رسانه را دستِ کم نگیریم

خاطرم هست دانشمندان با یکی از سفینه‌هایی که به فضا فرستادند، لوحی آماده کردند که بر روی آن با استفاده از برخی نقوش و تصاویر و همینطور یک قطعه موسیقی، تلاش کردند تا شانس خود را برای یافتن موجودات هوشمند فرازمینی در ژرفای فضا آزمایش کنند!

تمدن بشر بر روی زمین از زمانی شناسایی شد که پژوهشگران و محققان و باستان شناسان از روی نشانه‌هایی توانستند به برخی رفتارهای انسان‌های نخستین پی ببرند. شاید تصاویر نقش‌بسته بر دیواره‌ی غارها نقطه‌ی آغازینی برای درک مختصری از نحوه زندگی اجداد ما باشد که باعث شده تا امروزه بخشی از میراث گذشتگان را رمزگشایی کنیم. 

اساسا ماهیت بخش اعظمی از فعالیت و پیشرفت انسان متکی بر ارتباط و تبادل آراء و عقاید و دانش است. همچنین از زمان دسترسی انسان به انواع رسانه‌ها، ارزش مادی و معنوی مضاعفی برای برای نخبگان علم و دانش و سیاست و همینطور ستارگان ورزش و هنر و سینما ایجاد شد. فارغ از کیفیت و ماهیت پدیده‌ای که مورد توجه قرار می‌گیرد، باید اذعان داشت که قدرت رسانه، هم می‌تواند در جلب توجه مخاطب به محتوای ارزشمند موثر باشد و هم در جلب توجه به پدیده‌های پوچ و بی ارزش؛ اما نکته اساسی در این میان این است که در هر صورت انکار ماهیت رسانه در انتقال «پیام» چیزی جز انزوا و محدود شدن در دایره بسته‌ی مخاطب را برای صاحب پیام به دنبال نخواهدداشت.

به زعم صاحبنظران، در دنیای امروز یکی از ارکان قدرت در جهان، رسانه است و البته به گمان نگارنده مهمترین رکن قدرت. کارکرد رسانه همراه کردن افکار عمومی با امیال و نظرات و تصمیمات صاحبان آن است. صاحبانی که با انواع تکنیک های ارتباطی و بهره‌گیری از انواع فن‌آوری‌های رسانه‌ای، نفوذ خود را بر گستره‌ای وسیع از مخاطبان اعمال می‌کنند و البته شاید یکی از دلایل جستجو برای موجودات فرازمینی، گسترش مخاطب برای صاحبان قدرت باشد!

تأسیس و راه‌اندازی ابر شبکه‌های رسانه‌ای که بعضا با صرف هزینه‌های کلان انجام می‌شوند از یکسو و تولید محتوای مبتنی بر ایدئولوژی و اهداف و چشم‌انداز صاحبان قدرت و رسانه در دنیای امروز، خود نشانگر اهمیت و جایگاه این پدیده اجتماعی است. هزینه‌های کلان تبلیغات محصولات و تولیدات متنوع در دنیای امروز که گاه بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری تولیدکنندگان کالاها را دربرمی‌گیرد، خود گواهی بر ضرورت توجه به کارکرد رسانه در جلب و جذب مخاطب است.

محقق، پژوهشگر و یا دانشمندی را در نظر بگیرید که پس از سال‌ها تلاش و ممارست در مسیر کشف و اختراع و پاسخ به یک سوال مهم بشری عمرش را صرف کرده؛ اما یافته‌ها و نتایج زحمات خود را به دیگران منتقل نکرده؛ هنرمندی را فرض کنید که روزها و شبها به خلق اثر هنری مشغول بوده؛ اما ماحصل کار را ثبت و ضبط و منتشر نکرده! تصور کنید اگر نسخه اصلی رمان جنگ و صلح تولستوی و یا دیگر شاهکارهای ادبی همچون شاهنامه و دیوان حافظ و ... بعد از نگارش، به هر دلیل دیگری از بین می‌رفت، آیا امروز اسمی و اثری از آنها درمیان بود؟ چه بسا در طول تاریخ بسیاری از اکتشافات و اختراعات و آثار هنری، قبل از رونمایی و انتشار به دلایل مختلف از بین رفته و به «هیچ» تبدیل شده‌‌ باشند!

اگر در دنیای امروز مدعی نگرشی راهگشا برای انسان و آینده جهان هستیم، باید بدانیم که صِرف تولید محتوا، راه به جایی نخواهیم برد و لازم است که سرمایه‌‌گذاری و توجه ویژه‌ای به ظرفیت‌ها و شیوه‌های نوین «انتقال ‌پیام و محتوا» به مخاطب هدف داشته باشیم. این مهم میسر نمی‌شود مگر با اصلاح نگرش مدیران سنتی و البته بهره‌گیری از توان و انگیزه نیروهای جوانِ مسلح به دانشِ روز ارتباطات و رسانه در دنیای واقعی آمیخته با مجاز!