از ایرج تا دخترِ روح‌الله خالقی/اهالی موسیقی متولد دی
ازجمله اهالی موسیقی متولد دی می‌توان به حسین خواجه‌امیری (ایرج)، صدیق تعریف، زنده‌یاد ناصر چشم‌آذر، فردین خلعتبری و گلنوش خالقی فرزند روح‌الله خالقی اشاره کرد.
به گزارش ایلنا، دی ماه شاهد تولد هنرمندان بسیاری در عرصه موسیقی هستیم که ازجمله مهم‌ترین‌شان در زمینه آواز ایرانی می‌توان به حسین خواجه‌امیری (ایرج) و صدیق تعریف اشاره کرد و در حوزه آهنگسازی از زنده‌یاد ناصر چشم‌آذر، فردین خلعتبری و محمدرضا علیقلی نام برد و همچنین از گلنوش خالقی فرزند روح‌الله خالقی.
افلیا پرتو
افلیا پرتو متولد اول دی ۱۳۱۷ در تهران، نوازنده پیانو و موسیقی‌دان است.
او در ۱۰ سالگی به هنرستان موسیقی ملی راه پیدا کرد و حضور از هنرمندانی چون ابوالحسن صبا، علینقی وزیری، روح‌الله خالقی، حسین تهرانی، مهدی مفتاح و جواد معروفی بهره برد. پرتو سال‌ها نزد جواد معروفی پیانوی ایرانی را یاد گرفت و اولین زن ایرانی بود که پیانو ایرانی (اجرای موسیقی ملی ایران با پیانو) نواخت و بعدها آموزش داد.
او فارغ‌التحصیل کارشناسی موزیکولوژی از هنرستان عالی موسیقی ملی و کارشناسی ارشد مدیریت امور فرهنگی موسیقی از دانشگاه فارابی (دانشگاه هنر) است. پرتو پس از پایان دوره کارشناسی‌اش در سال ۱۳۳۶ در اداره هنرهای زیبا در وزارت فرهنگ و هنر مشغول به کار شد و تا هنگام بازنشستگی به تدریس موسیقی و نوازندگی پیانو پرداخت. او سال‌ها در وزارت فرهنگ و هنر سابق سرپرست ارکستر بانوان بود. این ارکستر بزرگ از سازهای ایرانی و غربی تشکیل شده بود و موسیقی ایرانی می‌نواخت و خود او در این ارکستر پیانو می‌زد.
پرتو در سال ۱۳۷۷ گروه موسیقی «یاران» را با خوانندگی خاطره پروانه تأسیس کرد و کنسرت‌های متعددی با این گروه برای بانوان روی صحنه برد.
ارسلان کامکار
ارسلان کامکار متولد دوم دی ۱۳۳۹ در سنندج، نوازنده بربط، ویولن، آهنگساز و از اعضای گروه کامکارها است.
او مقدمات موسیقی را نزد پدرش، حسن کامکار یاد گرفت و در خردسالی در سنندج با گروه‌های مختلفی که توسط پدرش سرپرستی می‌شد، به اجرای کنسرت پرداخت.
کامکار، مدتی بعد به تهران سفر کرد و در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران آموزش موسیقی را ادامه داد. او پس از تکمیل درس موسیقی، به عنوان نوازنده ویلن، همکاری‌اش را با ارکستر سمفونیک تهران آغاز کرد و در سال ۱۳۹۲ نشان درجه یک هنری گرفت.
او اولین کنسرت رسمی ارکستر «مانجین» به رهبری خودش را ۳۰ آبان ۹۷ در تالار وحدت روی صحنه برد.
زنده‌یاد ناصر چشم‌آذر
ناصر چشم‌آذر متولد ۱۰ دی ۱۳۲۹ در اردبیل و درگذشته در ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۷ در تهران، موسیقی‌دان، آهنگساز و تنظیم‌کننده و برادر کوچکتر منوچهر چشم‌آذر بود.
چشم آذر در ۱۲ سالگی به همراه پدرش وارد ارکستر آذربایجانی رادیو ایران شد و در ۱۳ سالگی جایزه ویژه موسیقی را در مقطع دبیرستان به خاطر نواختن آکاردئون دریافت کرد. در ۱۷ سالگی رهبری کنسرت ترتیب داده شده در سفارت ایران در عراق را برعهده گرفت و در ۱۸ سالگی سفرهای رسمی خود را آغاز کرد.
او در ۲۰ سالگی برای گذراندن دوره جاز به آمریکا رفت و پس از بازگشت سرپرستی ارکستر شوی تلویزیونی پرویز قریب افشار را برعهده گرفت و در محضر هنرمندانی چون مرتضی حنانه و ملیک اصلانیان دوره‌های تکمیلی را سپری کرد.
چشم‌آذر در سال ۱۳۵۷ به مدت ۵ سال جهت تکمیل دوره موسیقی جاز و موسیقی فیلم به آمریکا مسافرت کرد و پس از بازگشت به ایران از سال ۱۳۶۳ و با ساخت موسیقی متن فیلم «تاراج» به کارگردانی ایرج قادری فعالیت خود را در زمینه موسیقی فیلم آغازکرد.
او جمعه ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۷ بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت.
حسین خواجه‌امیری (ایرج)
حسین خواجه‌امیری مشهور به ایرج (متولد ۱۱ دی ۱۳۱۱ - در شناسنامه ۱۳۱۳) در شهر خالدآباد نطنز، استان اصفهان، خواننده موسیقی اصیل ایرانی است.
خواننده‌ای که محمدرضا شجریان درباره او گفته است: «صدای ایرج در تاریخ آوازخوانی ما یک متر و معیار است و هر کس بخواهد در بالاترین حد حنجره صدایی را مثال بزند، می‌گوید صدا شبیه صدای ایرج است».
ایرج در سال ۱۳۲۶ به مکتب ابوالحسن صبا راه یافت و دو سال پیاپی در حضور او دانسته‌های خود را تکمیل کرد و به وسیله او به ابراهیم‌خان منصوری که مسئولیت سرپرستی رادیو ایران را برعهده داشت معرفی شد و چون مورد تأیید صبا بود از او آزمونی گرفته نشد. از این تاریخ به بعد همکاری ایرج با ارکستر ابراهیم‌خان منصوری شروع شد و برنامه‌های متعددی را اجرا کرد. او پس از مدتی در سال ۱۳۲۹ در دانشکده افسری ارتش پذیرفته شد و در آنجا نیز شب‌های جمعه که آزادی داشت در برنامه ارتش شرکت و با ارکستر محمد بهارلو به اجرای برنامه می‌پرداخت.
سال بعد اکبر گلپایگانی و جمشید مشایخی نیز در دانشکده افسری پذیرفته شدند و از همان تاریخ دوستی ایرج و گلپا شکل گرفت و تا الان ادامه دارد. البته ایرج که نام اصلی او حسین است در آن زمان به خاطر محدودیت‌های ارتش نمی‌توانست از اسم اصلی خود در اجرای برنامه‌های موسیقی استفاده کند و به همین دلیل نام مستعار را که در اصل نام برادرش بود برای خود برگزید.
او از ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۶ با ارکسترهای مختلف ازجمله ارکسترهای ابراهیم‌خان منصوری، عبدالله جهانپناه، محمد بهارلو، نصرالله زرین‌پنجه، مهدی خالدی، جواد لشگری، بزرگ لشگری و… به اجرای برنامه پرداخت.
موفقیت‌های ایرج ادامه داشت تا اینکه بالاخره در سال ۱۳۳۶ به دعوت داوود پیرنیا (بنیانگذار برنامه گل‌ها) به این برنامه راه یافت و در اولین همکاری خود با این برنامه «برگ سبز ۴۳» را در مایه شور-ابوعطا و با همکاری علی تجویدی و فرهنگ شریف و امیرناصر افتتاح خواند و از همان زمان همکاری‌اش با برنامه گل‌ها ادامه یافت.
ایرج علاوه بر اجرای برنامه‌های مختلف رادیویی به اجرای ترانه و آواز برای فیلم‌های فارسی هم پرداخت و بازیگران زیادی ازجمله محمدعلی فردین به لب‌خوانی ترانه‌های او پرداختند.
او در دوران فعالیت هنری خود بیش از ۲۰۰۰ آواز و تصنیف و ترانه در برنامه‌های مختلف خوانده است.
گلنوش خالقی
گلنوش خالقی متولد ۱۷ دی ۱۳۱۹ در تهران موسیقی‌دان، آهنگساز، رهبر ارکستر و گروه کُر ایرانی و فرزند روح‌الله خالقی است.
او در سال ۱۳۳۰ به هنرستان موسیقی ملی راه یافت و فراگیری ساز پیانو را آغاز کرد. از استادان او در هنرستان می‌توان به جواد معروفی و مصطفی کمال پورتراب اشاره کرد. خالقی در سال ۱۳۳۸ پس از دریافت دیپلم هنرستان موسیقی ملی، به هنرستان عالی موسیقی وارد شد و تحت تعلیم امانوئل ملیک اصلانیان قرار گرفت و پس از یک سال دیپلم هنرستان عالی موسیقی را نیز دریافت کرد و پس از آن به عنوان دستیار استاد به آموزش پیانو و سرایش در هنرستان عالی موسیقی مشغول شد.
او در سال ۱۳۴۱ جهت ادامه تحصیلات موسیقی به اتریش سفر کرد و در آکادمی موتزارتئوم سالزبورگ به تحصیل در رشته رهبری کر مشغول شد و پس از سه سال به آمریکا مهاجرت کرد و در کالج اوبرلین (اوهایو) تحصیلات خود را ادامه داد.
پس از آن در سال ۱۳۵۳ مدرک فوق لیسانس رهبری کر را از دانشگاه ویسکانسین در شهر مدیسون دریافت کرد و در همان سال به دعوت رادیو و تلویزیون ملی به ایران بازگشت و گروه «هم آوازان» را به جهت اجرای آثار کلاسیک ویژه گروه کر و ارکستر، بنا نهاد.
او اکنون در واشنگتن به آهنگسازی و آموزش پیانو مشغول است.
صدیق تعریف
صدیق تعریف متولد ۲۵ دی ۱۳۳۵ در سنندج، ردیف‌دان و خواننده آواز اصیل ایرانی است.
او در سال ۱۳۵۴ به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران راه پیدا کرد و در سال ۱۳۵۹ در رشته هنرهای نمایشی فارغ‌التحصیل شد.
تعریف با ورود به دانشگاه از طریق جلیل عندلیبی به محمود کریمی معرفی شد و از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۶ نزد او به فراگیری آواز پرداخت. همچنین از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ نزد رضوی سروستانی با مکتب و شیوه آوازی حسین طاهرزاده به روایت نورعلی برومند آشنا شد و پس از آن در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۴ در کانون چاووش به یاری نصرالله ناصح‌پور با شیوه و سبک آوازی عبدالله دوامی آشنا شد. در همین زمان در سال‌های ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲ با شیوه و سبک مکتب حسین طاهرزاده به اهتمام محمدرضا لطفی بیشتر آشنا شد.
سال ۱۳۶۲ همراه بود با اجرای اولین کنسرت رسمی صدیق تعریف و ارایه اولین آلبوم موسیقی او به نام «چاووش ۱۰» (که امروزه با نام «به یاد طاهرزاده» در دسترس است) در دستگاه سه گاه با همکاری گروه‌های شیدا و عارف به سرپرستی محمدرضا لطفی که شامل بازسازی یکی از آوازهای طاهرزاده بود.
تعریف از سال ۱۳۶۴ تا هم‌اکنون تدریس و تعلیم آواز ایرانی می‌کند.
از دیگر متولدین دی ماه می‌توان به محمدرضا علیقلی (آهنگساز)، اکبر آزاد (ترانه‌سرا)، حسن عسگری‌بیدهندی (صدابردار)، مهرک صفائیه (نوازنده پیانو)، مهدی اردستانی (صدابردار)، سرور زره‌گر (نوازنده ویولن)، فرشاد توکلی (نوازنده سه‌تار)، حسین مهرانی (نوازنده تار و سه‌تار)، رامین صدیقی (ناشر و تهیه‌کننده موسیقی)، کاسعلی اکبرپور اسطلخی معروف به علی اکبرپور (نوازنده ویولن و آهنگساز)، رضا ملکوتی (صدابردار)، محسن کرامتی (خواننده و مدرس آواز)، نوشین پاسدار (نوازنده عود)، محمدصفار منتشری (خواننده)، سیما بینا (خواننده)، مهیار علیزاده (آهنگساز)، قاسم عابدین (صدابردار)، محمدحسین سیفی‌زاده (خواننده و مدرس آواز)، کریم صالح عظیمی (خواننده و مدرس آواز)، پوژنگ پروازی (نوازنده گیتار و خواننده)، افشین یداللهی (ترانه‌سرا)، مسعود شعاری (نوازنده و مدرس سه‌تار)، محمدعلی چاوشی (ناشر)، محمد علیزاده (خواننده پاپ)، بهزاد خدارحمی (آهنگساز و نوازنده تار)، فردین خلعتبری (آهنگساز)، فرخزاد لایق (آهنگساز و نوازنده سه‌تار)، مجید اخشابی (خواننده پاپ)، پیمان سلطانی (نوازنده تار و رهبر ارکستر)، سهیل محمودی (ترانه‌سرا)، امیرعلی حنانه (نوازنده پیانو)، ارشد تهماسبی (مدرس و نوازنده تار و سه‌تار) و محسن شریفیان (نوازنده نی انبان و سرپرست گروه موسیقی لیان) اشاره کرد.
