باید راه حضور در فضای آنلاین را برای کتابفروشی‌ها باز کنیم

به گزارش خبرنگار ایلنا، سیدعباس صالحی در ابتدای این دیدار با بیان اینکه کتابفروشان و سایر اهالی فرهنگ با مراجعه به سایت اهل قلم می‌توانند انتقادات و پیشنهادات خود را با مسئولان مطرح کنند، اظهار کرد: علاوه بر این همه معاونت‌های امور فرهنگی در برنامه‌های خود دیدارهای حضوری با ناشران و کتابفروشان را منظور کرده‌اند. هدف از دیدار و مراجعه حضوری به کتابفروشی‌ها شنیدن پیشنهاد و گلایه‌های کتابفروشان است. چراکه کتابفروشی‌ها پاتوق اهل فرهنگ و حلقه وصل ناشر، مولف و توزیع کننده است.

صالحی یکی دیگر از دلایل بازدید از کتابفروشی‌ها را وجود برخی نگرانی‌ها درمورد تعطیلی و تضعیف جایگاه این مراکز اعلام و بیان کرد: کتابفروشی‌ها نیازمند توجه بیشتری هستند. بحث‌های اهالی فرهنگ در کتابفروشی‌ها جریان دارد و حضور در کتابفروشی‌هایی همچون توس، فرصت ارتباط با کتابفروشان را فراهم کرده و می‌توان از نزدیک پیشنهادات و گلایه‌های اهالی کتاب را شنید.

وی در ادامه توضیحی دربارهٔ فعالیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد در مساعدت و کمک به صنعت نشر نیز ارائه کرد و گفت: به دنبال تخفیف ارسال مرسوله از اداره پست و مالیات از اداره دارایی هستیم تا بتوانیم کمک اندکی به ناشران داشته باشیم.

صالحی سپس وضعیت صنعت نشر را به بخش‌های خوب، متوسط، خاکستری و ضعیف تقسیم کرد و افزود: باید بین این گروه‌ها تفکیک قائل شویم، در حوزه تولید نشر تولیدکنندگان خوبی وجود دارند و در بحث جنسیت و قومیت‌ها پیشرفت‌های خوبی اتفاق افتاده است و ناشران علاقه‌مند و شیفته کار وجود دارند که باید مورد حمایت قرار گیرند. در بخش ضعیف و خاکستری نیز باید جدی‌تر وارد عمل شد. شایسته نیست در سبد خانوارهای ایرانی که کشوری با تمدن ۲۵۰۰ ساله است، جای کتاب خالی باشد.

او در اهمیت و جایگاه کتاب نیز گفت: اطلاعات پراکنده ارزش چندانی ندارد، کتاب دارای انسجام و پایداری خاص خود برای انتقال فرهنگ است. هر محصولی که دارای انسجام و پایداری مطلوبی برای انتقال پیام به مخاطب باشد در قالب کتاب جای می‌گیرد.

صالحی در پاسخ به سوالی درخصوص برخورد با ناشران بدون مجوز و سرقت‌های ادبی نیز گفت: احترام به مالکیت فکری و معنوی نیازمند فرهنگ سازی است. مالکیت فکری در جامعه ما هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است. ما پنیر را بدون اجازه مغازه دار و پرداخت قیمت آن برنمی‌داریم اما به راحتی و بدون توجه به مالکیت معنوی اقدام به استفاده از مطالب دیگران می‌کنیم. این عمل غارت فکر و سرمایه است و در صورت برخورد نکردن با آن شرایط سخت و غیرقابل پیش بینی، پیش روی ما است. پیگیری شکایت باید از طریق ناشران انجام شود اما به دلیل طولانی بودن رسیدگی قضایی ناشران از خیر این کار می‌گذرند. قوه قضاییه باید اقدامات لازم را در این خصوص انجام دهد و ما نیز تلاش می‌کنیم تا بحث سرقت‌های معنوی به حداقل برسد.

صالحی همچنین در توضیح تناقض موجود بین برنامه‌های وزارت ارشاد برای توجه به کتابفروشی‌ها و طرح ویترین کتاب خانه کتاب عنوان کرد: در حوزه کتابفروشی‌ها دغدغه‌های جدی برای معاونت فرهنگی و خود کتابفروشان و ناشران مطرح است اما ما معتقدیم باید به دنبال طرح‌هایی باشیم تا امکان حضور کتابفروشی‌ها در فضای آن لاین و دنیای اینترنت را نیز مهیا کنیم. حضور در چنین فضایی بستر جدیدی است که می‌تواند به بهبود شرایط کتابفروشان نیز کمک کند.

معاون فرهنگی وزارت ارشاد ادامه داد: در حال حاضر نیز ناشر- کتابفروشان از امکانات فضای اینترنت استفاده می‌کنند و ما می‌خواهیم کتابفروشی‌های مستقل نیز به این روند رو بیاورند. چرا که شاید در دنیای امروز تمایل به مراجعه به حضوری خرید نه فقط در حوزه کتاب بلکه در مورد سایر محصولات کمتر شده است.

او سپس در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به تغییرات بافت فرهنگی خیابان انقلاب راهکاری برای حفظ این بافت فرهنگی وجود دارد و یا باید با احداث فروشگاه‌های بزرگ کتاب ویترین عرضه کتاب را بهبود بخشیم تا شرایط کتابفروشی‌ها در چنین فروشگاههایی نیز بهتر شود، اظهارداشت: مسلما در همه دنیا توجه به فروشگاههای بزرگ و هایپرمارکت‌ها شدت گرفته است و این تنها مختص به کالاهای فرهنگی هم نیست در حال حاضر با دو مدل سرمایه‌داری در حوزه اقتصاد روبرو هستیم که اولی تمایل به سمت فروشگاههای بزرگ دارد و دیگری با یک نگاه سنتی و قدیمی به خرده فروشی‌ها دلالت می‌کنند.

وی اضافه کرد: از نظر ما توجه صرف به یکی از این حوزه‌ها کارساز نیست بلکه ما می‌خواهیم تا علاوه بر احداث و برپایی فروشگاه‌های بزرگ کتاب فکری هم به حال کتابفروشی‌های کوچکی بکنیم و با ترکیب سازی این دو نوع نگاه اقتصادی هم ویترین کتاب را گسترش دهیم و هم از حرفهٔ کتابفروشی حفاظت کنیم. مساله کتابفروشی‌های کوچک مطرح است وجود یک حس عاشقانه و فارق از کارمند بودن است که تنها در این کتابفروشی‌ها می‌بینیم به عنوان مثال در همین کتابفروشی توس که قدمتی بالغ بر ۵۰ سال دارد، پسر کار پدر را ادامه می‌دهد. اما در فروشگاههای بزرگ تنها بحث فروش به اقتصاد مهم است پس باید تلاش کنیم فروشگاه‌های کوچک را دریابیم.

صالحی درباره اشباع کتابهای کمک درسی و اموزشی در کتابفروشی‌ها نیز گفت: در این بخش دست ما به عنوان حوزه فرهنگ چندان باز نیست چراکه سیستم آموزشی ما چندین سال و چندین دهه است با دید مدرک محوری و کنکور محوری جلو رفته و همین مساله بخش عظیمی از تقاضا را به وجود آورده است. طبعا شکل‌گیری تقاضا در این شدت همیشه با یک سیل تولید همراه می‌شود. برای حل این مساله حوزه فرهنگ باید تعریف کتاب به عنوان کالای فرهنگی را مشخص کند یا به تعبیری کتاب‌های آموزشی و درسی را از کتابهای غیراجباری که آن فرهنگ ساز هستند مجزا بداند اگر این تمایل صورت بگیرد و مردم نیز آن را به رسمیت بشناسند می‌توانیم به بهبود یافتن حوزه کتاب و فرهنگ امیدوار باشیم.

تفویض اختیار مجوز کتابفروشی‌ها به اتحادیه ناشران و کتابفروشان بحث دیگری بود که با معاون فرهنگی ارشاد مطرح شد و او دراین باره بیان کرد: این حکم هم به اداره مالیاتی و هم به اتحادیه‌ها ابلاغ شده است در استان‌ها و شهرستانهایی که اتحایه ندارند هم نزدیک‌ترین صنوف تحت نظر اداره کل ارشاد استان مذکور بحث مجوز کتابفروشی‌ها را به صورت قانونی نهایی می‌کند.

همایون امیرزاده مشاور اجرایی معاونت فرهنگی نیز در توضیح طرح حضور معاونت فرهنگی در کتابفروشی‌ها گفت: در این طرح کتابفروشی‌های شهرستان نیز مد نظر هستند و در سفرهای استانی آقای صالحی حتما در کتابفروشی‌های شهرستان نیز حضور خواهیم داشت. قرار بعدی ما نیز (شنبه ۲۸ آذر ۹۴) در کتابفروشی اساطیر است. نحوه گزینش کتابفروشان نیز بدین صورت بود که در مرحله اول ۴ کتابفروشی با اولویت‌های قدمت، اثرگذاری و عضویت در بخش خصوصی انتخاب شدند.

امیرزاده اضافه کرد: فرایند پاسخگو مدیران معاونت نیز بدون وقت قبلی در نظر گرفته شده است بر همین اساس دفتر توسعه کتابخوانی روزهای سه شنبه ساعت ۸ الی ۱۲، دفتر امور چاپ و نشر روزهای دوشنبه ۹ الی ۱۱، اداره کل مجامع و تشکل‌های فرهنگی دوشنبه‌ها ساعت ۱۰ الی ۱۲، دفتر مطالعات برنامه ریزی فرهنگی و کتابخوانی روزهای سه شنبه ۱۴ تا ۱۶، موسسه خانه کتاب روزهای دوشنبه ۹ الی ۱۱، موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی سه شنبه‌ها ۹ الی ۱۱،  بنیاد شعر و ادبیات داستانی یکشنبه‌ها ۱۰ الی ۱۲، حوزه مشاوره علمی و فرهنگی سه شنبه‌ها ۹ الی ۱۱، هیات خرید و انتخاب کتاب دوشنبه‌ها ۹ الی ۱۰، حوزه مشاوره و منابع انسانی دوشنبه‌ها ۹ الی ۱۱ و حوزه امور مالی فرهنگی شنبه‌ها ۸ الی ۹ صبح بدون وقت قبلی ارباب رجوع می‌پذیرند.

مشاور اجرایی معاونت فرهنگی در پایان متذکر شد: با توجه به ضرورت پاسخگویی سریع‌تر در این بازدید‌ها راهکارهایی را در نظر گرفتیم تا مطالبات ارباب رجوع را در فواصل زمانی کوتاه‌تر و فرآیندهای تسهیل شده پاسخ دهیم.

در این دیدار مدیران نشر نیلوفر، انتشارات نسل افتاب، انتشارات پریماه، نشر واحد و تعداد دیگر از مراجعان حضوری مسائل خود را مستقیما با معاون فرهنگی وزارت ارشاد در میان گذاشتند.