شب قصه‌گویی‌های ارکستر ایران و ترسیم دنیای تو با چینی‌ها

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ در کنسرت شب گذشته ارکستر سمفونیک تهران در پارت اول؛ سوییت سمفونیک شهرزاد اثر کورساکف به رهبری "علی رهبری" اجرا شد. این سوئیت سمفونیک چهار موومانه براساس داستان هزار و یک شب ساخته شده و فضایی به شدت شرقی دارد که البته ازجمله آثار دشوار دوران رمانتیک به‌شمار می‌آید.

حال و هوای تالار وحدت در این شب اندکی متفاوت با شب‌های دیگر است. دومین شب کنسرت مشترک ارکستر ایران و چین از ساعت نه و نیم آغاز می‌شود. موومان اول که دریا و کشتی سندباد نام گرفته و بیانگر شخصیت مقتدر سلطان است با تمی پایین رونده توسط سازهای بادی برنجی روایت می‌شود و ارکستر سمفونیک تهران از همان ابتدا شروعی خیره‌کننده دارد.

این سوئیت سمفونیک شامل تمی می‌شود که بیانگر شخصیت شهرزاد است. این تم در تمام موومان‌ها شنیده می‌شود و در موومان اول تکنواز ویولن به همراه هارپ آن را روایت می‌کنند. اجرای دقیق این تم می‌تواند به انسجام اثر کمک قابل توجهی کند که امیر باورچی به‌عنوان تکنواز ویولن به واقع در این جایگاه می‌درخشد.

موومان دوم "شاهزاده قندهار" نام دارد. این موومان را ساز باسون روایت می‌کند و بادی برنجی‌ها همراهی‌کننده هستند. ارکستر سمفونیک این موومان را با انسجام می‌نوازد. اجرای خیره‌کننده نوازندگان در این موومان بیش از پیش احساس می‌شود. رعایت نوانس و داینامیک‌ها به درستی صورت می‌گیرد.

اما موومان سوم و سومین داستان شهرزاد "شاهزاده و شاهدخت جوان" نام دارد. حال ارکستر سمفونیک تهران در شبی که تالار وحدت هم پس از مدت‌ها خوشحال است؛ باید عشقی شرقی را روایت کند؛ روایتی توسط سازهای زهی، فلوت‌ها و کلارینت‌ها. بیان شاعرانه‌ی ارکستر با علی رهبری بیش از گذشته احساس می‌شود.

جشن در بغداد، دریا، برخورد کشتی با صخره‌ای که روی آن مجسمه یک مرد برنزی قرار دارد در موومان چهارم آغاز می‌شود. امیر باورچی به عنوان تکنواز ویولن روایتی را آغاز می‌کند که تدریجا کوبنده‌تر توسط ارکستر ادامه پیدا می‌کند. این قطعه در جاهایی پر از شادی و زندگی است. فضای جشن و پایکوبی با سنج و دایره زنگی بیش از گذشته احساس می‌شود و ارکستر سمفونیک هم توانسته شبی ماندگار با روایت چهار قصه از هزار و یک شب رقم بزند. در این شب امیر باورچی می‌درخشد و ارکستر سمفونیک پس از شش ماه بیشتر از هر زمانی خود را به موسیقی ایران ثابت می‌کند.

با پایان قصه‌‌گویی ارکستر سمفونیک؛ حاضران در سالن که بیش از ظرفیت تالار هستند و بسیاری از آن‌ها ایستاده پارت اول را دنبال کردند؛ دقایقی به تشویق ارکستر می‌پردازند. علی رهبری از ارکستر و مردم تشکر می‌کند و به میهمانان چینی خوش‌آمد می‌گوید. در نهایت بردیا کیارس(نوازنده ویولن) می‌ایستد و خطاب به مردم از علی رهبری پس از شش ماه فعالیت با ارکستر تقدیر می‌کند و می‌خواهد که همه دقایقی را ایستاده؛ رهبر ارکستر را تشویق کنند.

پس یک استراحت ده دقیقه‌ای؛ ارکستر فیلارمونیک چین روی صحنه می‌آید تا سمفونی 9 (دنیای نو) اثر آنتونین دورژاک را اجرا کند. دنیای نو در نخستین سال‌های اقامت دورژاک در نیویورک ساخته شده و به ستایش فرهنگ عامیانه آمریکا و چک می‌پردازد.

موومان اول پرجنب و جوش و تکان‌دهنده است. تم اول در مینور با موتیف آرپژ و سنکوپ داری آغاز می‌شود که در طول سمفونی ادامه دارد. پس از آن تم دوم هم که در مینور قرار گرفته با حالتی رقص‌گونه ادامه می‌یابد. اما در تم سوم موومان اول که در تنالیته ماژور قرار گرفته؛ ملودی شبیه به نغمه آیینی (Swing low, Sweet chariot) شنیده می‌شود. در موومان اول؛ تم اول و سوم بیش از همه بسط و گسترش پیدا می‌کنند تا درنهایت پایانی در اوج شنیده شود.

موومان دوم با ملودی مشهورش در ماژور فضای نوستالژیکی در سالن ایجاد می‌کند. ارکستر همانطور که دورژاک درنظر داشته ایده‌های موسیقایی را در میان سازها منتقل می‌کند. این موومان با حالتی آرام  دشواری خاصی دارد که ارکستر از پس‌اش برمی‌آید.

موومان سوم این سمفونی با تکرارهایی از موومان اول همراه است و موتیفی کوتاه دارد که مدام توسط سازهای مختلف تقلید و تکرار می‌شود. نغمه‌ی دوم این موومان صدایی دلپذیر را توسط سازهای زهی و بادی چوبی ارائه می‌کند. در ادامه، موسیقی به سمتی می‌رود که بادی چوبی‌ها پاسخ هورن‌ها را بدهند. هورن‌ها قدرتمندانه موتیف آرپژ ار موومان اول را می‌نوازند تا به تدریج موومان سوم با آکوردی پرقدرت به پایان رسد.

این سمفونی در موومان آخر نیازمند اجرایی شکوهمند است و باید اعتراف کرد که به واقع مدت‌هاست تالار وحدت چنین صدایی را به خود ندیده است. ارکستر فیلارمونیک چین پایانی پرشکوه را برای دنیای نو رقم می‌زند. در این موومان تمام تم‌ها از موومان‌های قبلی آمیخته می‌شوند تا پایانی مقتدرانه شنیده شود.

پس از مقدمه‌ای کوتاه؛ تم اول توسط زهی‌ها، ترومپت‌ها و هورن‌ها اجرا می‌شود. این تم به صورت مارشی غرورآمیز شنیده می‌شود. این تم از درخشان‌ترین و شنیدنی‌ترین تم‌های دورژاک است. در ادامه کلارینت تم دوم را معرفی می‌کند که با کنترملودی‌ ویولنسل‌ها همراهی می‌شود. تم سوم هم با رنگ و بوی عامیانه در حالتی پایکوبانه شنیده می‌شود.

در ادامه موتیف‌های بخش اول دوباره شنیده می‌شوند و تغییر می‌یابند تا فلوت و کلارینت‌ها به نرمی ملودی موومان دوم را با تم مارش‌گونه‌ای که گفته شد؛ می‌آمیزند. یک کرشندو به آغاز بخش ارائه‌ی مجدد تم‌ها راه می‌برد و حال دوباره تم مارش‌گونه توسط هورن‌ها نواخته می‌شود. درپایان از میان تم‌هایی با دینامیکی یکنواخت؛ کودایی که چکیده‌ی پیروزمندانه‌ی تمام سمفونی است؛ پایان را رقم می‌زند.

با پایان سمفونی؛ تشویق حاضران آغاز می‌شود و تا دقایقی طولانی ادامه پیدا می‌کند. ارکستر چین پس از چندین بار تشویق قطعه‌ای ایرانی و سپس قطعه‌ای چینی را به مخاطبان هدیه می‌دهد. علی رهبری روی صحنه می‌آید و دسته گلی به لانگ یو (رهبر ارکستر فیلارمونیک چین) هدیه می‌دهد. در این شب ارکستر چین تجربه‌ی شنیداری بی‌نظیری را برای مخاطبان رقم زد؛ تجربه‌ای شاید کمتر تکرار شود.

در ردیف اول شخصیت‌هایی چون علی جنتی، علی مرادخانی و سیدهادی خامنه‌ای حضور دارند. در این شب حاضران قصه‌های شهرزاد را توسط ارکستر ایران شنیدند و سپس چینی‌های برایشان دنیای نو را به روایت دورژاک ترسیم کردند.

کنسرت به پایان رسیده و جمعیتی نزدیک به هزار نفر درحال خروج از وحدت است. می‌توان مطمئن بود که وحدت پس از مدت‌ها توانسته میزبانی درست برای میهمانانش باشد.