با بهانه‌های شبه شرعی مقاصد سیاسی خود را پیش می‌برند
نوع نگاههایی که نسبت به موسیقی القا می‌شود و بهانه‌گیری‌های شبه شرعی یا شرعی از موانع حقوقی حوزه موسیقی است. این نوع نگاه بیش از آنکه شرعی باشد سیاسی است و به سوءاستفادههای سیاسی مربوط می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا؛ در این نشست، پیروز ارجمند (مدیرکل سابق دفتر موسیقی)، حمیدرضا نوربخش (مدیرعامل خانه موسیقی)، کامبیز نوروزی (حقوقدان) و حسام الدین سراج (خواننده) به عنوان کارشناسان این برنامه سخن گفتند.
پیروز ارجمند در ابتدای این نشست درباره واژه لغو کنسرت گفت: واژه لغو کنسرت در دفتر موسیقی به اینگونه است که هرگاه مجوزی صادر شود و به مرحله اجرا نرسد لغو اتفاق افتاده است. این در حالی است که برخی از اجراها در پروسه گرفتن مجوز نمی‌توانند مجوزی دریافت کنند که این موضوع جزو «لغو کنسرت ها» محسوب نمی‌شود.
برخی برگزارکنندگان کنسرت دفتر موسیقی را تهدید می‌کنند
مدیرکل دفتر موسیقی در ادامه افزود: حدود 15 سال قبل تعداد کنسرتها در کشورمان بین 30 تا 40 کنسرت در سال بود اما این رقم در سال گذشته به 1600 کنسرت در تهران و 400 کنسرت در شهرستانها رسید که از این تعداد 23 کنسرت لغو شده است و سهم زیادی از این لغوها به اختلافات بین برگزارکنندگان کنسرت مربوط بوده. مثلا گروه به پرواز نرسیده یا هماهنگی هایی که می‌بایست انجام می‌شده.
وی در مورد کنسرت کیتارو نیز گفت: در شب آخر کنسرت کیتارو شرکت برگزار کننده تقاضای تمدید این برنامه را کرد که ما تقاضا را ارسال کردیم اما اختلافی بین حراست وزارت کشور و اداره اماکن پیش آمد که مجوز شب آخر صادر نشد .
ارجمند افزود: ما در مورد تخلف شرکتها و موسسات برگزارکننده، قانونی نداریم . همچنین قانونی وجود ندارد که به بحث جبران خسارتهای مالی وارده به شرکتها بپردازد. در دو مورد کنسرت مشهد و تهران ما حکم قضایی داشتیم و تا مراحلی را نیز پیگیری کردیم اما از یک جایی به بعد این خود شرکتها هستند که می‌بایست ماجرا را دنبال کنند. برگزار نشدن کنسرتها دلایل دیگری نیز دارد. یکی از علت ها ورود سرمایه گذاران به حوزه ایست که نسبت به آن آگاهی ندارند و نه تنها بخش صنعت موسیقی را تهدید می کنند که به تهدید مدیر کل دفتر موسیقی نیز می پردازند. یعنی در برخی از موارد ساعت یک نصفه شب تماس می‌گیرند و برای برگزار شدن برنامه‌ای تحت هر شرایطی بنده را تهدید می‌کنند.
مدیرکل دفتر موسیقی ارشاد ادامه داد : ما حدود 290 شرکت ثبت شده داریم که مجوز فعالیت از دفتر موسیقی را گرفته‌اند که عمده این شرکتها حتی تفاوت بین خانه موسیقی، دفتر موسیقی و انجمن موسیقی را نمی‌دانند و حتی در برخی از موارد دیده شده که سربرگهایشان را نیز می‌فروشند. ما در سال گذشته هیچ لغو کنسرتی از سوی نیروی انتظامی نداشتیم ؛ مواردی بوده که نیروی انتظامی نظر منفی برای برگزاری کنسرت داشته اما هرگز لغو کنسرتی از سوی آنها اتفاق نیفتاده و تنها دو مورد توسط قوه قضاییه لغو شده است.
وی همچنین درباره تدابیر دفتر موسیقی برای لغو کنسرتها گفت: از سال 65 قانونی در دفتر موسیقی وجود دارد که طی آن شورای صیانت می بایست احکامی را مبتنی بر قانون صادر کند . این شورا متشکل از نماینده صنوف، نماینده دفتر موسیقی و برخی افراد دیگر است .این شورا تا این دوره تشکیل نشده بود و ما تلاشهایی انجام دادیم تا این اتفاق بیفتد. شورای صیانت می‌بایست آیین نامه تخلفات را بنویسید و بعد از آن ما تازه وارد این ماجراها شویم و به بررسی مسائل بپردازیم.
ارجمند در مورد مسئله برگزار نشدن کنسرت کیهان کلهر گفت: کیهان کلهر مجوز نگرفته بود در واقع ما با عدم موافقت نیروی انتظامی در مورد کنسرت ایشان مواجه شدیم . آنها به ما اعلام کردند به دلیل اینکه نوازندگان خارجی گروه کیهان کلهر پروانه کار در جمهوری اسلامی ایران را ندارند مجوز نمی‌دهیم . برنامه نیروی انتظامی هم این بوده که مجوز به نوازندگان خارجی نمی دهند مگر اینکه ویزای کاری داشته باشند البته گروه کلهر مورد تایید وزارت امور خارجه بوده و به همین دلیل ویزا گرفته بودند .
بهانه‌های شبه شرعی که سوء استفاده‌ی سیاسی است
در بخش دیگری از این نشست کامبیز نوروزی حقوقدان نیز در خصوص لغو کنسرتها گفت: در این جلسه تمایل دارم در مورد موسیقی بیشتر از زاویه جامعه شناسی و حقوقی به مسائل بپردازم. در دوره اخیر از شعر تا هنرهای صنعتی‌تر جدیدی مانند سینما و موسیقی جزء فراوردهای فرهنگی محسوب می‌شوند. هنر می‌بایست توسعه پیدا کند و این توسعه یافتگی در سینما و موسیقی بیشتر با اقتصاد همراه است. براساس شنیده‌هایم می گویم که رقم‌ها در این دو حوزه میلیاردی است و این پدیده‌ای‌ست که 10 -15 سال بیشتر از آن نمی‌گذرد.
وی در ادامه افزود: عرف‌های حقوقی مانند قوانین و مقررات در مرور زمان شکل می‌گیرند. بحث؛ نوع نگاههایی است که نسبت به موسیقی القا می‌شود و بهانه‌گیری‌های شبه شرعی یا شرعی از موانع حقوقی حوزه موسیقی است. یک نوع نگاه منفی در این زمینه وجود دارد که می‌بایست به طور جدی به آن پرداخت. مثلا نمایش ندادن ساز در تلویزیون هیچ مستند شرعی قطعا ندارد و هیچ توجیه عقلانی نیز در مورد آن وجود ندارد. فی حد ذاته نیز ظاهر آن موضوعیتی ندارد و اصل صدای موسیقی است. این نوع نگاه بیش از آنکه شرعی باشد سیاسی است و به سوءاستفادههای سیاسی مربوط می شود.
مسببان لغو کنسرتها باید خسارتهای وارد بر گروه را بپردازند
نوروزی بیان کرد: وقتی بلیت فروخته می‌شود و کنسرتی متعاقب آن لغو می‌شود، اولین متضرر ماجرا مخاطبان هستند . در قوانین عمومی باید دید مسبب صدور ضرر کیست. هم جبران خسارت خریداران بلیت و هم خسارتی که به گروه وارد شده می‌باید از سوی این مسبب پرداخت شود. مرجعی که دستور لغو کنسرت را پس از صدور مجوز آن می‌دهد ضامن این ماجراست.
وی ادامه داد: نیروی انتظامی وظیفه تامین امنیت را برعهده دارد؛ براساس بند 7 اصل سوم قانون اساسی تامین آزادی سیاسی و اجتماعی مردم برعهده حکومت است. تامین امنیت اینجا دقیقا به معنی امنیت برقرار کردن است.
نظرات مقام معظم رهبری درباره موسیقی
این حقوقدان همچنین گفت: خطافکنی فقهی در حوزه موسیقی وجود دارد. آنچه در فقه حرام اعلام شده غناست که تعریف مشخص دارد. اگر رساله‌های مقام معظم رهبری را مطالعه کنید حدود 37-38 فتوای دقیق در این زمینه دارند که این تعداد فتوا در فقه شیعه و در میان علما منحصربهفرد است. ایشان حتی به جزعی‌ترین مسائل موسیقی نیز پرداخته‌اند.
او افزود: در نظر مقام معظم رهبری حکم اولیه موسیقی، حلیت است یعنی ذاتا حلال است. دقت کنید بعضی چیزا ذاتا حرام هستند مانند شراب. ایشان در مسئله 1128 رساله‌شان می‌فرمایند: اگر موسیقی اینگونه نباشد مشکلی ندارد و یا درجایی دیگر می‌فرمایند صدای مشکوک مشمول حلیت هستند یعنی حلال هستند. ایشان ضابطه تشخیص حلیت و حرمت موسیقی را ملاک تشخیص خود شخص می‌دانند و همچنین ایشان چند جای دیگر هم عرف را ملاک می‌دانند. مقام معظم رهبری در مسئله 1128 می‌فرمایند: هر موسیقی که به نظر عرف، موسیقی مجالس لهو ولعب باشد حرام است.
نوروزی اظهار داشت: در بحث امر به معروف ونهی از منکر نیز در موسیقی از ایشان سوال کردند که فرموده‌اند اگر کسی خواست در زمینه موسیقی نهی از منکر کند می‌بایست از این مطمئن شود که شنونده می‌داند و تشخیص می‌دهد موسیقی مورد نظر، موسیقی لهو ولعب است وگرنه اجازه این کار را ندارد. در مورد صدای زنان نیز اشاره شده که اگر صدای زن به صورت غنا نباشد؛ حرام نیست و اگر صدای مرد غنا باشد؛ حرام است. به نظر من باید فرصتی ایجاد کرد تا نهادهای صنفی فعالتر عمل کنند و همچنین این بحث‌ها را در عرصه عمومی انجام دهند.
موسیقی حرام نیست/مسائل را در حوزه علمیه قم بررسی کنیم
حسام الدین سراج در بخش پایانی برنامه درباره تعطیلی کنسرتها گفت: وقتی کنسرتی تعطیل می‌شود نه تنها خواننده و نوازنده‌ها آسیب می‌بینند که مخاطبان نیز لطمه می‌خورند. بسیاری از مردم می گویند از آنجا که یکبار برای ما این اتفاق افتاده و باز هم احتمال وقوع آن وجود دارد دیگر کنسرت نمی‌رویم.
وی همچنین با اشاره به کنسرت خودش به همراه گروه بیدل در کرمانشاه افزود: برخی افراد آمدند و درهای سالن را با زنجیر بستند و با اسلحه تهدید کردند و درگیری‌هایی بین مردم و آنها پیش آمد که البته فریاد ما به هیچ جایی نرسید. فرمایش آقای نوروزی کاملا صحیح است. موسیقی به صورت مطلق حرام نیست و مبنایش بر حلیت است. اگر موسیقی با لهو و لعب همراه باشد حرام است و در غیر این صورت مشکلی ندارد و آنچه امروز ما از این شرایط می‌کشیم به دلیل اختلاف سلیقه‌هاست. در مورد موضوع موسیقی اجماعی وجود ندارد و بسیاری از علما قائل به حلیت و بسیاری دیگر قائل به حرمت موسیقی هستند اگر این مسائل حل نشود اتفاقاتی بدتر از این خواهد افتاد.
فردین خلعتبری نیز گفت: بسیاری از کسانی که به کنسرتها می‌آیند هم وجوهات شرعی‌شان را پرداخت می‌کنند و به روحانیت اقتدا دارند و هم از طرف دیگر برنامه‌های کنسرت را می‌بینند. الان مردم ما گیج شده‌اند قطعا هم علما و کسانی که موافق موسیقی هستند و هم کسانی که ایراداتی را به آن وارد می‌کنند دغدغه دارند و دغدغه هر دو طرف نیز مردم هستند اما در این میان مردم گیج شده‌اند. به اعتقاد بنده باید مباحثی در این زمینه به طور جدی مطرح و پیگیری شود و حتی اگر شده این مباحث در حوزه علمیه قم برگزار شود.