آثار تاریخی قزوین در معرضِ تهدید شهرداری/نابودی دو بنای ۱۰۰۰ و ۴۰۰ ساله به قیمت ایجاد یک خیابان

به گزارش خبرنگار ایلنا، محمدعلی حضرتی‌ها (مدیرکل میراث فرهنگی استان قزوین) گفت: ۳ سال است که میراث فرهنگی قزوین، چالش بزرگی با شهرداری این شهر دارد. شهرداری خیابانی را به‌صورت یک خط پروژه‌ای از وسط مسجد-مدرسهٔ حیدریه که ۱۰۰۰ سال قدمت دارد و گرمابهٔ بلاغی با قدمتِ ۴۰۰ ساله، تعریف کرده که در صورت اجرای آن، به‌طور کامل هر دوی این بناهای ارزشمند به نابودی کامل می‌رسند. 

وی ادامه داد: مسجد مدرسه حیدریه از آثار دوره سلجوقی است و گچ‌بری محراب آن در جهان بی‌نظیر است. گرمابهٔ بلاغی نیز مربوط به دورهٔ صفوی است. گرچه خوشبختانه شورای عالی معماری و شهرسازی، فعلاً این پروژه را متوقف کرده، اما مدیران شهرداری که به گفته مدیرکل میراث‌ فرهنگی استان قزوین؛ انتظار می‌رفت بعد از انتخابات رویه‌شان را عوض کنند و اتفاقاً با همین شعار‌ هم از مردم رآی گرفتند اما دوباره بر اجرای این پروژه پافشاری می‌کنند.

حضرتی‌ها از احداث یک پیاده‌راه گردشگری در این بافت تاریخی خبر داد و افزود: احداث خیابان توسط شورای عالی معماری و شهرسازی منتفی شده است. یعنی شورای عالی معماری و شهرسازی حکم داده و هر گونه بارگذاری ترافیکی در آن محور را ممنوع اعلام کرده است. مشاوری هم از سوی وزرات راه و شهرسازی برای آن محدوده انتخاب شده و مسیری را به عنوان یک پیاده‌راه گردشگری طراحی کرده. این پیاده‌راه از عالی قاپو تا آرامگاه حمدالله مستوفی را دربرمی‌گیرد.

مدیرکل میراث فرهنگی استان قزوین، درخصوص فضاهای مختلف درنظر گرفته ‌شده برای این پیاده‌راه اظهار داشت: بر این مبنا فضاهای بین عالی قاپو و آرامگاه حمدالله متسوفی جانمایی شده است. به این صورت که بخشی از آن به عنوان فضاهای اقامتی و پذیرایی با الگوی معماری سنتی اختصاص پیدا می‌کند. بخشی به عنوان فضاهای عمومی و بخشی هم به عنوان فضاهایی برای ارائه سوغات پیش‌بینی شده است.

وی درباره‌ مدت زمان اجرای این طرح و آماده‌سازی این پیاده‌راه از آغاز تا پایان کار گفت: مطالعه این طرح تقریباً طی شش ماه گذشته انجام شده. این تیم از اردیبهشت ماه آغاز به کار کرد و طرح‌شان را طی سه مرحله در شورای عالی معماری و شهرسازی ارائه کرد. دو جلسه هم طرح را در قزوین ارائه کردند و به زودی طرح عملی خواهد شد. با عملی شدن این طرح، گرمابه بلاغی و مدرسه حیدریه هم حفظ خواهند شد.

وی درخصوص تمایلات شهرداری در این خصوص گفت: شهرداری بیشتر قصد داشت از میان این مدرسه و گرمابه خیابانی احداث کند. طرحِ شهرداری در سال 94 منتفی اعلام شد ولی ما احساس می‌کنیم که به خاطر منافعی که برخی از افراد دارند، اصرار بیش از اندازه و غیرقانونی وجود دارد که به هر نحو ممکن این طرح اجرا شود. نمایندگان شهرداری در رسانه‌ها و در جلسات و شوراهایی که برگزار می‌شود، دائما بر ساخت خیابان پافشاری می‌کنند.

مدیرکل میراث فرهنگی قزوین درخصوص هزینه‌های اجرایی طرح پیاده‌راه گفت: این طرح، در حد یک ایده و جانمایی کلی است که در ابعاد نسبتاً بزرگ قرار داده شده. تا پایان اسفند ماه هم پلاک به پلاک برای این محور طرح تهیه می‌‌شود. طرح از یک طرف رویکرد اقتصادی برای اجرای خود دارد. چون بخش‌هایی به عنوان هتل‌های سنتی وارد عمل می‌شوند و اینها تماماً ظرفیت‌هایی است که پشتوانه اجرایی پروژه است. هزینه‌های اجرایی آن نیز با واگذاری به بخش خصوصی به خود آنها محول می‌شود.

وی درخصوص مسیر زمینی طرح پیاده‌راه گردشگری عنوان کرد: چون برای پلاک به پلاک، طرح تهیه شده در بین این مسیر گردشگری هم گرمابه بلاغی و هم مدرسه حیدریه قرار دارند. این مسیر الان هم به عنوان یک مسیر گردشگری مورد استفاده است ولی این کار باعث ساماندهی منظری مسیر خواهد شد.

وی درخصوص اختلافات جاری بین میراث فرهنگی و شهرداری گفت: طرز تلقی میراث فرهنگی و شهرداری باهم متفاوت است. میراث فرهنگی موظف به حفاظت از بافت‌های تاریخی است درحالی‌که شهرداری معتقد به تراکم‌فروشی یا به قول خودشان تولید زمین، یعنی هر چیزی که بتوان با تخریب آن به آن عمق داد، به این صورت که عمارتی را به صورت چندین طبقه دربیاورند.

او ادامه داد: در بحث فضای سبز هم ما چنین مشکلی را با شهرداری داریم. شهرداری در طرح‌های سال‌های اخیرش دائما فضای سبز شهر را تغییر کاربری می‌دهد به مسکونی و تجاری اما ما به عنوان میراث فرهنگی مخالف این رویکرد هستیم.

حضرتی‌ها همچنین درخصوص بودجه‌ لازم برای طرح پیاده‌راه گفت: ساختار بودجه به این معنا نیست که آن را نقد به ما بدهند. تخفیف تعیین می‌شود و با اسناد خزانه این کار صورت می‌گیرد. برخی از این اسناد در سال 97 تبدیل به پول می‌شود و برخی از آنها در سال 98. الان حدود هشت میلیارد تومان برای ما براساس اسناد خزانه تخصیص درنظر گرفته شده و تا هم‌اکنون حدود 450 میلیون از آن را هزینه کرده‌ایم و بقیه را هم اعلام فراخوان پروژه کردیم. برای مؤسسات و شرکت‌هایی که براساس برآوردی که ما داریم پیشنهاداتشان را ارائه بکنند و قیمت بدهند، بررسی می‌کنیم و کار را واگذار می‌کنیم.

وی افزود: تخصیص 8 میلیاردی تقریباً ‌در حدود 2 هفته است که ابلاغ شده چون برخی از آن‌ها مال شهرهای دیگر استان است و بر همین مبنی مؤسسات باید در مناقصات شرکت کنند.