ماجرای مستندی که سه بار اصلاحیه خورد در گفت‌و‌‌گو با سازنده‌اش:
نمی‌توانیم با حسین انتظامی مکاتبه کنیم/ کسی در سازمان سینمایی پاسخگو نیست/ قوانین و دستورالعمل‌ها چراغ خاموش تغییر می‌کند
فرزاد فره‌وشی، کارگردان سینمای مستند از برخی تغییرات ناگهانی بخشنامه‌های سازمان سینمایی و بلاتکلیفی فیلمسازان در دریافت پروانه نمایش انتقاد کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مجموعه مستندهای گنجینه تئاتر معاصر ایران به کارگردانی فرزاد فره‌وشی که از سال ۹۵ پخش آن آغاز شد، در فصل سوم آن دچار توقف شده است.
فصل اول این مجموعه با نام روزنه آبی به زندگی و آثار شاهین سرکسیان پدر تئاتر نوین ایران اختصاص دارد که برای نخستین بار به صورت جامع به این شخصیت منحصربفرد تئاتر ایران پرداخته است. فصل دوم این مجموعه پیرامون زندگی حرفهای ۱۰ نفر از بزرگان تئاتر ایران است و فصل سوم این مجموعه با نام «مثل هیچ‌کس نبود» به زندگی و آثار اکبر زنجانپور بازیگر پیشکسوت عرصه سینما، تئاتر و تلویزیون می‌پردازد. فصل چهارم این مستند نیز که در دست تدوین است به زندگی و آثار استاد مصطفی اسکویی می‌پردازد که گنجینه ارزشمندی از تاریخ شفاهی تئاتر ایران به حساب می‌آید.
فرزاد فره‌وشی، کارگردان مجموعه مستندهای سریالی گنجینه تئاتر معاصر ایران با اشاره به مشکلاتی که در مسیر صدور مجوز فصل سوم این مجموعه مستند رخ داده است به ایلنا گفت: سریال «مثل هیچ کس نبود» فصل سوم از گنجینه تئاتر معاصر ایران است که از سال ۹۵ پخش آن شروع شده بود و فصل سوم آن به زندگی اکبر زنجانپور بازیگر و کارگردان تئاتر، سینما و تلویزیون اختصاص داشت. این فصل شامل ۱۱ قسمت بود و هر قسمت حدود ۲۰ تا ۲۵ دقیقه زمان داشت و قرار بود بر بستر پلتفرم‌های پخش فیلم در فضای مجازی منتشر شود. اوایل اردیبهشت امسال این سریال برای دریافت پروانه نمایش به سازمان سینمایی ارسال شد و حدود یک ماه و نیم بعد وقتی خبری از مجوز نشد به سازمان سینمایی مراجعه کردم و دیدم که این فیلم‌ها هنوز روی میز هست و هیچ اقدامی برای آنها صورت نگرفته است. پیگیری کردم و متوجه شدم که اعلام شده بود این سریال چون پروانه تولید ندارد به شورا ارسال نشده است. من با مسئولان مربوطه صحبت کردم و گلایه کردم چرا در طول این مدت این موضوع را با من در میان نگذاشتید تا آن را حل کنم؟
هر بار خواستم با آقای حسین انتظامی صحبت کنم میسر نشد و هر بار نامه‌های مرا دبیرخانه دریافت نمی‌کرد و من را به سامانه ثبت درخواست ارجاع می‌داد که جالب است بدانید در آن سامانه هیچ گزینه‌ای برای ارسال نامه برای رئیس سازمان وجود ندارد و عملا ارتباط با آقای انتظامی غیرممکن است
وی در ادامه گفت: مشکل کار از جایی نشات گرفت که پروانه ساخت مجموعه گنجینه تئاتر معاصر ایران پروانه برای 3 فصل آن برای موسسه رها فیلم بود و فصل مربوط به اکبر زنجانپور و دو فصل دیگر که در دست تولید است تهیه‌کنندگی‌اش به عهده خودم است و با موسسه رها فیلم نیست. این اتفاق خیلی پیش آمده بود که کارهای زیادی را بدون پروانه تولید به مرحله تصویربرداری رساندیم برای اینکه فیلم مستند مشخص نمی‌کند که طرح اولیه انجام شود و تا انتها هم همان شکل جلو برود چراکه این خاصیت مستند است که غیرقابل پیش‌بینی است و باید در لحظه تصمیم بگیریم که یک تصویر را ضبط کنیم. این موضوع به یک گره عجیبی تبدیل شد و آقای انتظامی اعلام کردند هیچ اثر تصویری بدون داشتن پروانه تولید در شورای پروانه نمایش پخش نشود و ابتدا پروانه ساخت آن صادر شود.
این مستندساز اضافه کرد: این موضوع چالش‌های زیادی را با خود به همراه دارد. این مشکل را با آقای طباطبایی‌نژاد به نحوی حل و فصل کردیم و ایشان حرف من را قبول کردند که فیلم مستند را نمی‌توان در چارچوب پروانه ساخت گنجاند. بعد از شورا چند مورد اصلاحیه به سریال خورد اما در رسانه‌ها از طرف سازمان سینمایی اعلام شد که این سریال پروانه نمایشش را دریافت کرده است. با وجود آنکه در طول حدود ۲۰ سال فعالیت در سینمای مستند و داستانی هیچ‌گاه امکان نداشته که یک اثر بعد از طی کردن مراحل مجدد اصلاحیه دریافت کند اما با این حال تلاش کردیم در تیر ماه اصلاحیه‌های جدید را برطرف کنیم تا سریال به موقع پخش شود.
نمی‌توانیم با رئیس سازمان سینمایی مذاکره کنیم
کارگردان مجموعه مستند روزنه آبی با گلایه از نبودن ساز و کار نامه‌نگاری با رئیس سازمان سینمایی گفت: من گلایه‌هایی نسبت به این نحوه اعطای مجوز داشتم که هر بار خواستم با آقای حسین انتظامی صحبت کنم میسر نشد و هر بار نامه‌های مرا دبیرخانه دریافت نمی‌کرد و من را به سامانه ثبت درخواست ارجاع می‌داد که جالب است بدانید در آن سامانه هیچ گزینه‌ای برای ارسال نامه برای رئیس سازمان وجود ندارد و عملا ارتباط با آقای انتظامی غیرممکن است و در این مدت من تنها توانستم چند باری با آقای طباطبایی‌نژاد صحبت کنم که ایشان هم با سعه صدر به حرفهای من گوش دادند. با وجود اصلاحیه‌های مجدد و انتظار برای دریافت پروانه نمایش هفته گذشته در کمال تعجب به من اعلام کردند مجدد و برای بار سوم سریال مثل هیچ‌کس اصلاحیه خورده است.
دفتر موسیقی ارشاد چرا باید مجوز ما را تایید کند؟
فره‌وشی در ادامه گفت: اصلاحیه این بار متوجه موسیقی تیتراژ بود که اعلام کردند قابل پخش نیست چون مجوز دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را نیاز دارد. این در حالی است که ما با دفتر موسیقی صحبت کرده بودیم و شورای دفتر موسیقی به ما اعلام کردند ترانه تیتراژ در شان سوژه اصلی مستند نیست. این در حالی است که دفتر موسیقی ترانه را روی کاغذ دیده است و نه فیلم را دیده است و نه موسیقی را گوش کرده است و طبیعی است که ناهمگونی دارد با موضوعی که اعلام شده است. ما حتی پیشنهاد دادیم که فیلم را ببینند که گفتند ساز و کارش را نداریم و حتی اعلام کردیم موسیقی را گوش کنید که باز اعلام کردند در ساز و کار ما تعریف نشده است و ما با متن ترانه روی کاغذ سر و کار داریم. برای این دست از آثار مستند ما پیش از این نیازی نداشتیم به دفتر موسیقی برای اخذ مجوز مراجعه کنیم و در همان شورای پروانه نمایش سازمان سینمایی بررسی می‌شد. این قانون و دستورالعمل به تازگی اعلام شده است و جالب است که عطف به ماسبق شده و مشمول کار ما که چهار ماه در شورای پروانه نمایش مانده است هم می‌شود.
چرا بخشنامه‌ها با شفافیت اعلام نمی‌شود؟
کارگردان مستند «با تشکر از خانواده رجبی» گفت: گلایه من از این است که چرا این دستورالعمل‌ها در وزارت ارشاد به صورت شفاف اطلاع رسانی نمی‌شود و سینماگران تا به یک قانون عادت می‌کنند به صورت چراغ خاموش قوانین و دستورالعمل‌ها را تغییر می‌دهند. اگر زودتر به فیلمسازان اعلام شود در شیوه تولید کار تغییراتی انجام می‌دهند اما اینکه بگذارند بعد از گذشت چهار ماه انتظار و در شرایطی که تمامی کارها برای پخش مستند آماده است این نکته را می‌گویند برای گروه ما بسیار گران تمام شد.
وی افزود: این توقع عجیب و غریبی نیست که بخواهیم اطلاعات و بخشنامه‌ها به صورت شفاف در دسترس تمام سینماگران باشد. وقتی خبر پروانه نمایش سریال ما منتشر می‌شود ما کارهای مربوط به پخش اینترنتی آن را انجام می‌دهیم و برای پخش آن قراردادها را تنظیم می‌کنیم اما با این بی‌برنامگی و شلختگی در اعلام موضوعات تمامی برنامه‌ریزی ما و سرمایه‌ای که در این مسیر خرج کردیم به هدر می‌رود. حتی پلتفرم‌های پخش فیلم هم دچار این شک و شبهه می‌شوند که وقتی خبر پروانه نمایش منتشر می‌شود و سازنده اثر هیچ اقدامی نمی‌کند پس حتما با شرکت رقیب دارد کار می‌کند و این سوءتفاهم‌ها به وجود می‌آید.
وی در پایان با اشاره به اینکه هنوز هم مجوز نمایش این مستند تنها به خاطر جابجایی یک بخشنامه هنوز صادر نشده است، گفت: از مدیریت آقای انتظامی در سازمان سینمایی انتظار می‌رود همانطور که شعار شفافیت را مطرح می‌کنند در تمامی بخش‌ها و بخشنامه‌هایی که مطرح می‌شود این موضوع جاری و ساری باشد.
