کارشناسان یونسکو برای بررسی آسیب‌های وارده به آثار تاریخی به کرمانشاه سفر می‌کنند

به گزارش خبرنگار ایلنا، پس از وقوع بزرگترین زلزله سال گذشته ایران که آبان سال گذشته در کرمانشاه اتفاق افتاد و ادامه پس لرزه‌ها، شاهد وارد شدن آسیب‌ها به بناها و آثار تاریخی کرمانشاه بودیم. در 31 تیر ماه امسال نیز شاهد زلزله دیگری به بزرگی 5.9 ریشتر نیز بودیم که البته آسیبی به این آثار وارد نکرده است با این وجود نگرانی از ادامه وارد شدن آسیب به آثار تاریخی کرمانشاه سبب شده تا هیاتی متشکل از کارشناسان یونسکو برای بررسی وضعیت موجود به کرمانشاه سفر کنند.

اکبر رضایی (معاون میراث فرهنگی استان کرمانشاه) با اعلام خبر حضور هیاتی از مدیران منطقه‌ای یونسکو در کرمانشاه به خبرنگار ایلنا گفت: امروز هیاتی از کارشناسان یونسکو برای بررسی وضعیت و شرایط تکیه بیگلربیگی و تکیه معاون‌الملک به کرمانشاه خواهند آمد.

تکیه بیگلربیگی و تکیه معاون‌الملک در اثر زلزله و پس لرزه‌های آن که تاکنون به بیش از دو هزار پس لرزه رسیده‌است و هموار ادامه دارد، آسیب دیده است. این آسیب در کاشی کاری‌ها مشهود است.  همچنین برخی ترک‌ها در دیواره این بناهای تاریخی ایجاد شده که نیازمند کار کارشناسی جهت حفاظت است

او درخصوص چرایی حضور کارشناسان یونسکو در کرمانشاه گفت: این هیات برای بررسی آسیب‌های ناشی از زلزله به کرمانشاه سفر می‌کنند. قرار است در این بازدید تکیه بیگلربیگی و تکیه معاون‌الملک مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. درعین حال این هیات نظر کارشناسی و طرح‌های خود را جهت جلوگیری از آسیب‌ها ارائه خواهد داد.

به گفته معاون میراث فرهنگی استان کرمانشاه، تکیه بیگلربیگی و تکیه معاون‌الملک در اثر زلزله و پس لرزه‌های آن که تاکنون به بیش از دو هزار پس لرزه رسیده‌ و هنوز هم ادامه دارد، آسیب دیده است. این آسیب در کاشی‌کاری‌ها مشهود است. همچنین برخی ترک‌ها در دیواره این بناهای تاریخی ایجاد شده که نیازمند کار کارشناسی جهت حفاظت است. برآورد این است که برای ساماندهی آسیب‌های ایجاد شده در کاشیکاری‌ها، کارشناسان یونسکو طرح‌های خود را ارائه دهند چراکه همچنان پس لرزه‌ها در کرمانشاه ادامه دارد و قطعا این پس‌لرزه‌ها و سایر زمین‌لرزه‌ها روی آثار و بناهای تاریخی تاثیر سوء خواهد داشت.

تکیه‌ بیگلربیگی، تکیه‌ای است که در بافت کهن شهر کرمانشاه واقع شده است و قدمت آن به زمان قاجار بازمی‌گردد. این تکیه از لحاظ آیینه‌کاری در میان تکایای کرمانشاه، نظیر ندارد. این تکیه در تاریخ ۱۹ آذر ۱۳۷۵ به شماره‌ی ۱۷۹۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. در سال ۱۳۸۰ میراث فرهنگی آن را خریداری کرد و در سال‌های ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ مرمت شد و در سال ۱۳۸۳ به عنوان موزه‌ی خط و کتابت افتتاح شد. در سال ۱۳۸۷ در ضلع جنوبی، بنای موزه‌ی پارینه‌سنگی زاگرس توسط میراث فرهنگی افتتاح شد.

تکیه معاون‌الملک کرمانشاه ازجمله آثار زیبا و باشکوه است که از دوره قاجاریه در کرمانشاه به یادگار ماند و توسط حسین خان به منظور برگزاری مراسم روضه‌خوانی، سینه‌زنی و نوحه‌خوانی در انجام سوگواری سیدالشهدا احداث شد. معین الرعایا از تکیه علاوه بر انجام مراسم مذهبی اغلب به منظور رفع اختلافات قومی و عشایری نیز استفاده می‌نمود. در ابتدا فقط حسینیه به صورت سرپوشیده و با دیوارهای آئینه‌کاری شده و آویزهای بلوری الوان، شمعدان‌ها و چهل چراغ‌هایی که از سقف آویزان شده بودند، ساخته شد. در سال‌های بعد بر اثر به آتش کشیدن تکیه تمامی آئینه کاری‌ها از بین رفت و قسمتی از خود بنا تخریب شد. این اثر در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۹۴۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

فصل دوم کاوش باستان‌شناسی در تپه نوسنگی گنج‌دره هرسین

رضایی همچنین با اعلام خبر آغاز فصل دوم کاوش باستان‌شناسی در تپه نوسنگی گنج‌دره هرسین به ایلنا گفت: به منظور بازنگری لایه‌نگاری این تپه، کاوش توسط باستان شناسان ایرانی و دانمارکی از تاریخ 18 تیرماه آغاز شد و تا اول شهریور ادامه خواهد داشت. این لایه‌نگاری کار مشترک هیات ایرانی و دانمارکی است.

به گفته معاون میراث فرهنگی استان کرمانشاه، در فصل نخست کاوش، عرصه و حریم تپه نوسنگی گنج‌دره گمانه‌زنی شد و نقشه آن به پژوهشگاه تحویل داده‌ شد و باید برای دفاع ان اقدام کنیم. همچنین بازنگری درخصوص کاوش قبلی انجام شد. اما با توجه به آنکه لایه‌نگاری‌های قبل در دهه‌های قبل از انقلاب اتفاق افتاده است و تکنیک‌ها و آزمایش‌های پیشرفته امروزی وجود نداشت، نیاز است تا لایه نگاری‌ها مجدد تکرار شود.

او ادامه داد: در دره رازآور بیلوار نیز گروه مشترک ایرانی و دانمارک نیز از تاریخ 25 تیرماه تا 23 مرداماه کاوش خواهد داشت تا محوطه‌های فراپارینه سنگی و نو سنگی محوطه رازآو را بررسی و شناسایی کنند.

حجت دارابی (سرپرست ایرانی هیات برنامه بازنگری در لایه نگاری تپه گنج) نیز دراین خصوص گفته است: طرح مذکور در پی دستیابی به مدارک جدید در ارتباط با چگونگی شروع کشاورزی و یکجانشینی در زاگرس مرکزی ایران است.

او افزود: هنوز به درستی نمی­‌دانیم شرایط محیطی و اقلیمی در این منطقه تا چه اندازه­‌ای بر این فرایند تاثیر گذاشته و برهم‌کنش انسان در دوره گذار از فراپارینه­‌سنگی به نوسنگی به چه صورتی بوده است، از این‌رو پژوهش‌های باستان­شناختی در محوطه­‌های این دوره از جمله گنج­‌دره از ارزش بالایی برخوردار است.

دارابی با اشاره به کاوش‌های گسترده فیلیپ اسمیت کانادایی در این محوطه در دو دهه 50-1340 خورشیدی گفت: با این حال انتشارات مختصر و ابهامات مختلف مرتبط با نتایج کاوش‌های وی و نیز رواج روش‌های جدید علمی در باستان­شناسی ما را برایبازنگری نتایج قبلی ترغیب کرد.

این باستان شناس با اشاره به انجام فصل اول لایه­‌نگاری در تپه گنج­‌دره و مشخص شدن عرصه آن در تابستان سال گذشته از ناتمام ماندن مراحل لایه­‌نگاری خبر داد و گفت: لایه‌نگاری این محوطه در تابستان امسال انجام خواهد شد.

سرپرست ایرانی هیات برنامه بازنگری در لایه‌نگاری تپه گنج‌دره با بیان این نکته که تمرکز کاوش امسال روی لایه‌‌های تحتانی­‌تر محوطه (لایه‌­های موسوم به D و E) است، از ایجاد دو کارگاه در این زمینه خبر داد.

دارابی گفت: اهمیت بالای گنج‌­دره در ادبیات باستان­شناسی ایران و خاور نزدیک باعث می‌­شود تا در جهت مطالعه و حفاظت از این محوطه گام‌های عملی برداریم و امیدواریم با همکاری نهادهای ذیربط شرایط حفاظتی مناسبی برای آن به وجود بیاوریم.

او با ابراز تاسف از این که محل کاوش‌های قبلی هیات کانادایی بدون اقدامات حفاظتی به حال خود رها شده بود، گفت: در سال‌های گذشته نیز تخریبات ناشی از حفاری‌های قاچاق و تسطیح اراضی پیرامون آن ضربات جبران ناپذیری بر پیکره این محوطه ارزشمند زده است از این‌رو تصمیمات اولیه مناسبی برای معرفی و حفاظت این محوطه گرفته شده که امید است به عمل تبدیل شوند.  

این پژوهشگر در پایان اظهار داشت: این کاوش در قالب طرح پژوهشی مشترک بین دانشگاه‌های رازی و کپنهاگ و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور و نیز با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه به سرپرستی وی و دکتر توبیاس ریشتر صورت می­‌گیرد.