بهشتی در دولت گذشته منزوی بود/ برجستهترین معمار سینمای انقلاب چه میکند؟
صالحیامیری بهشتی را نماد سرمایه اجتماعی و فرهنگی یک ملت خواند.
به گزارش ایلنا، مراسم نکوداشت سید محمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری و عضو شورای راهبردی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران عصر دیروز (چهارم مردادماه) با حضور چهرههای فرهنگی، شهرسازی و سیاسی کشور برگزار شد.
در این مراسم که با عنوان «روایتهای معماران» در مرکز همایشهای بینالمللی کتابخانه ملی ایران برگزار میشد، سید رضا صالحی امیری پس از خیر مقدم به فریدون رضویکیا دبیر این برنامه گفت: صحنه بسیار زیبا و معطری در اینجا دیده میشود و در این صحنه نمادین، انسانهایی بزرگ با هم تجمیع کردند برای تجلیل از یک شخصیت نه یک شخص و این بیانگر عمق ریشه انقلاب اسلامی است که یک انقلاب فرهنگی است.
او افزود: باور داریم که این تجلیل، فقط تجلیل از مهندس بهشتی نیست؛ بلکه برای تجلیل از فضیلت، معرفت و اخلاق، کرامت و همدلی و همنوایی جمع شدهایم.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، با اشاره به نگهداری سه میلیون جلد کتاب، بیش از ۵ میلیون نشریه و ۳۸ هزار نسخه خطی و ۳۵ هزار نسخه سنگی و میلیونها عکس و میکروفیلم از ایران و فرهنگ این سرزمین در طبقه زیرین مرکز همایشهای بینالمللی کتابخانه ملی نگهداری میشود، اظهار کرد: با همه این میراثهای معنوی و فرهنگی، امروز جمع شدهایم که از فرهنگ و فرهیختگان فرهنگی تجلیل کنیم آن هم در فضایی که پر از زیبایی، هنر و معرفت است به دلیل حضور نمادهای یک ملت در این مراسم چرا که ملت ما بزرگ است.
صالحی امیری تصریح کرد: این تجلیل و حضور این نمادها حامل پیامی برای نسل جدید است که اگر راه سید محمد بهشتی را دنبال کنید، بهشتی خواهید شد. اگر امروز ریشههای درخت تنومند انقلاب اسلامی سبز است و از آنها ثمر و میوه میچینیم، بهخاطر وجود ریشههایی است که بخشی از آن ریشهها را امروز در این مراسم داریم.
وی تاکید کرد: امروز همه این بزرگان اینجا جمع شدهاند تا بگویند راه فضیلت، راه بیپایان است و ما همیشه این راه را ادامه میدهیم و به جوانان این پیام را میدهند که شما هم در آینده میتوانید بهشتی باشید اما مشروط بر اینکه در این دنیای پرتلاطم و پرآشوب و دنیایی که انگ زنی و تخریب و انتقامجویی و جوسازی و شایعه و نفاق و دروغ و هزاران آسیب دیگر رواج یافته، انسانهای صادق چون دری گرانبها در این فضای تاریک و غبارآلود میدرخشند و با نور خود در این فضای تاریک راه آینده را مشخص میکنند.
او با یادآوری آشنایی خود با سید محمد بهشتی که از دوران بعد از انقلاب آغاز شده است عنوان کرد: اما معرفت و شناخت من از ایشان به سفر حج در سال ۱۳۷۸ بر میگردد و ما ادراک حج؟! وقتی من یک هفته در کنار ایشان در این سفر معرفتی بودم متوجه شدم بهشتی سرمایه دیگری است.
مشاور رئیسجمهور ادامه داد: ما در کشور چند سرمایه داریم، یکی سرمایه اقتصادی است که میبینید چقدر مناقشه برانگیز است، سرمایه دیگر سیاسی است که عرصه رقابت است و منافع است، سرمایه اجتماعی هم رضایت است و اعتماد و دیگری سرمایه فرهنگی است که همه ارزشها را در خود دارد، محمد بهشتی نماد و نمود سرمایه فرهنگی و اجتماعی ملت است.
صالحی امیری در پایان خاطر نشان کرد: آن چیزی را که به سخن میرانم خدا میداند که از عمق باور درون است و اساساً زیبایی این سالن و صحنه به وجود انسانهایی است که هویتبخش شدند به این اجتماع، من اجتماع زیاد دیدم و همین سالن اجتماع زیاد دیدم، بعد از شخصیت بزرگ آقای دعایی که در اینجا تجلیل شد و یک ملت نمادهایش در اینجا حاضر بود و از دعایی بهعنوان نماد اعتدال تجلیل کردند، امروز هم صحنه دومی میبینم که تجمیع بزرگی است از انسانهایی از شهرسازی، معماری، سینما، هنر، فرهنگ، ادب، اخلاق، علم و پژوهش و دانشگاه که همه جمع شدند تا یک پیام را منتقل کنند که همیشه چراغ فضیلت و معرفت روشن خواهد ماند.
بهشتی مفهوم اندیشه ایران شهری را از دست نداد
در بخش دیگر این مراسم عباس آخوندی، وزیر مسکن، راه و شهرسازی با بیان اینکه من به پاس زحمات مردی اندیشمند در انجمن معماران حضور پیدا کردهام تا از شخصیت دکتر بهشتی به سهم خودم تقدیر کنم، به ویژگیهای شخصیتی رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری پرداخت و اظهار کرد: مهندس بهشتی، ایران را میفهمد و ما شخصیتهایی که ایران را بفهمند زیاد نداریم.
او ادامه داد: متاسفانه این ویژگی در شخصیت مهندس بهشتی بیش از هر چیز برجستهتر است منظور من از شخصیتی که ایران را میفهمد چیست؟ ما در عصر جهانی شدن و انقلاب اطلاعات و ارتباطاتی زندگی میکنیم. روزگاری که فشردگی زمان و مکان ویژگی برجسته آن است اما سئوالی که فراروی همه ما است این است که اگر ما در عصر فشردگی زمان زندگی کنیم آیا به معنی این است که زمان و مکان کارایی خود را در زندگی ما از دست دادهاند؟ آیا در روزگار جهانی شدن هنوز ما میتوانیم علقه به زمان و مکان داشته باشیم؟
آخوندی با بیان اینکه این سؤال بزرگی فرا روی ما است و بسیاری از ما به این سؤال به ژرفا نگاه نکردیم، عنوان کرد: به همین خاطر تحت تأثیر تحولات سریع روزگار از ارزشهای مکانی و تاریخی ایران چشم پوشی کردیم. در روزگار جهانی شدن که زمان و مکان فشرده میشود، به این فشردگی به گونهای دیگر باید نگاه کرد و آن برجستگی زمان و مکان در ایران و تاریخ ایران است.
وزیر مسکن، راه و شهرسازی افزود: چگونه میخواهیم با کیفیت تفکر با نگاه به زندگی و با بازخوانی موقعیت ایران در جهان رابطه برقرار کنیم و چگونه میخواهیم خودمان را در این دنیا تعریف کنیم؟ می گویند شهرهای ایرانی اسلامی، مفهوم ایرانی اما کمتر اندیشه میکنیم وقتی مفهوم ایرانی را به کار میبریم، از حس تعلق به چه تعریف میکنیم، آنچه ایرانی را از غیر ایرانی متمایز میکند چیست؟
او خاطرنشان کرد: من فکر میکنم دکتر بهشتی در این روزگار پرتلاطم، روزگاری که سرعت ویژگی ممتاز آن است مفهوم اندیشه ایرانی، مفهوم اندیشه ایران شهری و تعلق به ایران چه در مفهوم معنایی و معنای تاریخی را هیچ وقت از دست نداد و تلاش کرد مفهوم ایران را در روزگار جدید بازخوانی کند، چه وقتی در فارابی بود و چه وقتی در حوزه میراث فرهنگی و یا یک معمار میخواست نقش آفرینی کند.
آخوندی در پایان گفت: من افتخار میکنم در مراسم تجلیل مردی که ایران را فهمید و میفهمد و حاضر نشد از تعلق به ایران چشم پوشی کند، حضور دارم. امیدوارم همه ما بتوانیم مفهوم ایرانی و ایرانی بودن را یک بار اندیشه کنیم.
سینمای ایران مدیون بهشتی است
در ادامه این برنامه رضا کیانیان با اشاره به اینکه نهتنها سینمای ایران به سید محمد بهشتی مدیون است بلکه مردم ایران هم به او مدیون هستند، گفت: چرا که سینمای نوین ایران که اکنون در جهان، بلندآوازه است، پایهگذاری چون بهشتی داشته است.
او ادامه داد: هر کشوری سینمای مستقل خود را دارا است، اروپا سینمای مستقلی داشت، ژاپن هم سینمای مستقل داشت، سینمای آمریکا سینمای اروپا و ژاپن را شکست داد و این سینماها هرسال خواستند فیلم بسازند، فیلم آمریکایی ساختند. در کنار جریان فیلم آمریکا، یک جریان هم هست و آنهم جریان سینمای هند است اما در کنار آنها یک جریان سینما وجود دارد که سینمای ایران است که هنوز مغلوب سینمای آمریکا نشده است.
این بازیگر سینما تأکید کرد: سینمای ایران هم سن و سال سینمای آمریکا است و موزه سینما شاهد این قدمت است اما باید گفت که جریان متفکر کارگردانان موج نوی سینمای ایران که در اواخر دهه 40 و اوایل دهه 50 آغازشده بود در معرض خطر بود.
کیانیان خاطرنشان کرد: بعد از انقلاب، قبل از اینکه اینگونه سینما در نطفه خفه شود خداوند فرشتهای به نام سید محمد بهشتی را فرستاد تا بنیاد سینمای فارابی را بسازد تا قطار سینمای متفکر ما ادامه مسیر دهد. قطاری که تمام کارگردانهایی که بعد از انقلاب به وجود آمدند مثل مجید مجیدی که بیشترین جایزههای بینالمللی را دارد، سوار بر این قطار شدند.
او یادآور شد: سینمای ما فقط در سال گذشته 374 جایزه بینالمللی گرفته است. سینمای ایران را محمد بهشتی به جشنوارهها معرفی کرد و سینمای ایران در یککلام مدیون او است.
بهشتی، برجستهترین معمار سینمای انقلاب است
حجتالاسلام سید محمود دعایی مدیرمسئول موسسه اطلاعات از دیگر سخنرانان این مراسم بود. او بابیان اینکه مهندس بهشتی را سالهای سال است که ما به خوشفکری و خوش عملی میشناسیم، بیان کرد: نام ایشان یادآور شهید بهشتی هم هست، محمد بهشتی را همه بهعنوان یک فرزند فرهیخته انقلاب میشناسیم. امروز کانون معماران معاصر و سازمان اسناد حرکتی مشترک را انجام دادند و آنهم بزرگداشت معمار بنای فرهنگی کشور به معنای وسیع است.
دعایی افزود: مهندس بهشتی را علاوه بر معمار بودن به معنای واقعی بهعنوان معمار بنای فرهنگی میشناسیم. معمار بودن و معماری کردن به معنای عام و فراگیر کار کمی نیست، توانمندی و ظرفیت وجودی مهندس بهشتی از آغاز انقلاب در هر جا تصدی داشته است، بهعنوان شاخصترین چهره خلاق فرهنگی یافتهایم.
مدیرمسئول موسسه اطلاعات بابیان اینکه سید محمد بهشتی، برجستهترین معمار سینمای انقلاب در کشور بوده است، تصریح کرد: ارتقای چنین نقشی در حوزه سینما، با حمله و نقادیهایی همراه بوده است. سید محمد بهشتی پا بهپای فخرالدین انوار تا آخرین حد امکان بردباری و جانسختی کشیدند، در برابر آنچه تلخ و شیرین زمان بودن تجربهاندوزی کردند و بدون ادعا از کار کناره گرفتند و کار را به دیگری سپردند.
او اذعان کرد: کارنامه سید محمد بهشتی را میتوان نقادانه نقد کرد اما نقش وی را در پیریزی هنر هفتم در سالهای پس از انقلاب که گسیختگی و بیدروپیکری از درودیوار میریخت، نمیتوان نادیده گرفت. در سالهای پس از پیروزی انقلاب که نه هویت سینما و نه موسیقی مشخص بود، شجاعت میخواست یکی دل به دریا بزند و با شهامت و با سرمایه اندیشه پا به عرصه سینما بگذارد.
دعایی اظهار کرد: سید محمد بهشتی مبتکر فیلم فجر و مدال سینمای فارابی را بر سینه دارد و هر نقدی که بر وی وارد باشد، از نقش او نمیکاهد. جشنواره فیلم فجر یک گام اساسی بود که بهشتی برداشت.
مدیرمسئول موسسه اطلاعات در پایان بابیان اینکه سینمای یکسال ایران در رهگذر فیلم فجر در معرض دید قرار میگرفت، خاطرنشان کرد: بهشتی درحرکتی مبتکرانه با طرح فیلم فجر و راهاندازی بنیاد سینمایی فارابی و با مهندس انوار در راهاندازی تشکل خانه سینما نقشآفرین بود. نام بهشتی در بنیانگذاران سینمای ایران پس از انقلاب چه بخواهیم و چه نخواهیم ثبتشده است.
بهشتی مرد فرهنگ است
مهدی حجت، بنیانگذار میراث فرهنگی کشور و رئیس شورای اسناد ملی، یکی دیگر از مهمانانی بود که به بیان ویژگیهای شخصیت سید محمد بهشتی پرداخت. او در این مراسم عنوان کرد: مهندس بهشتی مرد فرهنگ است، در هر پستی که بودند بااینکه این پستها با یکدیگر فاصله داشتند همواره موفق بودند، ما بیش از 40 سال است با یکدیگر حرکت میکنیم.
او افزود: مهندس بهشتی در همه کارهایی که بودند چه در سینما، میراث فرهنگی و دانشگاه، میگویند ما مردم این سرزمین در طول این مکان و زمان زیسته و یک منش داریم. ایرانی بودن فهم زیستن در این سرزمین، از ابتدا تا به امروز است. اگر الآن هرکدام از اذهان ما خاطرات خود را از دست بدهد، آیا برای افراد میتوانیم کاری کنیم؟
رئیس شورای اسناد ملی با بیان اینکه یک ملت هم باید اینگونه باشد، گفت: او کیست آنکسی که در طول این زمان و مکان زیسته است، آنچه امروز با آن مواجه هستیم درگیر شدن با یک هجمهای است که آن کیفیت بودن ما را میگیرد. این در همه عرصهها هست.
حجت با اشاره به اینکه باید جوانان را تشویق کنیم که این منش و فرمول ما در طول تاریخ چه بوده است، تصریح کرد: امروز ما در صنعت، معماری و همه مظاهر دچار مشکل هستیم و راهمان گمشده است. ما امکان راه گرفتن از دیگران را هم نداریم. ما با تمام وجود ایرانی هستیم همه آنچه در این سرزمین در طول زمان حرکت کرده است، کیفیت وجودی من را تعیین میکند، همه اینها در همه حوزهها مؤثر است.
او یادآور شد: در معماری ما در دو بخش با این بحث مواجه هستیم، معماری باید خواستهای انسان را با آنچه در طبیعت است در نظر بگیرد. خواستهای او را جواب بدهد.
رئیس شورای اسناد ملی با تأکید بر اینکه ما دو وجه گرفتار ایرانی بودن هستیم، خاطرنشان کرد: یکی استفاده از امکانات طبیعی برای برطرف کردن خواست انسانها، بسیاری از سرگشتگیهای ما این است که نمیدانیم چه میسازیم و دیگری به جهت پاسخگویی به خواستهای انسانی است.
حجت در پایان تصریح کرد: انسان موجود خلقالساعه نیست اول موجودی با یک گذشته است، پاسخ گفتن به خواست ما و نیازهای هر آدمی نیازمند شناخت عمق خواستههای او هست و معماری باید پاسخ آن را بدهد، معماری امروز ما متناسب با خواستهای نیازهای امروزی ما نیست، هر دو بال این پرنده دچار مشکل است باید بههرروی این وجه توجه کنید. اگر کسی خود را به فرهنگ ایرانی آغشته کرد نیازمند این است که بفهمد آنجایی که هست کجا است.
بزرگ بود و از اهالی امروز
احمد مسجد جامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران، در ادامه این مراسم به جایگاه سخنران ویژه رفت. او گفت: در شاخههای مختلف راجع به آقای بهشتی صحبت کردند، آقای بهشتی بهنوعی میتوان گفت اهل این سرزمین است. راجع به اهل بودن تأملکنید. راز و رمز زندگی در سرزمینی که پر از تهدیدها و فرصتها است را بشناسید.
مسجد جامعی تأکید کرد: اهل سرزمین بودن و اهلیت معنای پیچیده است و مهندس بهشتی این را در زمانی که در میراث فرهنگی بودند در بخش میراث مادی و معنوی لمس کردند.
وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: نکته دیگر آن مهربانی که در ذات فرهنگ ایرانی است که در فرهنگهای دیگر نیست. مهربانی مبنای شکلگیری رفتار مدنی است و آن چیزی است که فرهنگ ما را از دیگر فرهنگها متمایز میکند.
او با اشاره به اینکه آنچه بهعنوان یک تهدید است که تمدنهایی که ریشه در یونان و سامی دارند از آن فاصله گرفتهاند، عنوان کرد: این مهربانی در ادبیات، شعر و معماری ما تجلی پیداکرده است. معماری ما همراه با طبیعت است و با آب و درخت نسبت دارد. ما در یک گفتوگوی متقابل میخواهیم به ظرفیتهای یکدیگر بپردازیم و این نگاهی است که آقای بهشتی دارد.
مسجد جامعی بابیان اینکه نظریهپردازی در حوزه فرهنگی در هر دوره شرایط متفاوتی دارد، خاطرنشان کرد: ما در این شرایط نظریهای بهروز میخواهیم که نگاهی به گذشته داشته باشد و نیازهای انسان ایرانی امروز را برآورده کند.
عضو شورای اسلامی شهر تهران، تأکید کرد: کار معماری در ابتدا اندیشه است، حرکتهای بزرگ منهای اندیشه میشود، آقای بهشتی در روزآمد کردن سنت فرهنگی ایران نقش داشته است، باید به این مهم در همه ساحتهای فرهنگ توجه شود. بزرگ بود و از اهالی امروز و با تمام افقهای باز نسبت داشت و لحن آب و زمین را خوب میفهمید.
بهشتی در دولت گذشته منزوی بود
پس از مسجد جامعی مسعود سلطانی فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور بابیان اینکه تجلیل و تکریم از فعالان و تأثیرگذاران حوزه فرهنگ و هنر در زمان حیات چه ارزشی دارد، افزود: در سالهای گذشته به دلیل حوادثی که اتفاق افتاده بود نسبت به آنها موضعگیری شد و به دلیل فضای سیاسی نمیشد از کسی تجلیل کرد.
او بیان کرد: آقای بهشتی با توجه به روندی که در طول 37 گذشته در عرصه فعالیتهای فرهنگی و هنری طی کرده است و آزمون خود را پس داده است، دیگر جایی برای تغییری در این تفکر و باورش وجود ندارد.
رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور اظهار کرد: کسانی که مدیر و متولی یک مجموعه هستند، باید چند ویژگی داشته باشند که من با توجه به مطالعاتی که داشتم میگویم چند شاخص مهم برای یک مدیر و متولی باید وجود داشته باشد.
سلطانی فر ادامه داد: شاخص اول شخصیت آن مدیر است، یعنی مدیر باید شخصیت سازماندهی همه نیروها و کسانی که در مجموعه هستند را داشته باشد. شاخص دوم جاذبه است یعنی بتواند فضای تشویق را در مجموعه خود ایجاد کند و روحیه کار جمعی را تسری بدهد. شاخص سوم تعهد است که این تعهد را در باید در راستای اهداف سازمان داشته باشد، چهارمین شاخص توان برقراری ارتباط با بخشهای ذینفوذ و تأثیرگذار است و شاخص پنجم لیاقت این فرد از جهت دانش آن کار و شجاعت و شهامتی که در امر مدیریت و ساماندهی داشته باشد.
او خاطرنشان کرد: متأسفانه در دولت گذشته این شخصیت دچار انزوا و عزلت شده بود و به قول خودشان 18 ماه از کار اخراج شده بود. گذشته بر هیچکس پوشیده نیست، ما در طول این مدت از آقای بهشتی بهعنوان یک کانون امن و نقطه مطمئن برای رساندنمان به اهداف سازمانی از ایشان کمک گرفتیم.
رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور تصریح کرد: آقای بهشتی ژرفنگری ویژهای در امور مختلف دارند و ما همواره از تحلیلها و ریزبینیهای ایشان در جلساتمان استفاده میکنیم.
بهشتی شیفته فرهنگ و سنت ایرانی است
علیرضا سمیع آذر، استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ هنر و از مدیران سابق موزههای معاصر، در ادامه این مراسم گفت: جامعه هنری ایران و اهل فرهنگ و معماری و باستانشناسی از مهندس بهشتی با نکویی یاد میکنند، افراد محترم و شاخصی مسئولیت در کشور داشتهاند که پس از مسئولیت هم از آنها به نکویی یاد میشود اما در حوزه فرهنگ کمتر کسی است که حسرت آمدن آن برای کسی باشد اما آقای بهشتی اینگونه است و چهره خوب و زیبنده نظام در عرصه فرهنگ است.
او با طرح این سؤال که چرا باید در این زمان از مهندس بهشتی تجلیل میشد؟ تأکید کرد: عادت دیرینه ما این است که پس از مرگ شخصی از خدمات و کرامات وی صحبت میکنند؛ درحالیکه برای مهندسی بهشتی زود این کار میکنیم، آنچه مهندس بهشتی در آینده برای تعالی فرهنگ و معماری انجام میدهند بیشتر است.
این استاد دانشگاه، با تقدیر از کانون معماری، اظهار کرد: ایشان شرایط روز را خوب میفهمند چیزی که ما با کندذهنی آن را نادیده میگیریم، ایشان در هر زمان شرایط را میفهمیدند و آن را به دیگران منتقل میکردند.
سمیع آذر در پایان افزود: الآن میتوانیم دوران مدیریت ایشان در تلویزیون، میراث فرهنگی و بنیاد فارابی را بهنقد بکشیم، مهندس بهشتی شیفته فرهنگ و سنت ایرانی است، ایشان شیفته شکوه کلاسیک است، حتی وقتی در مورد فرهنگهای دیگر صحبت میکنند.
در طول 37 سال هیچوقت مرخصی نرفتم
در پایان نوبت به مردی رسید که سالن 500 نفری مرکز همایشهای بینالمللی کتابخانه ملی، برای او و بهپاس زحمات او مملو از جمعیت شده بود. سید محمد بهشتی، با تقدیر از متصدیان این مراسم و شرکتکنندگان در آن گفت: باتجربه 37 سال حضورم در عرصههای مختلف مدیریتی بر روی یک نکته تأکید میکنم، در تمام طول این 37 سال من لذت بردم و از کارهایی که کردم کیف کردم. اصلاً سخت نبود و به من بد نگذشت.
او افزود: البته همه آنچه برای همه مدیران اتفاق میافتد و برای من هم افتاد و من لذت و بهره بردم، چه سالهایی که در صداوسیما بودم، چه سالهایی که در سینما بودم، چه سالهایی که در شهرداری بودم و چه سالهایی که در میراث بودم و نبودم و چه الانی که دوباره به سازمان برگشتم لذت بردم. لذت مثل کسی که تشنه است و یک جرعه آب را برای رفع تشنگی نمیخورد؛ بلکه گوارایی آب را میچشد و لذت میبرد، کسی که تشنه است از آب لذت میبرد. از این باب هیچ منتی بر سر کسی ندارم چرا که خودم لذت بردم.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، تصریح کرد: سپاسگزارم از کسانی که این فرصت را در اختیارم قرار دادند برای لذت بردن، حقیقتاً در 37 سال بر کسانی سخت گذشت برای اینکه من لذت ببرم به آنها سخت گذشت و تحمل کردند، بر کسانی که به من نزدیکتر بودند بیشتر سخت گذشت.
بهشتی ادامه داد: کسانی که دورتر بودند کمتر سختی کشیدند، از همه آنها طلب بخشودگی میکنم. نزدیکترین کسان به من خانوادهام بودند که به آنها خیلی سخت گذشت. من در طول این 37 سال هیچ موقع مرخصی نرفتم، 3 روز مرخصی رفتم، آنهم با آقای انوار دعوایمان شد و من قهر کردم و بعد 3 روز مرخصی رفتم.
او در پایان بیان کرد: آن موقع جوانتر بودم و انرژی بیشتری داشتم؛ نمیدانستم تعطیلی یعنی چه. در این شرایط به خانوادهام چقدر سخت میگذشت. فرصتی نداشتم برای فرزندانم پدری و برای همسرم شوهری کنم. نمیدانم من را بابت این تلخی که بر آنها گذشت چگونه میبخشند؛ این از بزرگواری خودشان سرچشمه میگیرد.
در این مراسم چهرههای فرهنگی، هنری، شهرسازی و معماری از جمله مجید مجیدی، مهدی چمران، محمدعطریانفر، دکتر کلانتری، محیط طباطبایی، علیرضا تابش و میرجلال الدین کزازی حضور داشتند.