اجرایم از کار «برشت» در جهان منحصر بهفرد است
کارگردان نمایش «ننه دلاور و فرزندانش» گفت: فکر میکنم با مجموع نمایشهایی که از این اثر برتولت برشت دیدهام و دادههایی که دریافت کردهام، اجرای من از ننه دلاور و فرزندانش منحصر بهفرد محسوب میشود.
امیر دژاکام در گفتوگو با خبرنگار ایلنا، افزود: خوانشهای مختلفی از این اثر برشت را دیدهام اما خوانشی که من از ننه دلاور و فرزندانش داشتهام؛ متفاوت بوده است.
کارگردان نمایش «ننه دلاور و فرزندانش» با بیان اینکه من در نمایش ننه دلاور و فرزندانش سعی کردم علیرغم تراژدی و تلخی کار، فضاهای کمدی هم ایجاد کنم، یادآور شد: کاری کردم که قهقههی تماشاگر در گلویش بخشکد و قطع شود و ناگهان میان خنده دچار تاثر عمیق شود.
دژاکام با اشاره به اینکه تراژدیها؛ سبکها و مکاتب مختلفی را شامل میشوند، گفت: شما هرجور که به سمت آثار برشت بروید با یک جشن مواجه میشوید حتی اگر تلخ باشد؛ تلخیها و درد و رنج در آثار او وجود دارد اما نوعی کمدی گروتسک نیز هست که بهصورت نوع ناجوری در آن موج میزند.
او خاطرنشان کرد: این ناجور بودن اثر دو کار با تماشاگر میکند؛ در وهله اول او را دچار شوک یا تعجب میکند. شما با تماشای این اثر حتی با موضوع تلخی هم که دارد؛ زهرخند میزنید. خندهای که در اجرای ننه دلاور و فرزندانش وجود دارد این است؛ البته خنده ساده و معمولی هم میبینیم.
این کارگردان تئاتر ردپای این تفاوت را از همان ابتداییترین دیالوگهای نمایش قابل مشاهده دانست و گفت: در همان اوایل نمایش یکی از شخصیتها میگوید شرافت و مردانگی از بین رفته است چون دیگر جنگی وجود ندارد.
دژاکام تصریح کرد: این خوانش من از متن برشت است و فکر میکنم بقیه کارگردانها به این وجه از متن توجه نکردهاند؛ اما من این ناجور بودن را در گفتوگوی آدمها درک کرده و به کار منتقل کردهام.
او ادامه داد: سرنوشت آدمها در این اثر به چیزهای ساده و ابتدایی گره خورده است؛ نوعی پوزخند و ناجوری و کمدی تلخ. که من این تلخی را دیدم و سعی کردم به آنسو حرکت کنم.
کارگردان ننه دلاور و فرزندانش، این نمایش را یک تراژدی خواند که بیانگر استیصال انسان و قرار گرفتناش در شرایطیست که به هر طرف گام بردارد؛ تلخی با آن همراه است. او گفت: این اثر یک سوگنامه و رنجنامه است که در انتهای خندهای که تماشاگر سر میدهد؛ درد و رنج وجود دارد.
امیر دژاکام در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا مبنی بر اینکه او چقدر همچون خود برشت، تماشاگران را در اجرا درگیر میکند، گفت: اگر شراکت به معنای تعامل فیزیکال باشد، کم؛ اما تعامل عقلانی با مخاطب در اجرای من بسیار زیاد وجود دارد.
کارگردان نمایش ننه دلاور و فرزندانش ادامه داد: در این اجرا تعاملی عقلانی با تماشاگر از طریق فاصلهگذاری بین فضای خیالی اثر و تماشاگر وجود داشت تا مخاطب دچار تاثیرپذیری صد درصد نشود. و این غرق شدن در نمایش قطع شود؛ این نوع فاصلهگذاری در کار بسیار وجود دارد و میتوانید آن را در دکور، موسیقی، بازیها و انتخاب نقشها هم ببینید.
او با اشاره به اجرای خود برشت از این نمایشنامه که با حضور همسرش بهعنوان یکی از بازیگران روی صحنه رفته بود، گفت: همانطور که در فیلم این اجرا که در دسترس است میتوانید ببینید، فاصلهگذاریها با خواندن سرودها ایجاد شده است.
دژاکام خاطرنشان کرد: دیالوگهای طولانی و خشکی در این اجرا وجود دارد که علیرغم زیبایی و ماندگاری کار باعث شده من در مقام کارگردان این اجرا را نپسندم.
این کارگردان تئاتر، اجرای «کلاوس پیمان» آلمانی از نمایش ننه دلاور در ایران که در جشنواره بیست و ششم فجر برگزار شد را یکی از زیباترین و ماندگارترین اجراهای این اثر مشهور برتولت برشت عنوان کرد.
نمایش «ننه دلاور و فرزندانش» به کارگردانی امیر دژاکام ساعت ۱۹: ۳۰ با بازی هنرمندانی نظیر مهلقا باقری، امیر کربلاییزاده، حسین محب اهری، مرتضی رستمی، حمید فلاحی، علیمحمد رادمنش و حسین شهبازی در تالار چهارسو مجموعه تئاتر شهر میزبان علاقهمندان تئاتر است.