کوچ ایل سنگسری ثبت ملی شد

به گزارش ایلنا، مصطفی یغمائیان (معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان) با اشاره به آنکه کوچ ایل سنگسری با گستره موضوع فرهنگی ناملموس متعلق به استان سمنان، شهرستان مهدیشهر به شماره ۲۰۱۲ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ثبت شد، گفت: کوچ ایل سنگسری (شیوه کوچ دوگانه ایل سنگسری) به دلیل برخورداری از ویژگی‌های خاص ثبت ملی شد.

وی با اشاره به اینکه ایل سنگسری دارای دو نوع کوچ است، گفت: یکی از انواع کوچ شامل مدت زمان طولانی چند روزه تا دو ماهه است و در آن چوپانان، گله‌ها را از مناطق قشلاقی حاشیه شمالی کویر مرکزی از شاه‌راه‌های ویژه ای عبور داده و به ییلاقات در مرتفع‌ترین مناطق و مراتع البرز می‌رسانند.

وی با بیان اینکه طی مسیر از قشلاق به ییلاق و بالعکس از طریق سه ایل‌راه مختلف می‌تواند انجام شود، افزود: این ایل راه‌ها به نام های «تَک»، «بَند» و «میؤن بند» خوانده می‌شوند و به ترتیب در مسیرهای حاشیه کویر، کوهستانی و موازی جاده مشهد به تهران امتداد دارند.

یغمائیان گفت: نوع دوم کوچ یا انتقال خانوارهای عشایر ایل سنگسری از شهرهای دو سوی البرز، با مرکزیت سنگسر (مهدیشهر) در استان سمنان به این اقامتگاه‌های تابستانی که به زبان سنگسری «خیل» نامیده می‌شود، انجام می شود.

وی با اشاره به اینکه کوچ خانوارهای ایل سنگسری به خیل یا ییلاق در گذشته یک یا چند روز طول می‌کشید، افزود: کوچ امروزه با ماشین آلات ظرف چند ساعت از طریق جاده‌ها و راههای مواصلاتی کشور انجام می‌شود و این شیوه باعث شده است تا رکورد بالاترین میزان سواد در بین ایلات کشور به ایل سنگسری تعلق بگیرد.

وی ثبت شیوه کوچ و ایل راههای بزرگ و طولانی رمه داران سنگسری در فهرست ملی را زمینه ساز حفظ و حراست این سبک از زندگی که یکی از قدیمی‌ترین شیوه های زندگی بشر است، عنوان کرد و گفت: این مهم ادامه کار به شیوه سنتی را برای گله داران سنگسری ممکن می‌سازد.

یغمائیان افزود: ایل سنگسری با ۵۲ طایفه وابسته و چندین طایفه مستقل بزرگترین ایل نیمه کوچرو در البرز و کشور است.

وی گفت: حضور ایل سنگسری در قلمرو کنونی خویش از ابتدای دوره اشکانیان محتمل است و در این بازه زمانی طولانی توانسته در تولید انواع فراورده های لبنی و گوشتی مرغوب سرآمد باشد، به طوری که ۸۰ نوع مشتقات لبنی، ۴۰ نوع نان و گوشت با کیفیت از جمله قابلیت‌‌ها و محصولات معروف این ایل است.

مهدی شهر یا سنگسر مرکز شهرستان مهدیشهر  واقع در استان سمنان، خاستگاه ایل عشایر سنگسری از شاخص‌ترین کوچ‌نشینان دامنه‌های البرز است که برای جابه‌جایی از ییلاق به قشلاق مسافت بیش از یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر را طی می‌کنند و طی چنین مسافت طولانی توسط عشایر بی‌مانند است.

ثبت کوچ ایل سنگسری و گوت(سیاه چادر ایل سنگسری) از دستاوردهای برگزاری جشنواره ملی ایل سنگسری است.