دهلوی: هنرمند دوست دارد نتیجه کارش را در زمان حیاتش ببیند/علیزاده: شاگردان دهلوی هنر خود را نمی‌فروشند
بزرگداشت استاد حسین دهلوی در حاشیه مراسم اختتامیه اولین جشنواره دانشجویی صبا شنبه هفتم اسفندماه در تالار وحدت برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در ابتدای این مراسم کلیپی از صحبت‌های استاد حسین دهلوی پخش شد.
پسرم را از ادامه کار در موسیقی منع کردم
دهلوی در بخشی از این کلیپ با بیان اینکه در گذشته مسئولان بیشتر حرف اهالی هنر را می‌پذیرفتند، گفت: کتاب پیوند شعر و موسیقی ۴۴ سال طول کشید تا نوشته و چاپ شود و پس از انتشار نیز برنده کتاب سال شد. جالب است که کتابی درباره موسیقی برنده جایزه کتاب سال می‌شود اما خود موسیقی در این کشور جایگاهی ندارد.
او ادامه داد: موسیقی برای جامعه لازم است چراکه جوانان را به نظم در جامعه عادت می‌دهد.
این استاد پیشکسوت موسیقی با اشاره به قطعه اپرایی که برای کودکان در سال ۱۹۷۹ میلادی نوشته بود، خاطرنشان کرد: این قطعه هیچ‌گاه اجازه انتشار و چاپ نداشت و اگر می‌شد آن را چاپ کرد همه متوجه می‌شدند با موسیقی هم می‌توان داد و ستد فرهنگی داشت.
دهلوی افزود: وقتی جلوی انتشار این قطعه را گرفتند همه ذوق من نیز برای کار از بین رفت البته چندبار دیگر هم قصد کردم بنویسم اما دیدم که به سامان رساندن آن بسیار مشکل است و برای همین از ادامه کار صرفه‌نظر کردم.
او با بیان اینکه در سال ۷۷ نشان درجه یک هنر را دریافت کرده، گفت: پسرم نسل سوم موسیقی در خانواده دهلوی است و من همیشه به او تاکید می‌کنم به دنبال موسیقی نرود چراکه با مشکلات و نارسایی‌های بسیاری مواجه می‌شود.
این آهنگساز تاکید کرد: عمری را برای موسیقی گذاشتم و امروز متاسفم که چرا راه پدر را ادامه دادم. هر کسی دوست دارد نتیجه کارش را در زمان حیاتش ببیند اما من دیگر ناامید شده‌ام.
سوسن اصلانی همسر حسین دهلوی نیز در بخشی از این فیلم گفت: استاد دهلوی در این سال‌های طولانی به دلیل اینکه نتوانسته است کارهایی را که می‌خواسته انجام دهد به سرانجام برساند و از او حمایتی نشد در این سال‌ها گرفتار بیماری و افسردگی شده است.
تماشاچی را شکنجه نکنیم
در ادامه حسین علیزاده با انتقاد از ساخت چنین کلیپ‌هایی درباره اساتید موسیقی ایران گفت: همه ما می‌دانیم برای چه ارزشی امروز این‌جا در کنار هم جمع شده‌ایم. امشب قرار است از استادی یاد کنیم که به فرهنگ این کشور خدمت کرده است و زندگی آفریده است. هر فردی ممکن است دوران افول و پیری داشته باشد اما اگر قرار است از هنرمندی بگوییم باید حس موسیقی و حس هنری داشته باشیم. از این فیلم بوی زندگی نمی‌آمد و با تکرار جملات تلخ گویی قرار است تماشاچی راشکنجه کنیم.
او با اشاره به روزی که وارد هنرستان موسیقی شده، ادامه داد: از سال ۱۳۴۳ که وارد هنرستان موسیقی شدم تا همین امروز احترام خاص و عمیقی برای استاد دهلوی قائلم در هنرستان اگرچه همه استادان از بزرگان موسیقی هستند اما وقتی اسم حسین دهلوی می‌آمد همه اساتید با احترام از او یاد می‌کردند.
این آهنگساز افزود: دهلوی در شرایطی در جایگاه معلمی قرار گرفت که جامعه موسیقی شرایط مساعدی نداشت و آن چیزی که شاید آن روزها به دلیل کمی سن درک نمی‌کردم اما امروز به خوبی متوجه می‌شوم این است که دهلوی احترام، عشق و تعهد به موسیقی را به ما در هنرستان آموخت در شرایطی که جامعه پر از موسیقی غیرهنری بود مانند آنچه امروز از موسیقی می‌شنویم.
گلایه از شرایط موسیقی بی‌فایده است
علیزاده با بیان اینکه قطعا استاد دهلوی معلم تمام هم دوره‌ای‌های من بوده و می‌توان او را در چند جنبه بررسی کرد، گفت: خوشبختانه مردم قدر موسیقی را می‌دانند و موسیقی به دست مردم حفظ شد اما متاسفانه ما هر بار که سخن می‌گوییم یک راس آن متوجه مسئولان است، آنها شرایط موسیقی را درک نمی‌کنند چرا که در ابتدا باید از یک مقوله‌ای درک باشد تا بتوان برای آن کاری کرد البته ما هم گله‌ای دیگر نداریم و معتقدم بعد از ۳۵ سال دیگر شکایت و گلایه از اوضاع موسیقی کافی‌است.
او ادامه داد: بعد از اینکه دهلوی بعد از روح‌الله خالقی رییس هنرستان موسیقی شد با جامعه‌ای روبرو بود که خانواده موسیقی از نظر اجتماعی جایگاه مناسبی نداشت و مردم برداشت از کسی که موسیقی کار می‌کرد برداشت دقیق و درستی نبود از طرفی واقعیت این است که جامعه موسیقی هم جامعه سالمی در آن دوران نبود.
موسیقی تنها برای سرگرمی نیست
این نوازنده تار با اشاره به اینکه در هر جامعه‌ای باید کسانی در هر رشته‌ای قرار بگیرند که براساس پایه‌های فرهنگی مناسب و صحیح باشد، تصریح کرد: موسیقی در کشور ما از دوره‌هایی که ممنوع می‌شود و در جامعه برای آن محدودیت ایجاد می‌شود در خفا رشد می‌کند، زمانی هم که در خفا رشد می‌کند طبیعتا رابطه تنگاتنگ و درست خود را با جامعه از دست می‌دهد و فقط وسیله‌ای است برای سرگرمی. البته هر هنری یک بخش سرگرم کننده نیز دارد اما تنها هدف هنر سرگرمی نیست و ما با بررسی موسیقی در تمام دنیا به جنبه‌های انسان‌ساز و تاثیرگذار موسیقی پی می‌بریم.
علیزاده خاطر نشان کرد: در جامعه‌ای که موسیقی شرایط خوبی نداشت افرادی مانند حسین دهلوی باعث شدند تا دانش‌آموزان هنرستان موسیقی بیاموزند که نباید در جای نامناسب ساز زد و هنر خود را فروخت. معتقدم کسانی که زیر دست دهلوی تربیت شدند هیچ وقت هنر خود را در هیچ شرایطی نفروختند. دهلوی بر اخلاق نوازنده بیش از موسیقی او حساسیت داشت چراکه یک هنرمند اگر معرفت، فرهنگ و اخلاق نداشته باشد در جامعه جایگاهی ندارد و هنرش نمی‌تواند تاثیرگذار باشد.
او جایگاه هنری و اجتماعی هنرستان موسیقی را در دوران دهلوی بسیار بالا دانست و گفت: هنرستان در زمان دهلوی به گونه‌ای بود که همه اساتید افتخار می‌کردند از اینکه در این هنرستان مشغول تدریس هستند و اساتید هنرستان به دلیل وجود آقای دهلوی در هنرستان با وسواس بسیار زیاد انتخاب می‌شدند از همین‌رو در رشته همه کسانی که درهنرستان آموزش می‌دادند هم از نظر موسیقی صلاحیت صددرصد داشتند و هم اینکه در مسائل تربیتی و اخلاقی جایگاه بالایی داشتند.
تلاش‌های دهلوی در تاریخ ایران ماندگار است
این آهنگساز با بیان اینکه می‌توان ثمره تلاش دهلوی را در هنرستان موسیقی در اساتید موسیقی امروز مشاهده کرد، گفت: تلاش‌های استاد دهلوی در تربیت شاگردان همیشه در تاریخ ایران ماندگار خواهد ماند اما نکته بسیار مهم در موسیقی و آهنگسازی مهجور مانده است. از دوران وزیری به بعد بحث و جدل‌های بسیار زیادی درباره چگونگی چند صدایی موسیقی ایرانی بوجود آمد.
علیزاده خاطرنشان کرد: مهمترین مسئله این بود که هر فرهنگی می‌تواند از ارکستر و سازهای ارکستر در واقع به عنوان وسیله استفاده کند و آن را در اختیار فرهنگ خود قرار دهد اتفاقی که در تمام دنیا رخ داده است و هیچ کس ساز ویلن را ساز ملی کشور خود نمی‌داند بلکه ویلن ساز بین‌المللی است و همه نوع موسیقی نیز با آن اجرا می‌شود در حقیقت ویلن یک وسیله است.
او با تاکید براینکه موسیقی تک‌صدایی در دنیا وجود ندارد، اضافه کرد: بعد از وزیری برخورد ناشناخته‌ای با موسیقی وجود داشت البته همه موسیقیدانان با هر دیدگاهی ماهیت موسیقی صبا را تایید می‌کنند او از کسانی بود که موسیقی‌اش توصیفی بود و دهلوی بخوبی آثار صبا را اجرا می‌کرد.
پول تعیین کننده اجراهای تالار وحدت شده
این آهنگساز با انتقاد از اجراهایی که در تالار وحدت این‌روزها برگزار می‌شود، افزود: امروز یک موسیقی در دانشگاه تدریس داده می‌شود و یک موسیقی نیز در بین مردم و عوام جامعه جریان دارد و این دو با هم بسیار متفاوت است چراکه موسیقی که در جامعه جریان دارد موسیقی عوامانه و عوام‌پسندی است که در روی همین صحنه تالار وحدت متاسفانه بسیار اجرا می‌شود در حالی‌که این صحنه روزگاری بسیار حرمت داشت و جایگاه خیلی از موسیقی‌هایی که امروز در آن اجرا می‌روند این صحنه نبود اما امروز هر چقدر که پول بیشتری بدهند می‌توانند هر نوع موسیقی را در آن اجرا کنند.
علیزاده با اشاره به دلایل فراموشی بزرگانی مانند دهلوی گفت: اگر دهلوی اهل آذربایجان بود که کشوری است که از ما ثروتمندتر نیست و شرایط اقتصادی ما را ندارد و حتی تاریخ فرهنگ ما را ندارد قطعا توجهات مناسبی به او می‌شد و ما امروز او را در انزوا نمی‌دیدیم. در آذربایجان توجه بسیار زیادی به یک نوازنده آذری چه زمانی که در چه زمانی که از دنیا می‌رود وقتی به قبرستان هنرمندان آذربایجان می‌رویم گویا هنرمندان زنده‌اند و در باغی در کنار هم زندگی می‌کنند و مجسمه‌های بسیار زیبایی برای آنها ساخته شده است و محیط پرطرواتی در آنجا ساخته شده است.
هنرمندان متوفی با آسانسور مسیر قبرهایشان را طی می‌کنند!
او ادامه داد: متاسفانه در ایران شرایط برعکس است وقتی به بهشت زهرا(س) می‌رویم هنرمندان موسیقی که در گذشته‌اند باید با آسانسور بالا و پایین شوند و قبرها چند طبقه شده چراکه می‌گویند زمین کم است و می‌گویند بهشت زهرا برای هنرمندان زمین نمی‌دهد البته بی‌شک اگر افرادی غیر از هنرمندان و موسیقیدانان بودند قطعا زمین هم برای دفن‌شان در اختیار می‌گذاشتند.
این آهنگساز در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: موسیقی‌ای که معلمانی مانند دهلوی را دارد خلاصه شده در دانشگاه‌ها و برخی از کلاس‌های موسیقی اما آنچه در جامعه رواج دارد دقیقا برخلاف آن است. از آنجایی که موسیقی در جامعه فقط با مادیات سنجیده می‌شود خیلی با موسیقی در دانشگاه‌ها فاصله افتاده است. اگرچه اساتید موسیقی در دانشگاه‌ها و هنرستان‌ها با ترفندهای بسیار موسیقی را در دوران پس از انقلاب زنده نگه داشته‌اند اما خود واقف هستند که فاصله بین موسیقی که در دانشگاه تدریس می‌شود با موسیقی که در جامعه به گوش می‌رسد بسیار زیاد است و چه بسا افرادی که امروز در جامعه ما موسیقی کار می‌کنند حتی یکبار هم از مقابل دانشگاه موسیقی عبور نکرده باشند و اصلا احتیاجی ندارند چراکه آنها درآمد، شهرت و همه چیز را دارند و از نظر آنها موسیقی در جامعه ما یعنی آنچه که خودشان اجرا می‌کنند نه این چیزی که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود.
مهمترین سرمایه ما مردم هستند
علیزاده تاکید کرد: از مسئولان دانشگاه تقاضا دارم تا با برگزاری سمیناری به بررسی برد اجتماعی موسیقی آکادمیک بپردازند البته مهمترین مسئله این است که اصلا نگاه مدیران به موسیقی چیست؟ و اگر حتی چاره‌ای هم برای این موضوع پیدا کنیم تا وقتی که امکان بروز آن را نداریم چراکه نه رادیو، نه تلویزیون و نه روزنامه و ... برای ما نیستند فایده‌ای ندارد البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که ما مردم را داریم که مهمترین سرمایه است.
او با بیان اینکه باید موسیقی و مردم را نجات دهیم؛ خاطرنشان کرد: موسیقی عوام‌زده و عوام‌فریب با موسیقی که در دانشگاه تدریس می‌شود متفاوت است. متاسفانه فارغ‌التحصیلان موسیقی هیچ شغلی ندارند مگر چند نفر قرار است در دانشگاه‌ها تدریس کنند آیا جایی هست که این دانشجویان در آنجا مشغول به کار شوند؟ معتقدم پلی در این میان خراب شده است و دانشگاه باید بهتر جامعه را بشناسد و نسخه‌های بهتری برای جامعه بپیچد و در مقابل این جو عوام‌زده و عوام‌فریب موسیقی بایستد و دانشگاه‌ها باید از این محیط بسته خود خارج شود و با جامعه ارتباط بیشتری برقرار کند.
دهلوی از هیبت انسان خارج شده و به تاریخ پیوسته
او با بیان اینکه امروز قطعا استاد دهلوی نمی‌داند که ما برایش بزرگداشت برگزار کرده‌ایم، گفت: در بسیاری از مواقع انسان‌های بزرگ از هیبت انسانی خارج می‌شوند و قطعا با گذشت زمان وقتی اسم دهلوی می‌آید ما او را دیگر در قالب یک انسان تصور نمی‌کنیم بلکه اسم در تاریخ است و اثری که چه در تعلیم و تربیت و چه در آثار موسیقیایی از خود برجای گذاشته جاودانه شده است. دهلوی فقط یک آهنگساز نیست بلکه یک معلم بسیار بزرگ نیز است.
دراین مراسم فریدون شهبازیان، نادر مشایخی، علی‌اکبر صفی‌پور (مدیرعامل بنیاد رودکی)، فاضل جمشیدی و عباس مشهدی‌زاده حضور داشتند.
در ادامه نیز مراسم اختتامیه جشنواره صبا با معرفی برگزیدگان این جشنواره و اجرای قطعاتی توسط گروه‌های مختلف موسیقی برگزار شد.
