تاثیر مخرب طالبان بر عکاسی افغانستان را نباید نادیده گرفت

به گزارش ایلنا، نشست «عکاسی محیط زیست در ایران» با حضور اسماعیل کهرم و شهاب‌الدین عادل عصر روز دوشنبه 20 آذرماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

در ابتدای این نشست اسماعیل کهرم، بوم شناس و مدرس دانشگاه، حوزه طبیعت را نیازمند داشتن دقت و سعه‌صدر خواند و در این باره گفت: به طور حتم عکاسی از جمله هنرهایی است که تا امروز توانسته بر دیدگاه مردم تأثیر بگذارد و حتی به عبارتی چگونه دیدن را به جامعه نشان دهد لذا قطعاً این هنر شایسته احترامی خاص است.

او ادامه داد: فیلم‌ها و عکس‌های عکاسان بسیاری باعث شده‌اند که چشمان من به روی دنیا باز شود لذا عکاسی در شکل دادن به دنیای امروزی مؤثر است.

این مدرس دانشگاه دوربین‌های دیجیتال را نقطه عطفی در عرصه هنر عکاسی دانست و بیان کرد: قطعاً عکاسی مسیر طولانی‌ای را برای رسیدن به این جایگاه از سر گذرانده است. درگذشته عکاسی طبیعت بسیار سخت‌تر از امروز بود چراکه عکاس تعداد محدودی نگاتیو در اختیار داشت که آماده کردن آن‌ها پروسه‌ای طولانی و زمان‌بر بود.

کهرم در ادامه به نقل خاطره‌ای از اسکندر فیروز پرداخت و گفت: در سفری به استان گلستان شاهد دقت بالای فیروز بودم به نحوی که ایشان برای هر فریم عکس ساعت‌ها وقت صرف کرد اما هنگامی که این آثار آماده شد، ظرافت ‌و دقت ایشان به معنای واقعی کلمه در دل اثر قابل مشاهده بود و نشان می‌داد که این میزان وسواس تا چه حد ضروری است.

او طبیعت ایران را دارای جذابیت‌های بی‌شماری برای هنرمندان بین‌المللی دانست و گفت: بسیاری از عکاسان دنیا امروز متمایل به عکاسی از طبیعت ایران در وقت مناسب هستند چرا که امروز آثار بسیاری از طبیعت ایران در گالری‌های غربی به نمایش گذاشته شده است.

 بوم شناس مطرح ایران، عکاس را عامل شخصیت بخشیدن به سوژه خواند و گفت: به طور حتم این عکاس است که به سوژه شخصیت می‌دهد و شاید آن را برای همیشه ثبت می‌کند.

کهرم در توضیح عکس‌های به نمایش گذاشته شده در این جلسه، گفت: عکاسی انگلیسی بر روی زالوها کار می‌کرد. این موضوع برای من عجیب بود برای همین به او گفتم: آیا زالوها ارزش این میزان صرف وقت را دارند؟ او پاسخ داد شما باید تصویری را که نتیجه پرداختن به این موضوع است، مد نظر قرار دهید. پس از این صحبت وقتی به عکس نگریستم، دیدم که چه تصویر زیبایی در نتیجه این سوژه، عکاسی شده است.

او عکاسی را به دو دوره پیش از تکنولوژی و ظهور وسایل مدرن عکاسی تقسیم کرد و افزود: هنر عکاسی در دوره مدرن امروز و با وجود تکنولوژی مدرن، تغییرات مثبت بسیاری را تجربه کرده است.

شهاب‌الدین عادل، پژوهشگر و استاد دانشگاه نیز در ادامه این نشست، گفت: کیست که نداند عکاسی طبیعت تا چه حد نیازمند تشخیص زمان و مکان مناسب است؟ عکاسی طبیعت دارای ابعاد پیچیده‌ای است که تقریباً همه ما از آن مطلع هستیم. برای اثبات این مدعا، گروهی از هنرمندان ایرانی را به خاطر دارم که برای فیلم‌برداری از یوز ایرانی در شب و شرایطی که مد نظر داشتند، نزدیک به پنج سال زمان صرف کردند.

عادل، عکاسی را کاری طاقت فرسا خواند و گفت: استفاده از عناصر مختلفی در عکاسی مهم است که از جمله آن می‌توان به تعیین موضع عکاس اشاره کرد زیرا این مسئله که عکاس تا چه حد می‌تواند به سوژه نزدیک شود از اهم موارد است.

در پایان این جلسه که با استقبال علاقمندان مواجه شد، پرسش‌هایی از سوی حاضران مطرح شد و استادان حاضر در جلسه به آنها پاسخ دادند.

فیلم «مناظر مصنوعی» نمایش داده شد

در ادامه مباحث زیست‌محیطی در ششمین روز همایش 10 روز با عکاسان فیلم «مناظر مصنوعی» به کارگردانی «جنیفر بیچ دال» در خانه هنرمندان ایران به نمایش درآمد.

فیلم «مناظر مصنوعی» که بر اساس پروژه عکاسی «ادوارد برتینسکی» اجرا شده است، عصر روز دوشنبه 20 آذرماه به مدت ۸۱ دقیقه در جمع هنرمندان و علاقمندان به این عرصه در خانه هنرمندان ایران پخش شد.

در این اثر که نگاهی دوباره بر مراکز صنعتی و شکل‌گیری آن‌ها شده است، ساختار و رشد گسترده صنعت در کشور چین به تصویر کشیده شده است.

سیل زباله‌ها و انبوه مواد دورریزی که در حال طی کردن روند بازیافت هستند، در این فیلم، تصویری متفاوت از دنیای مدرن امروز را به مخاطب ارائه می‌دهد.

عکاسی محیط زیست نیازمند تعامل با پژوهشگران است

نشست عکاسی محیط زیست جهان با حضور مزدک میررمضانی و حمید اسکندری عصر روز دوشنبه 20 آذرماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

در ابتدای این نشست، مزدک میررمضانی، کارشناس محیط زیست به بررسی ابعاد شکل‌گیری این حوزه در جهان پرداخت و گفت: امروز محیط زیست پس از طی کردن مراحل مختلف تبدیل به یک مسئله جدی برای جهان شده است به همین خاطر صحبت کردن درباره آن یک ضرورت به شمار می‌رود.

او ادامه داد: برخلاف دوره‌های گذشته که عموماً مردم و مسئولان محیط زیست را در تقابل با توسعه می‌دانستند، امروز همه می‌دانیم که محیط زیست نقش مهمی در توسعه و ادامه حیات روی زمین دارد زیرا از طوفان‌هایی که در آن سوی دنیا شکل می‌گیرد تا ریزگردهای این سوی خاورمیانه مربوط به تحولات در حوزه محیط زیست است.

این کارشناس محیط زیست به اقدامات انجام شده در حوزه حفاظت از محیط زیست اشاره و بیان کرد: طی دهه‌های گذشته اقدامات متعددی در سطح ملی و بین‌المللی در راستای حمایت از محیط زیست شکل‌گرفته است که از جمله آن می‌توان به راه‌اندازی سازمان محیط زیست در ایران و اقدامات فراملی چون مبارزه با بیابان زدایی، معاهده جهانی حفظ تنوع زیستی و مقابله با تغییرات آب و هوایی اشاره کرد.

میررمضانی تصریح کرد: مشکلات محیط زیستی یک تهدید جدی برای تمام کشورها به شمار می‌رود کما اینکه بسیاری از تمدن‌های کهن نیز به خاطر همین تغییرات از بین رفته‌اند لذا نیاز است که در این راستا بیش از همیشه همگرایی و هدف مشترک بین مردم تعریف شود زیرا قطعاً تهدید بهترین راه‌حل برای اتحاد به شمار می‌رود.

او استفاده از فناوری‌های تازه را در کنترل معضلات زیست‌محیطی مؤثر خواند و گفت: مسئله فرهنگ و فرهنگ‌سازی در اغلب کشورهای عقب‌مانده دنیا، همان حلقه مفقوده‌ای است که نیاز به همکاری اندیشمندان و هنرمندان دارد به همین خاطر در این حوزه قطعاً هنر عکاسی می‌تواند نقش مهم و پررنگی را ایفا کند.

این کارشناس محیط زیست تصاویری از فاجعه‌های زیست‌محیطی را در این جلسه نمایش داد و تأکید کرد: یک عکاس محیط زیست باید یک رفتار اجتماعی را نشان دهد و به نوعی در مردم هشدار ایجاد کند به همین خاطر مسئولیت اجتماعی خطیری بر عهده این گروه است زیرا آنان می‌توانند الگوهای یک جامعه نیز باشند. در واقع یک هنرمند عکاس می‌تواند با نشان دادن زیبایی‌ها در کنار زشتی‌ها و صدماتی که به محیط زیست وارد آمده،  کمک کند تا مردم دغدغه محیط زیست و معنای واقعی تخریب را دریابند.

در ادامه این جلسه، حمید اسکندری، هنرمند عکاس نیز بر نقش مهم هنرمندان در عرصه حفظ محیط زیست تأکید کرد و گفت: بسیاری از عکاسان دنیا معتقدند که می‌توانند شکل دنیا را با عکس‌های خود عوض کنند البته ما تأثیرات این بخش را در عکاسی‌های مستند و خبری دیده‌ایم. مثال‌هایی وجود دارد که عکاسی توانسته یک فاجعه در جنگ یا محیط زیست را متوقف کند.

این هنرمند عکاس بر لزوم مستند بودن، آثار یک هنرمند محیط زیست تأکید کرد و گفت: در دنیای امروز با یک برش می‌توان موضوع و حقانیت عکس را دچار تغییر کرد لذا مستند بودن اثر بسیار اهمیت دارد.

اسکندری، عکاسی محیط زیست را حاصل یک تعامل گروهی دانست و بیان کرد: یک عکاس به تنهایی نمی‌تواند به موشکافی معضلات زیست‌محیطی بپردازد لذا برای پیشبرد یک کار خوب نیازمند همکاری هنرمند با یک دانشمند یا پژوهشگر است زیرا نتیجه این تعامل می‌تواند، موضوعات پیچیده علمی را برای مردم قابل فهم کند و به آن‌ها کمک کند تا معنای واقعی و درونی آن را دریابند.

او عکس را دارای تأثیرگذاری خاصی خواند و افزود: از جمله ابزارهای هنر استفاده از زیبایی‌شناسی است که در عکاسی بسیار کاربرد دارد به این معنا که یک هنرمند می‌تواند با نشان دادن زیبایی‌ها یا زشتی‌ها و حتی روند شکل‌گیری آنان بر دیدگاه‌های مردم تأثیرگذار باشد.

این هنرمند تصریح کرد: گاهی عکس‌هایی که از بلایا و حوادث وجود دارند، امکانی برای پیشگیری یا توقف ایجاد نمی‌کنند بلکه شرایطی را برای مستندسازی و به دام انداختن مسئولان امر فراهم می‌کنند چرا که موضوع اصلی عکاسی مستندسازی است لذا نباید از کنار موضوعات به راحتی بگذریم.

مواجهه با پدیده‌ها در مالتی‌مدیا عکاسانه است

کارگاه تخصصی «مالتی مدیا، چشم‌اندازی جدید در داستان گویی تصویری» در ششمین روز همایش 10 روز با عکاسان با حضور ابراهیم حیدری در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

حیدری در این کارگاه گفت: یکی از چالش های اصلی در حوزه مالتی مدیا تبدیل کردن اطلاعات به فرم است. در واقع یکی از اصلی ترین چالش ها در این حوزه آن است که چگونه می توان مفاهیم انتزاعی را به فرم گرافیکی تبدیل کرد. در جمع آوری اطلاعات نباید خساست به خرج داد و هر چه می توانید دنبال منابع موثق تر و مطمئن تر باشید.

حیدری درباره اندازه و حجم یک مالتی مدیا گفت: زمانی که حرف از این رسانه می شود به یاد داشته باشید که شما دارید در حوزه هنر سخن می گویید و در هنر محدودیتی وجود ندارد. در واقع شما باید محدودیت ها را از ذهنتان دور بریزید و تنها بیاموزید که چطور با ابزار و از چه طریقی می خواهید حرفتان را بگویید. اگر شما بپذیرید که محتوا همراه با خود فرم می آورد نکته ای که اهمیت دارد و نباید از آن چشم پوشی کرد آن است که حشو و زواند را چگونه حذف کنید و یک پلات را چگونه بسط دهید.

او گفت: در دورانی که با نوعی اشباع تصویری روبرو هستیم  و حرف نزده وجود ندارد بحث بر سر چگونه گفتن  و مواجه کردن افراد با سوژه است. فرق مالتی مدیا و فیلم در فرق نگاه  و جهان عکاسانه یک عکاس در تولید اثر است. در مالتی مدیا قاب ها فریز شده اند و ترکیب بندی کلاسیک دارند. درواقع جهان ذهنی کسی که مالتی مدیا کار می کند بیشتر عکاسانه است. زاویه مواجهه کسی که مالتی مدیا می سازد با پدیده ها شکلی عکاسانه دارد.

حیدری در ادامه این کارگاه تعدادی از مالتی مدیاهای تولید شده توسط عکاسان مطرح جهان را به نمایش درآورد و سپس به معرفی نرم افزارهای تدوین در گوشی های تلفن همراه پرداخت.

بخش نگاه شخصی ششمین روز همایش 10 روز با عکاسان نیز با استقبال قابل توجه عکاسان و علاقمندان در روز دوشنبه 20 آذرماه در گالری ممیز خانه هنرمندان ایران ادامه یافت.

عکس‌ها و پرسش درباره رویکردهای مدرن زندگی

نخستین نشست «نگاه شخصی» در ششمین روز از 10 روز با عکاسان به مجموعه مخمصه از حامد خسروی اختصاص پیدا کرد.

او در ابتدای این نشست دو مجموعه «جاده‌های ناشناخته» و «در جست‌و‌جوی حقیقت» خود را به نمایش درآورد و سپس پیرامون این دو مجموعه گفت: برای من ناشناخته هایی وجود داشت که خواستم با ورود به جهان آن در واقع بر ترس آن غلبه کنم و تلنگری بزنم به افرادی که از برخی ناشناخته ها ترس دارند تا آن ها نیز بتوانند به این فضاها ورود پیدا کنند.

خسروی درباره مجموعه دوم خود نیز گفت: در اصل مدیومی که ما داریم در آن فعالیت می کنیم باید در خدمت تفکر عکاس باشد. مثلا من در این مجموعه عکس هایی فلو و غیر شارپ ارائه کرده ام تا فضای ذهنی خودم را از طریق عکس ارائه کنم. این مجموعه در واقع رویکرد مدرن در زندگی ایران را به پرسش می گیرد.

این عکاس بعد از نمایش مجموعه مخمصه خود گفت: این مجموعه که بین سال های 91 تا 94 گردآوری شده است به دنبال نمایش تاثیراتی است که انسان در طبیعت اعمال کرده که یا دیده نشده و یا کمتر دیده شده اند من برای ثبت این عکس ها به مناطق مختلف سفر کردم.

او درباره فضای کلی عکس هایش گفت: من از اشاره مستقیم در عکس هایم پرهیز می کنم و بیشتر دوست دارم یک نما را به نمایش بگذارم. از سویی رئالیسم جادویی به نوعی مبنای آثارم است که در این مجموعه ها به نوعی در تصاویر مختلف خودش را بروز داده است.

حرکت به سمت عکاسی مستند صحنه‌پردازی شده

تهمینه منزوی در دومین نشست نگاه شخصی  در ششمین روز 10روز با عکاسان از تجربیات عکاسی خود گفت.

منزوی در ابتدای این نشست گفت: من بعد از سال 85 که از دانشگاه و از رشته عکاسی فارغ التحصیل شدم عکاسی با دوربین آنالوگ را شوع کردم داشتم. خوشبختانه من دو استاد گرانقدر داشتم که مرا هرچه بیشتر به سمت عکاسی مستند سوق دادند. به توصیه بهمن جلالی و کاوه کاظمی عکاسی خیابانی را شروع کردم. در اولین مجموعه خود به ویترین لباس عروسی فروشی ها پرداختم که تا سال 92 طول کشید و اولین نمایشگاه انفرادی من نیز با همین عکس ها شکل گرفت.

او سپس مجموعه «باغ انگوری» خود را به نمایش درآورد که مربوط به خوابگاه زنان معتاد بود و برنده جایزه شید شده بود.

منزوی گفت: از سال 90 تا 92 فعالیت خاصی نداشتم. بعد از آن مجموعه «اندر احوالات من؛ملقب به تاج بخش» را کار کردم که تجربه ای در حوزه عکاسی صحنه پردازی شده بود و بعد از این بود که برای نخستین بار به افغانستان سفر کردم. در این سفر تک فریم هایی را گرفتم که سیر داستانی خاصی نداشتند. اما در سفر بعدی خود به ماجرای سنگسار یک زن محقق افغانی و حواشی پیرامون آن پرداختم.

وی درباره آخرین مجموعه خود که «گذشته استمراری» نام دارد نیز گفت: در این مجموعه بر ویرانه ها تمرکز کردم و سعی کردم در هر کدام از این عکس ها از افراد محلی در یک چیدمان و عکاسی صحنه پردازی شده استفاده کنم به نوعی که این عکس ها شکل مستند داشته باشند.

عکاسی مستند ورزشی که سلبریتی زده نیست

اعضای گروه پودیوم همزمان با ششمین رویداد 10روز با عکاسان فعالیت های خود را تشریح کردند.

در این نشست که با جاوید نیک پو، محمد علی نجیب، فرزام صالح، پیام ثانی و روشن نوروزی اعضای گروه پودیوم برگزار شد نیک پور به تشریح معنای «پودیوم» پرداخت و گفت: پودیوم واژه ای انگلیسی به معنای سکوی ورزشی است. ایده شکل گیری این گروه به  به روزهای بعد از المپیک برمی گردد و هدف از تشکیل آن پر کردن نوعی خلاء در عرصه عکاسی مستند ورزشی است. عکاسی که سلبریتی زده نیست و به دنبال وجوه اکشن ورزش نمی رود.

روشن نوروزی در ادامه صحبت های نیک پور گفت: عکاسی ما در فضای مطبوعاتی بسیار سلبریتی زده است. ما تلاش کردیم در پودیوم از کسانی که دارند ورزش می کنند اما سلبریتی نیستند عکاسی کنیم  و در این راه به صورت گروهی پروژه هایی را انجام می دهیم که حاصل آن چندی پیش در قالب یک نمایشگاه در گالری راه ابریشم به نمایش در آمد.

پیام ثانی نیز در ادامه این نشست گفت: ما در اینستاگرام اکانتی را در نظر گرفتیم که جدای از پروژه های عکاسی خودمان استوری هایی را به نمایش در می آوریم. در این بخش لایه های دیگری از ورزش را پیش چشم مخاطب خود قرار می دهیم و به نوعی با سه فریم یک روایت می سازیم. ما بر مبنای اصول عکاسی مستند ژورنالیستی پیش می رویم.

محمد علی نجیب هم در ادامه این نشست گفت: جدای از ورزش هایی که کمتر دیده می شوند ما در پودیوم به دنبال ثبت ورزش هایی آیینی، سنتی مانند چوخه هستیم که دارند کم کم به دست فراموشی سپرده می شوند و این هم یکی از مهم ترین خواسته ها در پودیوم است.

روشن نوروزی نیز در ادامه این نشست گفت: ما سعی می کنیم در پودیوم به استانداردهای ژورنالیستی وفادار باشیم  اما گاهی بازیگوشی می کنیم. به واقع عکس های گروه ما ملاک عکس ژورنالیستی و مطبوعاتی نیستند.

تاثیر مخرب طالبان بر عکاسی افغانستان را نباید نادیده گرفت

آخرین نشست نگاه شخصی در ششمین روز «ده روز با عکاسان» پیرامون نمایشگاه «نیمروز» شکل گرفت و به واکاوی عکاسی هنرمندان افغان پرداخت.

مریم کوهستانی کیوریتور این نمایشگاه در ابتدای این نشست توضیحاتی پیرامون چگونگی سفرش به نیمروز در افغانستان در شرایط ویژه امنیتی ارائه کرد. او گفت:من در این سفر به تنها دانشگاهی که در افغانستان باز بود سر زدم و پیشنهاد کردم تا رشته مجسمه سازی در آن جا دایر شود. این اتفاق باعث شد من با مردم افغانستان در ارتباط باشم  و بعد از آن طی چند سفری که به افغانستان داشتم با بسیاری از هنرمندان افغان آشنا شدم و تصمیم گرفتم نمایشگاه تجسمی از این هنرمندان در ایران برگزار کنم که شاید بزرگترین نمایشگاه هنرهای تجسمی هنرمندان افغانستان در کل جهان بود و برای هنر افغانستان تاثیر گذار است.

او ادامه داد: مجموعه عکس های نیمروز حاصل تلاش های 14 یا 15 هنرمند جوان افغان است که به سراغ مدیوم عکاسی رفته اند و شامل 63 عکس بود که در فرهنگسرای نیاوران رونمایی شد. او سپس عکس های از رادا اکبر و رضا سپهری دو عکاس مطرح افغانستانی را به نمایش درآورد و درباره آن سخن گفته شد.

محمد مهدی رحیمیان؛ عکاس و استاد دانشگاه که در این نشست حضور داشت نیز گفت: من با این هنرمندان و در جریان نمایشگاه نیمروز چهار روز در بنیاد تیرافکن زندگی کردم و خوب متوجه نگرش عمیق آن ها به عکاسی شده ام. بد نیست که 10 روز با عکاسان در یک تعامل با کشور همزبان  وهم فرهنگ خود شروع کند و تریبون خودش را در اختیار این هنرمندان قرار دهد تا بتوانند درباره کار خود سخن بگویند.

او ادامه داد: عکاس های افغان در گرایش های مختلفی کار کرده اند. وقتی آثارشان را می بینید مشخص است که آموزش های مستقیم و غیر مستقیم دیده اند و هرکدام صادقانه دنیای خود را به شکلی شفاف عکاسی می کنند. هر چند که آن ها مشغولیت فراوان دارند و در برخی اوقات عکاسی می کنند رویکردهای خوبی در حوزه عکاسی مستند دارند و خوشبختانه کارهایی که در حوزه حرفه ای انجام می دهند، متفاوت است.

مجید سعیدی هم در ادامه این نشست گفت: یادمان باشد ما داریم درباره عکاسانی سخن می گوییم که از کشوری آمده اند که عکاسی در آن به عنوان یک جرم ممنوع بوده است. افغانستانی ها قبل از طالبان تقریبا پا به پای ما عکاسی کردند اما تاثیر مخرب طالبان بر عکاسی آن را نباید نادیده گرفت. جنگ همواره موجب شده تا مردم افغانستان از هنر عقب بیافتند.

کوهستانی در پایان این نشست با بیان این که قصد داشتم سندی برای چگونگی هنر معاصر افغانستان به وجود بیاورم گفت: من تنها تلاش کردم تا جریان نوین هنری را که در افغانستان به وجود آمده به واسطه نمایشگاه «نیمروز» نمایش دهم و به ثبت برسانم.

نقد و بررسی آثار مستند و مالتی مدیا

نشست نقد و بررسی آثار مستند و مالتی مدیای شباب گلچین و شهاب گلچین نیز در ششمین روز همایش 10 روز با عکاسان در نمایشگاه انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران در گالری تابستان خانه هنرمندان ایران برگزار شد.