سرباره فولاد مبارکه انجام شد که نتیجه مثبتی را به همراه داشت و این محصول از هر جنبه‌ای ازجمله ایمنی، فنی و سایر نیازهای موردنیاز قابل بهره‌برداری است.

سالانه حدود ۵ تا ۵.۵ میلیون تن قیر در کشور تولید می‌شود که حدود ۱.۵ میلیون تن آن در فعالیت‌های عمرانی داخل کشور استفاده می‌شود و به‌طور متوسط در هر تن آسفالت ۵۰ کیلوگرم قیر استفاده می‌شود که اگر ۱۰ درصد از این آسفالت را به استفاده از سرباره سوق دهیم، عملکرد بهتری را دریافت خواهیم کرد.