گفتوگو با برادران دوقلوی ارک:
مدافعِ مظلوم نباید ظالم باشد/ در سینما کسی به دنبال مسیر جدید نیست/ گروه تولید پوست سه بار عوض شدند
برادران ارک معتقدند که امروز بسیاری در سینما محافظهکار شدهاند و بهجای کسب تجربه فقط به دنبال موفقیت و تعریف دیگران هستند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، بهرام و بهمن ارک برادران دوقلویی هستند که بعد از ساخت دو فیلم کوتاه و کسب جوایزی از جشنوارههای مختلف همچون جشنواره فیلم کن و جشنواره فیلم فجر، امسال با ساخت اولین فیلم سینمایی خود به سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر آمدهاند. فیلم "پوست" به زبان ترکی آذری و با زیرنویس در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمده است. به مناسبت نمایش این فیلم با برداران ارک گفتگو کردهایم.
ساخت این فیلم و نگارش فیلمنامه آن چقدر زمان برد؟
بهمن ارک: نگارش فیلمنامه سه سال طول کشید البته سه سال پیش شکل فیلمنامه و نوع روایت داستان تفاوت داشت و فیلمنامه اولیه رگههای اجتماعی بیشتری داشت اما بعد از نگارش فیلمنامه با محمد سیاهقلم که یک نقاش عجیب است که تصاویر عجیبی میکشد، آشنا شدم و بعد از آن جهت فیلمنامه تغییر کرد و فیلمنامه جدید از نگارش تا ساخت دو سال طول کشید.
انتخاب فیلمنامهای برای ساخت یک فیلم در گونه ژانر وحشت و دلهره به نوعی ریسک حساب میشود آنهم برای شما که با اولین فیلمتان در جشنواره فیلم فجر حضور دارید؟
بهمن ارک: من معتقد نیستم که فیلم پوست در ژانر وحشت است بلکه یک فیلم خیالگونه است که تم آن وحشت و دلهره است اما سرژانر فیلم وحشت نیست زیرا سینمای وحشت ویژگیهایی دارد که ما عمدا و عملا آن ویژگیها را در فیلم رعایت نکردیم و حتی گاهی ما فیلم را به سمت موزیکال هدایت کردیم. در این فیلم از اسطورهها و آیینها استفاده کردیم تا یک فیلم عجیب و خیالگونه بسازیم. علاقه جدی من و برادرم آشناییزدایی در سینماست البته بسیار کار سختی است و قطعا فیلم بعدیمان عجیبتر از این فیلم خواهد بود.
فیلم این قابلیت را دارد که بخش دلهره و ترس آن تقویت شود و اگر این کار صورت میگرفت شاید به جذابیت آن بیشتر کمک میکرد.
بهرام ارک: ما اصلا علاقهای ندارم که با طراحی سکانسهای خاص خارج از حرف فیلم مخاطب را بترسانیم، بخندانیم و بگریانیم. فیلم پوست یک فیلم پندآموز و حکایتآمیز است و نمیخواستیم به درون شخصیتهای فیلم خیلی نفوذ کنیم و بیشتر دوست داشتیم فیلم حکمتآمیز باشد و از طرف دیگر دوست نداشتیم فیلم به ژانر خاصی نزدیک شود یا در آن دستهبندی قرار بگیرد.
در فیلم شخصیتی داریم که در روز عاشورا براساس یک حکایت قدیمی لباس شیر میپوشد تا به یاری امام حسین(ع) در روز عاشورا برود اما در زندگی و اقعی آن فرد میبینیم که مشکلات زیادی وجود دارد.
بهمن ارک: کسی که میخواهد با ظالم مبارزه کند خودش نباید ظلم کند. مراسم شیر گرداندن در روز عاشورا که در تبریز و برخی شهرهای دیگر اجرا میشود بسیار مراسم عجیبی است که از لحاظ مذهبی نیز ارزشمند است اما آنچه علاوه بر این شکل مهم بود این است که ما انگار در این مراسم از ذات خیر طبیعت کمک میخواهیم تا در مقابله با شر یاری کند و خیر را به ما بازگرداند و انگار یک مراسم آیینی است که به حال واقعی و ذات ما ارتباط دارد که در آن خیر و شر معنای دیگری دارد.
انگار که مسائل بیرونی تاثیر زیادی روی شر و خیر بودن ما ندارد و این ما هستیم که باید خودمان را در گروه خیر قرار بدهیم.
بهمن ارک: دقیقا درست است سعی کردهایم که نشان بدهیم که خیر و شر درون خود ماست و ما مثل آیینه آن را انعکاس میدهیم و هرچه را انعکاس بدهیم به خودمان بازمیگردد. ما در فیلم در قالب یک راوی فقط داستان را روایت کردهایم زیرا معتقدیم افسان و قصه در این راه کمککننده است حتی اگر آن را قبول نداشته باشیم بلکه مهم این است که مخاطب از آن داستان عایدی خوبی داشته باشد.
فیلم براساس یک افسانه محلی آذری و به زبان آذری ساخته شده آیا به نظرتان اگر به زبان فارسی ساخته میشد یا دوبله میشد، اثرگذاری نداشت؟
بهرام ارک: اوایل ساخت فیلم به اینکه این فیلم را به زبان فارسی بسازیم، فکر کردیم و حتی بعد از ساخت نیز به دوبله آن فکر کردیم و حتی فکر کردیم بازیگران حرفهای و شناخته شده سینما در این فیلم ایفای نقش کنند اما بعد فضای قصه و فیلم به ما نشان داد که باید آن را به زبان آذری بسازیم و حتی از بازیگران بومی و محلی نیز استفاده کردیم و میخواستم فیلم حالت اورجینال خود را حفظ کند. اینکه فیلم در عرصه هنر بماند یا فروش خوبی داشته باشد اولویتهای بعدی بود و حتی با چند بازیگر شناخته شده نیز وارد مذاکره شدیم اما به توافق نرسیدیم و باتوجه به اعتماد تهیهکننده فیلم را این گونه ساختیم که تماشاگران میبینند.
در سینمای بومی و فیلمهای محلی به داستانهای فولکلور بیشتر توجه میشود اما در سینمای اصلی و بدنه فیلمسازان چنین رویکردی ندارند.
بهمن ارک: متاسفانه بسیاری از ما بسیار محافظهکار شدهایم و در سینما دنبال مسیری هستیم که دیگران ساختهاند و همان مسیر را دنبال میکنیم زیرا از خطا و آزمایش میترسیم برای آنکه ممکن است با ساخت یک فیلم در مسیر دیگر کاملا در سینما نابود شویم. از سویی دیگر دائم به دنبال موفقیت هستیم و دوست داریم دیگران از ما تعریف کنند تا اینکه خودمان به دنبال کسب یک تجربه جدید برای خودمان باشیم اما من و برادرم سعی کردیم در این فیلم دنبال یک تجربه جدید باشیم و حتی برای فیلم بعدی نیز دنبال یک تجربه متفاوتتر هستیم. طبیعی است که برای ساخت آن قانع کردن اطرافیانمان بسیار سختتر است و هر چند مثلا من با بهرام فیلم میسازیم اما دعواهای خود را نیز داریم و حتی گاهی چند پلان را یکبار با نظر من و یکبار با نظر برادرم فیلمبرداری میکنیم و این مساله حتی روی گروه نیز تاثیر میگذارد مثلا در زمان ساختن پوست سه بار گروه تولید در فیلم تغییر کردند.