مجید فداییان:
در هنر معیار براساس نظر داورهاست/ در اروپا دوسالانه‌ها نه رقابتی هستند نه دولتی
مجید فداییان از هنرمندان مدعو در یازدهمین دوسالانه ملی سرامیک ایران بر این باور است که در هنر معیار براساس نظر داورهاست و در آن اعمال سلیقه می‌شود و کاری هم نمی‌شود کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مجید فداییان از چهره‌های شاخص هنرهای سنتی که در رویدادهای متفاوت داوری آثار سرامیکی را برعهده داشته است، گفت: در سال‌های نه‌چندان دور، هنر سرامیک را چیزی جز کاسه و کوزه نمی‌دانستند و این دوسالانه بود که باعث تغییر نگاه شد تا امروز وجوهی چون کانسپچوال آرت و پرفورمنس آرت نیز وارد عرصه سرامیک شده است.
این استاد هنرهای سنتی با تاکید برآنکه دوسالانه باید باشد اما وجه رقابتی آن آسیب‌زاست یادآوری کرد: در نخستین دوره‌های برگزاری دوسالانه سرامیک، شاهد ورود چهره‌های جدید به عرصه سرامیک بودیم که به نوعی می‌توان از آن به عنوان انقلابی در هنر سرامیک یاد کرد. از آن زمان بود که از آثار سفالی ساده به آثار تجسمی منحصربه‌فرد امروز رسیدیم.
فداییان تأکید کرد: در مقام هنرمند هیچگاه در دوسالانه‌ای به‌طور مستقیم شرکت نکرده‌‌ام. تنها در یک دوسالانه به عنوان مدعو دعوت شدم. به هر حال سرامیک کار اصلی من نیست و به عنوان ماده‌ای در کارهای من است. سرامیک برای من بیشتر برای تجربه کردن است.
این هنرمند درباره امر قضاوت اثر هنری گفت: در هنر معیار براساس نظر داورهاست و در آن اعمال سلیقه می‌شود و کاری هم نمی‌شود کرد. برای مثال من در مقام داور به سبب تکیه‌ام به سنت، به کارهای سنتی علاقه‌مندم. بعد از دوسالانه هم همواره یک شورش، در کارهای هنری صورت می‌گیرد. البته من معتقدم آدم‌های معترض را باید در دوره بعد داور کرد.
وی افزود: اکثر دوستان بیانیه و فراخوان دوسالانه را نمی‌خوانند و بعد دست به اعتراض می‌زنند. من به دانشجویانم می‌گویم آیا شما داورها را می‌شناسید و قبولشان دارید؟ چراکه با ورود به دوسالانه شما یک فرایند را قبول کرده‌اید. شرکت‌کنندگان باید تکلیف خودشان را معلوم کنند که آیا داوران آن دوره برایشان قابل‌قبول است یا خیر.
فداییان درباره شرایط دوسالانه‌ها در دیگر کشورها گفت: در اروپا دوسالانه‌ها بدین شکل نیستند، یعنی نه رقابتی هستند و نه دولتی، در ایران این امکان وجود دارد غیررقابتی شدن موجب عدم حضور افراد در دوسالانه‌ها شود.
این هنرمند درباره نگاهش به وجه تاریخی سرامیک گفت: بحث سرامیک هیجان‌انگیز و پرداستان است. سرامیک پیشینه‌ای قوی در ایران دارد که سایه عجیبی بر این هنر می‌اندازد. در طول تاریخ ماهیت کاربردی داشته است. البته در تاریخ هنر ما در ایران چیزی به اسم هنرمند نداشتیم و این از زمان قاجار رقم می‌خورد. امروز اما وقتی به بسیاری از این آثار نگاه می‌کنیم می‌توانیم جنبه‌های هنری و مینی‌مالیستی و دقت نظر در فرم وجود دارد. تمام فرم‌هایی که در دوره اسلامی رایج بوده است، پیشینه‌ای پیشااسلامی دارد؛ اما در دوره معاصر، دوره بی‌هویتی و فروریختن این پشتوانه است. زمینه این مسأله نیز در پهلوی اول رقم می‌خورد که منجر به نگاهی می‌شود که مدیر آنها را کاسه و کوزه صرف می‌داند. آنان به یک صنف تقلیل می‌یابند که با کیفیت بسیار بد تولید می‌کنند که اوج آن در لالجین است و هیچ اتفاق خاصی در سرامیک رخ نمی‌دهد.
وی در خصوص آسیب‌شناسی این سیر تاریخ اظهار کرد: یک نکته منفی در این میان وجود دارد که الان ما تعریفی از سرامیک هنری و کاربردی نداریم. شخصاً با این مسأله مشکل دارم. من اثری را می‌سازم به تعداد هزارتا و هرچقدر هم با کیفیت باشد دیگر هنر نیست. هنر تکرارناپذیر است. کسانی که در حوزه سرامیک کار خود را تکرار می‌کنند و همان اثر را در دوسالانه شرکت می‌دهند یا باید کارش رد شود یا در شاخه‌ای دیگر داوری شود. تکرار شدن یک اثر به معنای صنایع دستی است.
فداییان همچنین نسبت به ورود پرفورمنس آرت به عرصه سرامیک هم این نقد را وارد کرد که این رویه متعلق به دهه شصت میلادی است و آنچه در ایران رخ می‌دهد رنگ و بوی مد دارد.
