اول ثبت جهانی بیشاپور سپس رسیدگی به آثار موزه روباز/یک گنجینه امن داریم

به گزارش خبرنگار ایلنا، شهر بیشابور به عنوان بیست و چهارمین اثر تاریخی ایران در سال 1310 به ثبت ملی رسید و از آن زمان تاکنون باستان‌شناسان بزرگی از سراسر دنیا در این محوطه مشغول تحقیق و کاوش بوده‌اند. 

ازجمله بخش‌های مهمی این محوطه‌‌ی تاریخی، موزه‌ی روباز آن است که گنجینه‌های ارزشمندی را از دوره‌ی ساسانی و اسلامی را در کنار دیواره‌ی موزه بیشاپور در خود جای داده و به ابتدایی‌ترین شکل ممکن، روی زمین قرار گرفته و در معرض آسیب‌های طبیعی قرار گرفته است.

محمدرضا معینی در پاسخ به این سؤال که چرا برخلافِ وعده‌ای که سال گذشته مبنی بر انتقال آثار موزه‌ی روباز و هم‌چنین مسقف ساختن این مجموعه داده شد، هیچ اقدام عملی‌‌ تاکنون صورت نگرفته است، به ایلنا گفت: طی طرحی که مبنی بر بحث ثبت مجموعه بیشاپور در فهرست آثار جهانی یونسکو وجود دارد، در حال حاضر اقدامات لازم در حال انجام است. به همین خاطر، یک مقدار ضوابط یونسکو در این امر دست و پا گیر است و بحثِ مسقف کردنِ مجموعه موکول می‌شود به زمانی که بحث ثبت بیشاپور به پایان رسیده باشد. با اجرایی شدن این طرح، فضای موزه روباز، مسقف می‌شود و زیرسازی لازم هم صورت می‌گیرد تا آثار روی یک سازه‌ی چوبی قرار گیرند.

سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کازرون افزود: پوشش سقفی مورد نظر ما، یک سقف ساده‌ی چادریِ موقت است. در بحث بودجه و هزینه اصلاً مشکلی نداریم. ما صرفاً سعی داریم در داخل سایت ساخت‌و‌سازی نداشته باشیم تا روند ثبت جهانی بگذرد. سپس با کمک فکری کارشناسانِ یونسکو و شورای راهبردی شهر بیشابور نسبت به اجرای این سازه چادری تصمیم‌گیری خواهد شد.

او درباره‌ی عدم انتقال این آثار به موزه‌ی بیشاپور نیز پاسخ داد و گفت: اشیای موزه‌ای قرار است به خزانه منتقل ‌شوند. تعدادی اشیای دیگر نیز وجود دارند که اشیای مطالعاتی هستند و قابلیت نمایش هم دارند که آن‌ها را در همین فضا نگه‌داری خواهیم کرد. موزه تخصصی بیشابور در همجواری این فضا واقع شده. روند کار به این صورت است که آثاری که به دست می‌آیند، در ابتدا وارد موزه‌ی روباز می‌شوند. کارگاه مرمت نیز در کنار همین فضا قرار دارد و آثار سنگی مستندنگاری شده و در صورت نیاز، گاهاً مرمت می‌شوند. بعد از انجام تشریفات اداری و مستندنگاری، اشیا به موزه‌ی بیشاپور منتقل می‌شوند. متأسفانه هنوز این آثار را نتوانسته‌ایم به موزه منتقل کنیم. منتظریم که شماره ثبت صادر شود و سپس طرح‌مان را به شورای فنی ارسال کنیم.

او درخصوص حجم رو به افزایش آثار این مجموعه عنوان کرد: بیشاپور به عنوان یک گنجینه امن محسوب می‌شود. به همین خاطر، آثار تاریخی‌ای که از کاوش‌های باستان‌شناسی در شهرستان‌های همجوار به دست می‌آیند به شهر بیشابور منتقل می‌شوند و تا زمانی که شرایط نگهداری در شهرهایی که آثار به آن‌ها تعلق دارد فراهم نشود، این آثار در بیشابور می‌مانند. به همین خاطر حجم آثار پیوسته زیاد می‌شود.

او درباره‌ی آثاری که در موزه‌ی روباز قرار دارند، اظهار داشت: ما دو نمونه اثر داریم که در فضای باز قرار گرفته. یک دسته از این آثار، اشیای مطالعاتی هستند و یک تعداد هم اشیای تاریخی‌اند که مستندنگاری‌های آن‌ها در حال انجام شدن است تا جابه‌جا شوند و به موزه بیشابور منتقل شوند. این آثار دارای تابلوهای دو زبانه هستند و شماره‌گذاری شده‌اند تا مشخص شود هر کدام از آثار چه اسمی دارند و متعلق به کدام منطقه هستند.  

معینی درباره‌ی روندِ شناسنامه‌دار شدنِ این اشیا بیان کرد: تمام اشیای تاریخی‌ای که در موزه‌ی بیشابور و گنجینه امن آن قرار گرفته دارای شناسنامه هستند. اما آثارِ موجود در موزه‌ی روباز که چیزی در حدود 70 قطعه را شامل می‌شود، بالغ بر 70 درصد آن‌ها شناسنامه‌دار شده‌اند و مابقی نیز در حال طی کردن روند کار هستند.

سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کازرون افزود: گاهاً ذهنیت دوستداران میراث فرهنگی این است که اشیای تاریخی باید از محوطه‌های تاریخی جمع‌آوری شوند و در موزه جا بگیرند. ما این ذهنیت را چندان قبول نداریم؛ آن هم به این دلیل که وقتی یک اثر تاریخی از مکان اصلی‌اش جدا شد هویت مکان و شی مخدوش می‌شود. اگر یک شیِ سنگی در یک قبرستان قرار گرفته، زمانی هویت دارد که در بستر شکل‌گیری‌اش باشد. نتیجتاً جمع‌آوری اشیای تاریخی از محوطه‌های تاریخی روند مناسبی مبنی بر محافظت از آن‌ها نیست.

او در پایان در واکنش به اینکه رشد گلسنگ‌ها موجب آسیب به این آثار شده،  اینگونه بیان کرد که گلسنگ‌ها رشد فعالی نداشته‌اند.