گزیده شعرهای کهن ژاپن در «گل صدبرگ»
«گل صدبرگ» مجموعهای از اشعار ژاپنی است که توسط مانیو ءشُو در اواخر دوره نارات تألیف شده و یوکو فوجیموتو و هاشم رجبزاده کار ترجمه و تحقیق آن را برعهده داشتهاند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در این مجموعه که نشر جهان کتاب آن را منتشر کرده، سرودههای امپراطوران و ملکهها و شاهزادگان و امیران و بلندپایگان دربار و دیوان در کنار شعرهای مردم عادی و ترانههای محلی وترانههای عامیانه آن روزگار آمده است.
دوره مانیو ءشُو عصر تحول و پیشرفت اجتماعی و سیاسی در چین و ژاپن بود. تکوین این مجموعه شعر جریان پیچیدهای را گذراند تا کتابی که امروز در دست است فراهم آمد.
شعرهای داستانی افسانهگو و نمونهای از شعر طنزآمیز هم در این مجموعه هست. از زمینهها و موضوعهای شعری در مانیو ءشُو نخست باید از ترانههای عاشقانه یاد کرد. از این گروه، سرودههای زنان شاعر به ویژه گیرا و دلنشین است.
آنچه روح مانیو ءشُو را میسازد، جوهر اندیشه ملی و بومی ژاپن است همراه با اثری که این اندیشه از افکار کنفوسیوسی، تائویی و بودایی پذیرفته است. دانش چینی و اندیشه کنفوسیوس بسیار جلوتر از آیین بودا به ژاپن راه یافت.
ویژگیهای عمده طبع ژاپنی را خام و طبیعی بودن، سادگی، دلیری، صدق و راستاندیشی دانستهاند. با نفوذ آیینها و مکتبهای اندیشه از سرزمین اصلی آسیا، بینشی از زندگی که بودا الگو نهاده و کنفوسیوس تعلیم داده بود، مانند احساس «تسلیم و توکل»، اعتقاد به «تبدیل پذیری دنیای خاکی» و اینکه «هر موجود زندهای میمیرد» و «هر دیداری جدایی در پی دارد»، به خصیصههای ژاپنی افزوده شد.
در این میان، آیین بودا مهمترین مایه انگیزش فکر ژاپنی بود، که همراه روح ذاتی این قوم، جوهر مانیو ءشُو را ساخت. پس طبیعی است که شاعری باری شعری بس صادق و ساده و مردانه بسازد و باری دیگر شعری احساسی و پرحال. به سخن دیگر، جوهر مانیو ءشُو را میتوان بارآمد آمیزش و تأثیر متقابل آیین شینتو، که اهمیت نخستین به جنس زن میدهد، با حکمت چینی و آیین بودا که اعتقادی زاییده فکر مردانه است، دانست.
برای ترجمه فارسی به یکصد قطعه از مانیو ءشُو بسنده شد تا کتابی با حجم متعارف از کار درآید. در گزینش شعرها سعی بر این بوده که ضمن معرفی نمونههای درخشان از سرودههای شاعران برجسته مانیو ءشُو و بود و نمودههای ذوقی و هنری این اثر- که همچنان جان و جوهر ادب ژاپن است- قطعههای نماینده پند و ذوقیات ژاپنی و نمودار جریانهای فکری و تاریخی و احوال اجتماعی ژاپن آن روزگار (نیمه سده هفتم تا میانه سده هشتم میلادی) باشد.
شرح شعرها و احوال شاعران و اطلاعات افزودهی دیگر در پایان کتاب آورده شد. روی هم، نمونههای اثار 36 شاعر و نیز مجموعه شعری و چندین ترانهی محلی از سرایندگان ناشناخته در ترجمه فارسی آمده است.
نمونهای از اشعار این مجموعه:
19
چشم بر راهم ماندی
خیس از شبنم کوه
دانهی باران بودم کاش
یا ژاله کوهستان
بر پیراهن تو!
(ناکاتسو- سومه رامیکوتو)
53
زندگی را به چه مانند توان کرد؛
بامدادان، قایقی رانده به دریا
اثرش بر ساحل
نقش بر آب
(سامی-نو-مانزهای)
83 شب که برفکهای شبنم
مینشیند بر سر و رو
آرمیده رهروان را؛
ای همایون لک لکان آسمانی
نازنین پور مرا در زیر بال نرمتان گیرید
(از شاعری ناشناخته. مادری برای فرزندش).