دغدغه‌های اجتماعی از کرونا تا تحریم‌ها در آثار هنرمندان سرامیست
یازدهمین دوسالانه سرامیک کشور درحالی امروز گشایش می‌یابد که حضور عنصر غیر سرامیکی، در جهت تکمیل معنای آثار دوسالانه سرامیک به چشم می‌خورد و مسائل اجتماعی و دغدغه‌های هنرمند در قالب آثار هنری سرامیکی ظهور کرده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، یازدهمین دوسالانه سرامیک کشور پس از یک دهه امروز (شنبه ۱۰ آبان ماه) افتتاح می‌شود. البته به دلیل قرار گرفتن در شرایط پیک شیوع ویروس کرونا، این مراسم به صورت مجازی برگزار و پس از آن یک ماه در فرهنگسرای نیاوران میزبان علاقه‌مندان خواهد بود.
در این دوره از دوسالانه ۹۴ اثر از ۸۷ هنرمند توسط شورای انتخاب شامل مجتبی قربانی شاه کوچکی، مجید ضیایی، بیتا فیاضی، محمود محرمی، نفیسه خلج، بهزاد اژدری برای نمایش در نمایشگاه دوسالانه سرامیک انتخاب شدند.
این دور از دوسالانه سرامیک با موضوع خودکاوی برگزار شده است. موضوعی که در نگاه نخست، بسیار بحث‌برانگیز بود و به نظر می‌آمد که به مسئله فردگرایی اشاره دارد و هنرمند را به سمت فردگرایی سوق می‌دهد. البته اعضای شورای سیاستگزاری این دور از دوسالانه معتقد بودند؛ درحالی‌که "خود" دارای معانی چندبعدی است و هنرمند را به بازگشت به خویشتن دعوت می‌کند، خود به معنی فرد هنرمند نیست، بلکه من اجتماعی، سیاسی و تاریخی او را به همراه دارد. آنچه در دوسالانه سرامیک مطرح است؛ این است که این ابعاد در هنرمند درونی شود و به شکل ویژگی‌های خاص هر هنرمند بروز پیدا کند و در این میان برخی دیگر نیز معتقد بودند، "خودکاری" رویکرد روانشناسانه و بسیار گسترده دارد. تعداد کسانی که با نگاه هنرمندانه از متریال سرامیک برای خلق اثر هنری استفاده می‌کنند محدود است اما نگاه‌ها بسیار گسترده است و موضوع خودکاوی کمک می‌کند این رویکردها به خوبی دیده شود.
با این وجود شاهد برگزاری یازدهمین دوسالانه سرامیک کشور هستیم و امروز این دوسالانه گشایش می‌یابد. هیربد همت آزاد (دبیر یازدهمین دوسالانه سرامیک) با تاکید برآنکه خودکاوی موضوعی است که نیاز نیست هر هنرمند به صورت ویژه بر روی این موضوع کار کند، به ایلنا گفت: هر هنرمند در نگاه صادقانه و در کنکاشی که در ذات کنش هنرمندانه هست، به خودکاوی می‌رسد. این مهم در، درونمایه دوسالانه توضیح داده شده است. منظور آن است که خودکاوی در روح هنر و در ذات هنر سرامیک است و هنرمندان به آن بی‌توجه نیستند. و بیشتر کارهای دوسالانه سرامیک را می‌توان از این زاویه مورد بررسی قرار داد.
با توجه به آنکه دهمین دور از دوسالانه سفال و سرامیک کشور حدود یک دهه پیش برگزار شده است، همت آزاد در پاسخ به این سئوال که آیا می‌توان مقایسه‌ای میان آثاری که پس از یک دهه و در شرایط اجتماعی و فرهنگی کاملا متفاوت در دوسالانه سرامیک به نمایش گذاشته شده‌اند و آثار دوره‌های گذشته این دوسالانه داشت، گفت: این مهم را می‌توان از دو منظر بررسی کرد. نخستین تفاوت آن است که اتمسفر اجتماعی که هنرمند در آن زندگی می‌کرد طی ۱۰ سال گذشته فرق کرده است و به تبع آن دغدغه‌های هنرمند نیز تفاوت یافته.
او ادامه داد: از منظر دوم باید گفت، رسانه سرامیک برای پویایی و ماندگاری در فضای هنرهای تجسمی امروز، قطعا به دگردیسی پرداخته و مرزهای زبانی رسانه خود را باز کرده و گسترش داده. این نوعی خودکاوی است. به عنوان مثال، در دهه گذشته، عنصر غیرسرامیکی فقط به عنوان پایه و نگهدارنده آثار مورد استفاده قرار می‌گرفت اما در این دور از دوسالانه، عنصر غیر سرامیکی، در جهت تکمیل معنای اثر به کار گرفته شده است. می‌توان گفت تلفیق ترکیب مواد را به شرط آنکه به هویت سرامیکی اثر آسیب نزد، در این دور از دوسالانه سرامیک شاهد هستیم.
دبیر یازدهمین دوسالانه سرامیک درخصوص ظهور مفاهیم اجتماعی و آنچه این روزها هنرمندان در جامعه با آن درگیر هستند، در آثار این دور از دوسالانه سرامیک گفت: از دو منظر این مهم قابل بررسی است. هنرمندی که مستقیم به دغدغه اجتماعی می‌پردازد به این معنا که اشاره مستقیم به بیماری کرونا، تنگناهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و ... دارد یا آنکه اثر به صورت ناخودآگاه به این موضوعات می‌پردازد و ذهن و احساس هنرمند متاثر از عوامل اجتماعی است. در این دور از دوسالانه نیز آثار متعددی به نمایش درآمده است که هم نگاه مستقیم و هم نگاه غیر مستقیم به مسائل جامعه و دغدغه‌های هنرمند دارند که می‌تواند مورد نقد منتقدان و هنرمندان قرار گیرد.
