مدیر پایگاه میراث جهانی بازار تبریز خبر داد:
فقط ۱ درصد بازار تبریز نیازمند مرمت اضطراری است/ بازار تبریز سنگفرش شد/ ۸۰ درصد آتش‌سوزی بازارهای تاریخی ناشی از اتصال سیم برق است
مدیر پایگاه میراث جهانی بازار تبریز با اشاره به مرمت بخشی از بازار که سال گذشته دچار حریق شده بود، گفت: اکنون حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد بازار تبریز دارای فاضلاب شهری است. ۸۰ درصد بازار تبریز سنگفرش شده. ۵۰ تا ۶۰ درصد سبک‌سازی پشت‌بام‌ها نیز انجام شد فاز ۲ پروژه مجموعه حسن پادشاه بازار تبریز و چهار منار تبریز را از سال گذشته آغاز کرده‌ایم و تاکنون ۸۰ درصد این پروژه‌ها انجام شده.
به گزارش خبرنگار ایلنا، این روزها در آستانه سالروز آتش‌سوزی بازار تبریز قرار گرفته‌ایم. آتش‌سوزی که ۱۸ اردیبهشت ۹۸ در سرای دو دری (ایکی قاپیلی/قاپیلار) رخ داد و طبق گزارش سازمان آتش‌نشانی تبریز، بر اثر آن آتش‌سوزی از بین ۱۲۵ باب مغازه که در سرای دو دری بازار تبریز قرار داشت، ۱۱۰ باب مغازه ۵۰ الی ۱۰۰ درصد آسیب دیدند. فرمانداری تبریز تعداد مغازه‌های خسارت دیده را ۱۲۰ و میراث فرهنگی ۱۱۳ باب عنوان کرد، اما درنهایت ۱۳ یا ۱۵ باب مغازه در دالان وسط این سرا سالم ماندند.
هرچند این آتش پس از پنج ساعت تلاش بی‌وقفه آتش‌نشانان، به‌طور کامل مهار شد اما حدود ۲۹ نفر مصدوم شدند و بخش زیادی از سرای دو دری بازار تبریز تخریب شد. آتش‌سوزی، خسارت ۵ میلیارد ریالی نیز به شبکه برق بازار تبریز وارد کرد.
البته این نخستین بار نبود که بازار تبریز این بزرگترین بازار مسقف جهان دچار حریق می‌شد؛ چنانکه در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۸۸ نیز آتش‌سوزی در این بازار و از قضا در همان راستهٔ تاریخی ایکی قاپیلار به وقوع پیوست. در جریان این حادثه نیز بخش‌هایی از این سرا در آتش سوخت. درواقع می‌توان گفت یک دهه بعد از آتش‌سوزی، شاهد تکرار همان حادثه در بازار تبریز که ازجمله میراث جهانی ایران است، بودیم.
بعد از آتش‌سوزی سال ۹۸ در راستهٔ تاریخی ایکی قاپیلار بازار تبریز قرار بر آن شد تا پس از اتمام عملیات آواربرداری توسط شهرداری تبریز، مرمت این سرا با مشارکت کسبه از آغاز و طی آن اقداماتی نظیر سبک‌سازی سقف، تقویت پایه‌ها، بازسازی قسمت‌های تخریب شده اعم از طاق و گنبد و تعمیر، مرمت و اجرای درب، پنجره و … انجام شود.
حسین اسمعیلی سنگری (مدیر پایگاه میراث جهانی بازار تبریز) با اشاره به آنکه مرمت قسمت‌های سوخته شده راستهٔ تاریخی ایکی قاپیلار انجام و تمام فعالیت‌ها در این بخش از بازار از سر گرفته شده، به ایلنا گفت: این مرمت در نوع خود کار خاصی بود و در حدود ۸ ماه توانستیم این کار را انجام دهیم. در حال حاضر نیز مرمت و بازسازی این بخش به‌طور کامل انجام شده است.
او درخصوص اقدامات مرمتی که طی چند سال اخیر در بازار تبریز انجام شده است، گفت: برای تحقق شعار تبریز ۲۰۱۸ از سال ۲۰۱۶ کار را آغاز کردیم چراکه معتقد بودیم گردشگران زیادی برای دیدن بازار تبریز خواهند آمد. مرمت و ساماندهی قسمت‌های متعددی از بازار را در برنامه قرار دادیم و اکنون حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد بازار تبریز دارای فاضلاب شهری است. کف‌سازی‌های بازار تبریز از آسفالت به سنگفرش تغییر کرده و می‌توان گفت ۸۰ درصد بازار تبریز سنگفرش شده است. ۵۰ تا ۶۰ درصد سبک‌سازی پشت‌بام‌ها نیز انجام شد که بسیار هزینه‌بر است. فاز ۲ پروژه مجموعه حسن پادشاه بازار تبریز و چهار منار تبریز را از سال گذشته آغاز کرده‌ایم و تاکنون ۸۰ درصد این پروژه‌ها انجام شده و امیدواریم تا پایان سال ۹۹ این پروژه‌ها به اتمام برسد. در صورت تامین اعتبار مرمت سایر راسته‌های بازار را انجام خواهیم داد.
هرچند اسمعیلی سنگری از ساماندهی بازار تبریز خبر می‌دهد اما آتش‌سوزی سال گذشته بازار تبریز که یکی از دلایل آن اتصال سیم‌های برق بود یکی از نمودهای بارز عدم ساماندهی بازار تبریز بخصوص در حوزه سیم‌های برق است. او در این خصوص گفت: منظور ما از ساماندهی کارهای معماری و مرمتی است و برخی کارها نیز میان ارگانی یا مختص به ارگان دیگری است. ساماندهی سیم‌های برق نیز مختص به اداره برق تبریز است. رایزنی‌های زیادی با شرکت برق و اداره کل آن انجام دادیم تا اقدامات لازم جهت ساماندهی سیم‌های برق را انجام دهند چراکه بیشتر آتش‌سوزی‌ها در بازارهای تاریخی به دلیل نابسامانی سیم‌های برق است. هرچند تاکنون حدود ۵۰ درصد سیم‌های برق ساماندهی شده‌اند اما همچنان ساماندهی سیم‌های برق نیازمند توجه بیشتر است و کار دارد. ساماندهی سیم‌های برق به گفته کارشناسان اداره برق کار دشواری است ضمن آنکه سیم‌کشی داخل مغازه‌ها نیز با مشکل روبه روست که رفع آن به صاحب مغازه مربوط است.
او درخصوص میزان خطرساز بودن آشفتگی سیم‌های برق و بروز اتصال در آنها در وقوع آتش‌سوزی و تخریب میراث جهانی گفت: قطعا خطرساز خواهد بود. همواره ۷۰ تا ۸۰ درصد آتش‌سوزی‌هایی که در بازارهای تاریخی اتفاق می‌افتد به دلیل مشکلات سیم‌های برق و اتصال آنهاست. این مهم نه تنها در بازار تبریز بلکه در سایر بازارهای تاریخی صدق می‌کند. ضمن آنکه باید پژوهش‌هایی درخصوص سیستم اعلان حریق انجام شود.
مدیر پایگاه میراث جهانی بازار تبریز همچنین از طراحی فاز ۲ تجهیزات زیربنایی خبر داد و گفت: یکی از این طرح‌ها راه‌اندازی سیسستم اطفاء حریق است. اکنون بیش از ۸۰ درصد بازار تبریز مجهز به سیستم اطفاء حریق است و ۳۰ نقطه از بازار به شیرهای هیدرانت مجهز شده‌اند. کپسول‌های آتش‌نشانی نیز در فواصل ۵۰ تا ۱۰۰ متر نصب شده‌اند.
اسمعیلی سنگری درخصوص چرایی وقوع آتش‌سوزی طی یک دهه در یک مکان مشخص از بازار تبریز گفت: وقتی هشدارها داده می‌شود و کسی گوش نمی‌دهد این اتفاقات رخ می‌دهد. بازاریان و کسبه باید به هشدارها توجه داشته باشند. به‌طور مثال، داشتن نگهبان شبانه در فضاهای دربسته در بازارها می‌تواند مانعی برای وقوع چنین حوادثی شود. سایه‌بان‌ها یکی دیگر از معضلات این بخش از بازار است. هرچند اکنون با وقوع چنین آتش‌سوزی‌هایی، کسبه تعامل بیشتری با مسئولان دارند و به هشدارها توجه می‌کنند اما باید تاکید داشت که اگر به این موارد توجه نشود ممکن است بازهم شاهد وقوع آتش‌سوزی باشیم.
او درخصوص نظر یونسکو نسبت به بازار تبریز و وقوع آتش‌سوزی در آن گفت: گزارش‌های لازم تهیه و در اختیار یونسکو گذاشته شد. باتوجه به آنکه ۱۰ سال پیش در همین نقطه آتش‌سوزی رخ داده بود از این رو مرمت‌هایی صورت گرفته بود که از قضا طی آتش‌سوزی سال گذشته آن بخش‌هایی که مرمت شده‌بودند کمترین صدمه را دیدند و جز چارچوب در و پنجره‌ها، سایر بخش‌ها سالم ماند اما بخش‌های دیگر که مرمت نشده بودند، سقف و دیوار آنها فروریخت. با ارسال گزارش مرمت‌ها به یونسکو این گزارش‌ها مورد توجه قرار گرفت.
به گفته اسمعیلی سنگری درحال حاضر میراث جهانی بازار تبریز در حال خوب و مطلوبی قرار دارد ضمن آنکه هر بنای تاریخی همواره نیازمند حفاظت و نگهداری است و مرمت همواره در آن ادامه خواهد داشت. در این میان شاید فقط ۱ درصد بازار تبریز آن هم در چند راسته بازار نیازمند مرمت اضطراری است.
