آفتِ تولیدِ انبوه به جان هنر محیطی افتاده است/ نگاه خلاقانه به هنر شهری نداریم

به گزارش خبرنگار ایلنا، هنر محیطی از جمله مسائلی است که این روزها به واسطه قرار گرفتن مجسمه‌ها و اشکال هنری در سطح شهر بیش از گذشته به چشم می‌آید و به آن پرداخته می‌شود. در این میان شاید بتوان به وجه دیگر هنر محیطی که همان هنر اجتماعی است نیز نگاهی داشت.

احمد نادعلیان ازجمله هنرمندانی است که در حوزهٔ هنرهای محیطی و زمینی فعال است. او درخصوص تعریفی که می‌توان از هنر محیطی ارائه داد، گفت: به لحاظ تاریخی، کلید واژه هنر محیطی از دهه ۶۰ به این سو،‌ با تعاریف متفاوتی روبه‌رو بود. گاهی اوقات در قالب ایجاد فضایی سه بعدی که حتی بتواند مخاطب را دربربگیرد معنا می‌شود و گاهی اوقات نیز رفتن به طبیعت و منفعلانه عمل کردن و صرفا ایجاد یک تجربه بصری را شامل می‌شود. البته برخی مواقع تعهد زیست محیطی داشتن هم در آن مطرح است.

او ادامه داد: آنچه این روزها در سطح شهرها شاهد هستیم،‌ هم در قالب تعاریف، جای گیری در فضای سه بعدی را دربرمی‌گیرد، هم ممکن است پیامدهای زیست محیطی و بحران‌هایی را مدنظر داشته باشد که این روزها با آن روبه‌رو هستیم. درعین حال شکل اقلیمی آن این است که به آداب و رسوم، سنن، صنایع، نمادها، نشانه‌ها، فرهنگ و هنر منطقه‌ای نیز توجه داشته باشد. این مهم در قالب قرارگیری در مکانی خاص از بدنه یک درخت گرفته تا یک گذر را شامل می‌شود.

این هنرمند تصریح کرد: شاید مخاطب شهری از اینکه یک پیکره انتزاعی را همیشه در یک وضعیت ببیند، به آن عادت کند و درعین حال ممکن است به عکس گرفتن یا سلفی گرفتن با آن و به اشتراک‌گذاری بسنده کند. در واقع می‌توان گفت، هنر محیطی نه تنها در محیط تاثیرگذار خواهد بود بلکه با نشر آن در شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند نشر مجازی نیز داشته باشد.

با این وجود، نادعلیان به وجود چند نکته در این خصوص اشاره کرد که می‌تواند منفی عمل کند و گفت: نبود نگاه انتقادی و برگزاری همایش‌های تخصصی از یک سو و نبود مرجعی که بتواند نگاه خلاقانه به این حوزه داشته باشد از دیگر سو عواملی هستند که در حوزه هنر محیطی تاثیرات منفی داشتند.

او معتقد است: اکنون برگزاری همایش‌های کارشناسی شده در حوزه هنر محیطی الزامی است چراکه با نوعی آفت در ایران روبه‌رو هستیم که صنعتی‌سازی یا تولید انبوه و ویروس گونه عمل کردن در برخی هنرها را بوجود آورده. حتی قبل از ورود هنر محیطی به ایران، در برخی از عناصر شهری از قرار دادن درخت نخل و درختانی با شکوفه‌هایی از چراغ‌های درخشان در بلوارها گرفته تا قرار دادن فرفره‌های فلزی در اتوبان‌ها و هوا کردن چترهای رنگی در خیابان‌ها شاهد کپی‌کاری و تکثیر این ایده بودیم. تمام این عناصر تکراری است و با سرچ در اینترنت، کپی شده و در تمام شهرها تکرار می‌شوند.

نادعلیان خاطرنشان کرد: این مهم سبب بوجود آمدن انتقادات از سوی مخاطب هوشمند می‌شود چراکه اینگونه به نظر می‌رسد که برگزارکننده هنر شهری قصد دارد با صرف کمترین هزینه به هنرمندان جوان میدان دهد و آنها نیز با ایجاد تغییرات جزئی در هنری که قبلا خلق شده، آن را کپی و ارائه دهد. این امر را در بخش‌های مختلف شاهد هستیم. نیازمند اهمیت بیشتر به خلاقیت هنرمند و ایراد ممیزی‌های بیشتر در انتخاب آثار هنر شهری و هنر محیطی هستیم. باید این امر یک ارزش تلقی شود که هنرمندان تقلیدکار نشوند.

این هنرمند با اشاره به آنکه این روزها نیز بارها در شهرهای مختلف شاهد شکل‌گیری موجی از قرار دادن نوشته‌هایی مانند ILOVE …..  هستیم که نام آن شهر بعد از این نوشته جای می‌گیرد، گفت: اینگونه به نظر می‌رسد که همه شهرها سعی در کپی کردن چنین ایده‌هایی از یکدیگر دارند. درحالی‌که هنر یک چیز آسان تکثیر شدنی نیست. اگر یک گردشگر به شهرهای مختلف سفر کند و با چنین چیزهایی که از آن به عنوان هنر شهری یاد می‌شود، روبه‌رو شود و در جریان منشا خارجی آن هم باشد، این مهم به صورت معکوس برای ایران عمل خواهد کرد.

او تصریح کرد: هنرهای محیطی و شهری می‌تواند در ایجاد نگاه مثبت یا منفی نسبت به هنر تاثیرگذار باشد. ضمن آنکه عموم جامعه از آنچه به عنوان هنر ارائه می‌شود، ‌لذت می‌برند. نباید فراموش کرد که علاوه بر راضی کردن مردم، باید نگاه هنرمندان جامعه را نیز مدنظر قرار دهیم. اینکه هنرمند را چگونه رشد می‌دهیم که خلاق یا کپی‌کار بار آید مهم است. نیاز است تا همایش‌هایی که برگزار می‌شود به صورت علمی کارهایی که در سطح دنیا اجرا می‌شود را مورد بررسی قرار دهد و از کپی‌کاری بکاهد. بهتر است مسئولان شهری بیش از فکر کردن به کمیت، به کیفیت هم بیاندیشند.