نگاهی به وضعیت موسیقی در فضای مجازی؛
جسم بیجان بداههنوازی بر دوش موسیقی اصیل ایرانی
حمیدرضا نوربخش (مدیرخانه موسیقی) با انتقاد از هرج ومرج حاکم بر موسیقی در شبکههای اجتماعی گفت: حقوق مادی ومعنوی موسیقی که در فضای مجازی پخش میشود، به پدید آورنده اثر تعلق نمیگیرد وفقط اپراتورهایی که اینترنت میفروشند، پول میگیرند.
به گزارش ایلنا، حمیدرضا نوربخش با حضور در برنامه گفتاهنگ رادیو گفتوگو با بیان اینکه خانه موسیقی بزرگترین نهاد صنفی اهالی موسیقی است، اظهار کرد: «سطح ذائقه شنیداری مردم امروز به شدت تنزل کرده؛ یعنی وقتی با برخی ملودیها مواجه میشویم که بصورت خلقالساعه در مدتی کوتاه شنونده میلیونی پیدا میکنند، مسئلهای نگران کننده و سوالبرانگیز است که چه شده و چه بر سر جامعه آمده است.»
وی افزود: «بیتعارف بخشی از این معضل به عملکرد رسانهها مربوط میشود؛ چرا که آنطور که باید و شاید به ذائقه مخاطب توجه نکردهاند.»
نوربخش ادامه داد: «نباید انتظار داشت که جوانان و نوجوانان به نوعی از موسیقی گرایش پیدا کنند که اصلا شنونده آن نیستند؛ چراکه جوان در پی گونهای از موسیقی است که در فضای شنیداری اطراف او موج میزند.»
وی این بحث را با مثالی از موسیقی دیگر ملل پی گرفت: «یک فرد ایرانی وقتی به موسیقی ژاپن گوش فرا میدهد، شاید فواصل موسیقیایی این کشور خوشایند مخاطب ما نباشد. بنابراین گوش مردم و جوانان شاید با نوعی از موسیقی انس بگیرد.»
جسم بی جان بداههنوازی بر دوش موسیقی اصیل ایرانی
نوربخش به رادیو گفتوگو گفت: «در گذشته بخش مهمی از موسیقی ایران که جان مایه موسیقی ما بوده و در بداهه شکل میگرفت و جان مایه آن را نیز در ساز و آواز پایهریزی میکرد، امروز به محاق رفته و دیگر وجود ندارد؛ لذا جوانانی هم که موسیقی سنتی کار میکنند، دنبال سولیست شدن نمیروند.»
مدیرخانه موسیقی افزود: «نسل گذشته موسیقی ایرانی همگی سولیست بودند. این واژه غربی در حقیقت به معنا و مفهوم تکنواز یا آوارخوان می باشد. این افراد بداهه مینوازند و اهمیت کار آنها در این است که در یک لحظه و حال اکنون، موسیقی خلق میکنند که بسیار نظاممند و دارای حساب و کتاب و هنجار است.»
نوربخش ادامه داد: «وقتی تکنوازی استاد شهناز را گوش میکنیم، گویا ماهها روی یک قطعه فکر کردهاند؛ در صورتی که این قطعات در لحظه آفریده میشود و اتفاقا جز آثار ماندگار موسیقی ایرانی هستند.»
مثل زاینده رود؛ نگران موسیقی هم باشیم
وی در بخشی دیگر از مصاحبه با رادیو گفتوگو بیان کرد: «موسیقی ایرانی میراث کهن و گرانبهای این سرزمین است؛ ما همانطور که درباره دریاچه ارومیه و زاینده رود نگران هستیم، باید درباره این بخش از موسیقی نیز به همان شدت نگران باشیم.»
نوربخش موسیقی را میراثی هزاران ساله برشمرد و تصریح کرد: «موسیقی در منش و تفکر و برخورد افراد بسیار تاثیر گذار بوده و شخصیت ساز است. این موسیقی دارای اندیشه است و از طرفی با ادبیات کهن ما گره خورده است؛ بنابراین وقتی این نوع موسیقی در جامعه حضور داشته باشد، اتفاقات مبارک دیگری را نیز در پی دارد.»
این موسیقیدان افزود: «ادبیات در گذشته حضوری چشمگیر در میان خانوادهها داشت و شاهنامه و دیوان حافظ و گلستان و بوستان به مانند امروز فقط در دکور خانهها حضور نداشت در آیینهای مختلف حضوری تاثیری به سزا میگذاشت. امروز چرا باید جامعه ما با کلماتی سخیف انس بگیرد و با موسیقی سطح پایین راضی شود!؟»
موسیقیدان های اصیل کم کار و بیکارند
نوربخش در مصاحبه با رادیو گفتوگو ادامه داد: «بالاترین مصرف موسیقی، در فضای مجازی اتفاق میافتد. در خانه موسیقی کانونهای موسیقیایی از منظر تخصصی تعاریفی خاص دارد و در این میان هر یک از مجموعهها باید به فکر رسانه و ترویج ذائقه در خور موسیقی در آن باشد تا بتواند ویترینی در اختیار بگیرد و کالای خوب موسیقی را در آن عرضه نماید.»
وی افزود: «در فضای مجازی صفحات پر تعدادی از نظر ترویج موسیقی داریم و اتفاقا موسیقی اصیل و با هویت را تبلیغ میکنند؛ اما این فضا باید گسترش یابد و از هر فرصت و تریبونی به جامعه هشدار دهیم که اصالتها در حال از بین رفتن است.»
نوربخش با بیان اینکه بخش قابل توجهی از موسیقیدانانِ قابل اعتنا، کم کار یا بیکار هستند، خاطرنشان کرد: «در بسیاری موارد موسیقی اصیل در فضای مجازی شنیده میشود ولی حقوق مادی و معنوی به هنرمند و پدید آورنده اثر تعلق نمیگیرد و فقط اپراتورهایی که اینترنت میفروشند، این پول را دریافت میکنند.»