حذف نام افراد را کنار بگذارید/ سوء‌تفاهم‌ها به تهدید و توهین رسیده است
رحمانیان در نشست رسانه‌ای بیان کرد: بعد از اتفاقاتی که برای «نشر چشمه» رخ داد به خودم قول دادم دیگر هیچ‌گاه نمایشی با موضوع مذهب، تاریخ و اسطوره ننویسم چون کار دیگر از سوءتفاهم گذشته است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نویسنده نمایشنامه «روز حسین» از تصمیم خود به چشم‌پوشی از نگارش نمایش‌نامه‌های مذهبی تا رفع سوء تفاهم‌ها که به گفته او «به توهین، تهدید و سوء تعبیر رسیده است» خبر داد.
قرار است درست‌خوانی کنیم
محمد رحمانیان درباره دلایل تصمیم خود برای نمایشنامه خوانی «روز واقعه» توضیح داد: در فیلمی که بر اساس فیلمنامه آقای بیضایی ساخته شد بخشی از دیالوگ‌ها و اسامی شخصیت‌ها مانند شخص اول فیلم تغییر کرد که رویکرد آن زمان به فیلمنامه آقای بیضایی را نشان می‌دهد. من ۱۰ سال قبل اجازه تبدیل فیلمنامه را گرفتم و متنی بر آن اساس نوشتم که حتما بنا به فراخور هر اجرای نمایشی تغییراتی داشت.
این نمایشنامه نویس بیان کرد: این متن را هم کنار گذاشتم اما قصدم این بود که برای سه روز نمایشنامهخوانی فیلمنامه اصلی شنیده شود و فقط بخشی از توضیح صحنه‌ها را تغییر دادم یا حذف کردم.
او افزود: خودم را ملزم دانستم تمام دیالوگ‌های آقای بیضایی شنیده شود و تلاش گروه بیش از هر چیزی بر درست‌خوانی متن است. به همین دلیل از بازیگرانی دعوت کردم که سابقه کار در متن‌های آقای بیضایی مثل (خاطرات هنرپیشه نقش دوم) و (مجلس ضربت زدن) را در کارنامه داشتند.
علیرضا افکاری که طراحی موسیقی این نمایشنامهخوانی را بر عهده دارد در همین رابطه توضیح داد: با توجه به شرایطی که با آن مواجه هستم آقای رحمانیان از من برای همکاری دعوت کرد که جای خوشحالی دارد و ایشان همیشه پیشنهادهایی را مطرح می‌کنند که به ساده‌تر شدن کار ما یاری می‌رساند.
او افزود: برای نمایشنامهخوانی روز واقعه از تم دستگاه همایون استفاده کردم که با یک ترانه از افشین مقدم همراه است و با صدای علی زند وکیل در تیتراژ پایانی اجرا می‌شود.
این آهنگساز سپس به سابقه همکاری با محمد رحمانیان اشاره کرد و گفت: سابقه همکاری ما به جشنواره مهر نوا بازمی‌گردد که بخشی به عنوان نمایش و موسیقی را اجرا کردیم که با استقبال مخاطبان همراه بود.
رحمانیان در تکمیل صحبت‌های افکاری بیان کرد: موضوع همکاری ما موسیقی نمایش لیلا بود که ابتدا قرار داشتیم در خرداد سال ۸۸ اجرا کنیم که متاسفانه به دلایل کاملا مشخص امکان‌پذیر نشد. این اجرا ارتباط جدی با بمباران شهر سردشت داشت که خلاف نظر عده‌ای را نشان می‌دهد که معتقدند در ارتباط با سردشت کاری انجام نشد.
او افزود: آقای افکاری زمانی وارد چنین فضایی شد که هیچ کس دنبال چنین کارهایی نمی‌رفت و امیدوارم مسئولان روزی از این قایم باشک بازی‌های حذف نام در تیتراژ‌ها دست بردارند؛ چون قبلا هم اشاره کرده‌ام شاید بتوانیم نام افراد را حذف کنیم اما خود آن‌ها و کارهایی که انجام داده‌اند حذف‌شدنی نیست.
این نمایشنامه نویس تصریح کرد: علیرضا افکاری کارهای زیادی در این حوزه انجام داده و افشین مقدم اشعار بسیار شنیدی گفته که امیدوارم تماشاگران نیز مانند من لذت ببرند.
دیگر نمایش‌نامه‌ای با محوریت «مذهب و تاریخ و اسطوره» نمی‌نویسم
رحمانیان اما در ادامه نشست بار دیگر به سوء تعبیرهایی که از نمایشنامه «روز حسین» شد اشاره کرد و گفت: متاسفم روز حسین اجرا نشد. البته اجرای محدودی داشت ولی تماشاگران در نهایت موفق به دیدن کار نشدند. بعد از اتفاقاتی که برای «نشر چشمه» رخ داد به خودم قول دادم دیگر هیچ‌گاه نمایشی با موضوع مذهب، تاریخ و اسطوره ننویسم چون کار دیگر از سوءتفاهم گذشته و به تهدید و توهین و سوءتعبیر رسیده است. البته کار می‌کنم و دست از کار برنمی‌دارم اما شاهد هستیم بعد از چند سال این اتفاق برای فیلم «رستاخیز» رخ می‌دهد و ماجرا به خودی و غیرخودی ارتباط ندارد.
او افزود: بولتن‌ساز‌ها مشغول کار هستند و دریافت خودشان را منتشر می‌کنند. مثل زمانی که تکه‌هایی از نمایشنامه «روز حسین» را انتخاب کردند و سپس رسانه‌های آن‌ها که منتظر شانتاژ هستند فعال شدند و گوش شنوایی هم ندارند.
رحمانیان تصریح کرد: من در مصاحبه‌ها و نامه‌های جداگانه تاکید کردم علاقه دارم درباره سوءتفاهم‌های پیش آمده در باره نمایشنامه «روز حسین» گفت‌و‌گو کنم چرا که هنوز معتقدم برداشت‌ها درست نیست و بر اساس آگاهی اتفاق نیفتاده اما متوجه شدم اصلا جایی برای گفت‌و‌گو وجود ندارد و حکم از قبل صادر شده است. به همین دلیل کاری در این زمینه نخواهم نوشت.
«جوانکی زَخمین» را «جوانکی زِخُمین» می‌خوانند
کارگردان نمایش «پل» بیان کرد: آن زمان هیچ شورایی کار ما را ندید و حتی به خودشان جرات قضاوت بعد از تماشای کار را ندادند. این شورای کاملا نامحترم می‌گفت «شما به آقای خمینی(ره)» بنیانگذار انقلاب اسلامی توهین کرده‌اید. وقتی جویا شدم دیدم مقابل یک جمله ۸ علامت سوال گذاشته‌اند و زیر آن با خودکار قرمز چندین خط کشیده‌اند و گفتند شما نوشته‌اید: «جوانکی زِخُمین»! منظورتان چیست؟ و من پاسخ دادم منظورم «جوانکی زَخمین است» بنابراین دوستان با مشکل خواندن مواجه بودند و در نهایت هم بدون آگاهی قضاوت کردند.
محمد رحمانیان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا بهرام بیضایی در جریان این نمایشنامه خوانی قرار دارد یا خیر گفت: ایشان مطلع هستند و تنها خواهشی که داشت این بود که عربی بازی نکنیم؛ به این معنی که وقتی متن کاملا بر پایه زبان فارسی نوشته شده و ما این قرارداد را پذیرفته‌ایم حق نداریم اضافه‌های عربی به آن بچسبانیم.
تشابه اسمی «روز واقعه» و «روز حسین»
این هنرمند همچنین درباره شباهت اسامی «روز واقعه» و «روز حسین» اظهار کرد: آقای بیضایی واژه واقعه را از میان متون قدیمی که درباره ظهر عاشورا نوشته شده استخراج کردند، چرا که در تمامی این متون مانند روضه‌الشهدا این اتفاق با عنوان «واقعه عاشورا» یاد می‌شود اما من «روز حسین» را از حدیث امام سجاد(ع) گرفتم که می‌گوید: «عجیب روزی بود، روزحسین که انبوه مومنان برای کشتن او و یارانش گوی سبقت را از یکدیگر می‌ربودند.»
او ادامه داد: این حدیث به دهه ۵۰ تا ۷۰ هجری قمری بازمی‌گردد که حتی نام بردن از امام علی (ع) ممنوع بود اما امام حسین برای مخالف با این جریان نام هر سه فرزند خود را علی می‌گذارد.
کارگردان نمایش «عشقه» درباره امکانات موجود در تئا‌تر شهر نیز اظهار کرد: آنچه در تئا‌تر شهر وجود دارد برای نمایش نامه خوانی خوب است اما اجرای صحنه‌ای این نمایش خیر.
اشکان خطیبی مجری طرح این نمایشنامه خوانی در تکمیل صحبت‌های رحمانیان گفت: به لحاظ تجهیزات نوری می‌توان نیاز خود را تامین کنیم اما از نظر صوتی تئا‌تر شهر امکانات خوبی در اختیار ما نمی‌گذارند و به همین دلیل نیاز‌ها از بیرون تامین می‌شود و هیچ حسابی به امکانات سخت افزاری تئا‌تر شهر وجود ندارد.
این بازیگر همچنین درباره طراحی صحنه نمایشنامه خوانی توضیح داد و بیان کرد: از خانم نازلی ملکی که در نمایش اسب‌ها با آقای رحمانیان همکاری داشتند خواهش کردیم نقاشی‌هایی را برای قراردادن در صحنه هنگام نمایشنامه خوانی طراحی کنند. این طرح‌ها کاملا بر اساس سبک نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای خواهد بود.
با حذف چهره‌ها از نقاشی «قهوه‌خانه‌ای» مخالفم
رحمانیان در همین رابطه توضیح داد: نقاشی قهوه‌خانه‌ای در مجالس عزا کاکرد زیادی داشت که متاسفانه روزگاری است کشیدن تصویر امامان در این گونه نیز ممنوع شده و من نمی‌دانم چه خبر است. بنابراین شما وقتی به یک هیات می‌روید فقط تصاویر عشقیا و شمر را می‌بینید. به قول آقای بیضایی در نمایشنامه مجلس ضربت زدن که از قول حضرت علی (ع) می‌گوید: «مگر دشمنان من در تمام این سال‌ها چه کرده‌اند؟ نام من را حذف کردند.» من با این ایده مخالفم چون تمام نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای در روزگاری که انسان‌های بسیار متشرع‌تر از ما حضور داشته‌اند تایید شده و کاربرد داشته است.
او افزود: به هیچ وجه فکر نمی‌کنم کار خلافی انجام می‌دهیم؛ علاوه بر اینکه این نقاشی‌ها یادآور دوران بسیار درخشان هنرهای تجسمی در ایران است. حتی تاکید بر کاربرد تِم «همایون» در موسیقی این اجرا نیز به همین دلیل صورت گرفت چون در تعزیه نیز شاهد استفاده از این ِتم‌ها هستیم.