مریم کشکولی‌نیا در گفت‌وگو با ایلنا:
تحریم‌ها بزرگترین چالش انیمیشن ایرانی/ مهاجرت هنرمندان مستعد باعث تاسف است/ انیمیشن تنها برای کودکان نیست
یک استاد دانشگاه و کارگردان انیمیشن با اشاره به رشد این صنعت در کشور، بزرگترین چالش این روزهای انیمیشن را تحریم‌های اقتصادی که مانع از حضور بین‌المللی انیمیشن‌های ایرانی در جشنواره‌های معتبر می‌شود، دانست.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مریم کشکولی‌نیا (انیمیشن ساز و رئیس هیات مدیره انجمن آسیفا) با اشاره به رشد صنعت انیمیشن در کشور گفت: من همواره به آینده انیمیشن امیدوارم. یکی از چالش‌های مهمی که این روزها در این عرصه وجود دارد به واسطه تحریم‌ها وعدم امکان حضور انیمیشن‌های ایرانی در جشنواره‌های بین‌المللی است که باعث شده بسیاری از آثار نتوانند در جشنواره‌های مطرح شرکت کنند. کیفیت آثار از لحاظ تولیدی این روزها بسیار بالا است و می‌تواند در رقابت با نمونه‌های خارجی قرار بگیرد که متاسفانه این امکان به خاطر تحریم‌ها و نبود ساز و کار تبادل آثار از فعالان انیمیشن سلب شده است.
وی در ادامه گفت: انیمیشن‌ها در ایران دو بخش هستند. یک بخشی از تولیدات انیمیشن هنری هستند و برای حضور در فستیوال‌ها تولید می‌شوند که از لحاظ موضوعی دست سازندگان برای ارائه قصه‌های متفاوت بازتر است. انیمیشن‌های هنری هرچند از لحاظ مالی فروشی ندارند ولی همین که می‌توانند مبلغ فرهنگ ایرانی در دنیا باشند و از لحاظ فرهنگی بتوانند سفیران ایران باشند یک کار ارزشمند است. بسیاری از کشورها از چنین صنعتی بی‌بهره هستند در حالی که انیمیشن ایرانی بیش از ۵۰ سال است که حضور مستمر در فستیوال‌های مهم انیمیشن دنیا دارد. بخش تجاری انیمیشن این روزها تنها در نهادهای دولتی و شبه دولتی مانند حوزه هنری، کانون پرورش فکری و مرکز پویانمایی صبا انجام می‌شود. مراکز دولتی هم وقتی سفارش ساخت انیمیش می‌دهند یکسری خطوط قرمز و ضرورت‌هایی برای تولید دارند که لازمه چنین مراکزی است. البته گسترش VODها این مزیت را دارد که هنرمندان این حوزه مستقل از هر نهادی بتوانند کارهای خودشان را تولید کنند و در پلتفرم‌های مختلف به نمایش بگذارند و برایشان درآمدزایی ایجاد کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا اکثر انیمیشن‌های سینمایی که در ایران تولید می‌شوند داستان‌هایی تاریخی برگرفته از قصص دینی و یا شاهنامه دارند و خبری از داستان‌ها و سوژه‌های امروزی نیست؟ گفت: به دلیل اینکه بیشتر تولیدات سینمایی انیمیشن توسط نهادهای دولتی سفارش داده می‌شوند و هنرمندان هم با توجه به نیازهای نهادهای دولتی مجبور هستند داستان‌هایی مطابق با سیاست‌گذاری‌های آن‌ها ارائه دهند. البته من خیلی این موضوع را ایراد نمی‌دانم اگر داستان‌های دینی و یا تاریخی خوب پرداخت شوند و ارائه خوبی داشته باشند می‌توانند برای مخاطب جذاب باشند. کشور ژاپن هم امروز دارد از داستان‌ها و فرهنگ خودش انیمیشن تولید می‌کند و در دنیا هم بسیار مورد استقبال قرار می‌گیرد. ما هم اگر بتوانیم هویت خودمان را به خوبی نشان دهیم برای مخاطب خارجی خیلی جذاب خواهد بود.
وی با اشاره به جذب هنرمندان عرصه انیمیشن به شرکت‌های بین‌المللی و مهاجرت به کشورهای دیگر گفت: هیچ ایرادی نمی‌توان به هنرمندان جوان و مستعد ایرانی گرفت. وقتی در ایران کار نیست و برای استعداد آن‌ها بهای مناسبی پرداخت نمی‌شود و از طرفی از سوی شرکت‌های معتبر پیشنهادهای خوبی مطرح می‌شود طبیعی است که به کشورهای دیگر مهاجرت کنند و برای آن‌ها کار کنند.
این مدرس دانشگاه در ادامه گفت: این موضوع بسیار جای تاسف است و من شاهد هستم چه جوانان مستعدی که حتی از شاگردان من هم هستند به راحتی از کشور می‌روند و هیچ تلاشی برای حفظ این سرمایه انسانی صورت نمی‌گیرد.
رئیس هیات مدیره آسیفا با بیان اینکه این نهاد تنها می‌تواند بازوی مشورتی برای دولت و سازمان‌های دولتی باشد، گفت: آسیفا یک نهاد فرهنگی و هنری است که نمی‌تواند در تصمیم‌گیری‌های دولتی دخالتی داشته باشد. در آسیفا سعی کردیم همبستگی میان انیمیشن سازان را حفظ کنیم و این نهاد فرهنگی و هنری یک بازوی مشورتی برای نهادهای دولتی باشد. در کنار آسیفا شاهد فعالیت صنف انیمیشن هستیم که به خوبی در طول این سال‌ها توانسته از حقوق انیمیشن‌سازان حمایت کند و در تصمیم‌گیری‌های دولتی هم حضور داشته باشد.
وی در ادامه با بیان اینکه این باور اشتباه در میان مخاطبان وجود دارد که انیمیشن صرفا برای کودکان است، گفت: این موضوع به خاطر سیاست‌گذاری‌های دولتی است که انیمیشن را به سمتی برده است که تنها توقع تولید و نمایش آثار در حوزه کودک را دارند. در حالی که در کشورهای دیگر اینطور نیست و شاهد هستیم انیمیشن پرطرفداری مثل سمپسون‌ها که مخاطب بزرگسال دارد و موضوعات جدی را مطرح می‌کند سال‌ها است که تولید و پخش می‌شود و در فرهنگ غربی بسیار تاثیرگذار است. این نشان می‌دهد که می‌توان از تاثیرگذاری و قدرت این صنعت در تولید آثار جدی و اجتماعی هم استفاده کرد ولی مخاطب ایرانی تنها تصورش از انیمیشن تولیداتی است که از شبکه نهال و پویا پخش می‌شود. فضایی برای نمایش انیمیشن‌های جدی و بزرگسال در کشور وجود ندارد. جشنواره‌ها مخاطبان محدودی دارند و در تلویزیون هم جایی برای پخش انیمیشن‌های سنگین و جدی هنری وجود ندارد. گروه سینمایی هنر و تجربه چند باری در بسته‌های نمایش فیلم کوتاه خود آثار جدی و بزرگسال انیمیشن هم به نمایش گذاشت که استقبال بسیار خوبی از انیمیشن‌ها صورت گرفت و نشان می‌دهد اگر بستر خوبی برای نمایش آثار جدی باشد مخاطب هم از آن استقبال می‌کند.
وی در پایان با اشاره به تاثیرگذاری برگزاری دوسالانه پویانمایی تهران گفت: اگر این جشنواره برگزار نمی‌شد شاید در عرصه تولید انیمیشن‌های کوتاه نمی‌توانستیم به چنین پیشرفتی دست پیدا کنیم. جایگاهی که این جشنواره در ایران و دنیا به دست آورده بسیار ارزشمند است و تمام دغدغه هنرمندان و هنرجویان رشته انیمیشن این است که بتوانند تولیدات خودشان را به این دو سالانه برسانند و به نمایش بگذارند.
