گزیده اشعار پرویز خانلری با مقدمه شفیعی کدکنی در بازار کتاب

بگشای در! بگشای در! گریان و نالان آمدم

زان سرکشی ها درگذر! اینک پشیمان آمدم

بگشای در ور نه چنان کوبم جبین بر آستان

کاگه شود یکسر جهان کازرده از جان آمدم

به گزارش خبرنگار ایلنا، شعر بالا بخشی از غزل «بازگشت» سروده پرویز خانلری، ادیب، سیاستمدار، زبانشناس، نویسنده و شاعر معاصر است که دفتر گزیده اشعار او به کوشش ترانه ناتل خانلری و با مقدمه‌ای از محمدرضا شفیعی کدکنی توسط نشر مروارید منتشر شده است.

این کتاب در بخش اشعار خود به ترتیب گزیده شعرهای نو، کلاسیک و غزل‌های ناتل خانلری را شامل شده است و در بخش ترجمه نیز ترجمه اشعاری از تاجیکستان، ژاپن، مکزیک، اسپانیا، مجارستان، هند، فرانسه و نیز متن قطعه تقدیم شده از سوی اخوان به وی و جواب او به اخوان به همراه مصاحبه یدالله جلالی پندری با اخوان درج شده است.

محمدرضا شفیعی کدکنی در مقدمه خود می‌نویسد: اگر قرار شود شعر برجسته از عصر ما انتخاب شود، احتمال انتخاب کدام شعرها بیش‌تر خواهد بود؟ پیداست که این جا قلمرو سلیقه است. آن‌چه من در آن تردیدی ندارم این است که شعر«عقاب» خانلری یکی از آن ده شعر است. شاید کمتر شعری از میان شعرهای معاصر بتوان یافت که در چنین موقعیت و مناسبتی، بیش‌ترین تأیید را به همراه داشته باشد.

کدکنی در این مقدمه نوشته: جمعی از جوانان مایه ور آن سال‌ها از طریق خانلری به ضرورت تجدد، در شعر فارسی پی بردند و حق این است که آثار آن روز توللی و نادرپور و سایه و مشیری و جمع کثیری از جوانان نوجوی آن سال‌ها بیش از آن که متأثر از نیما یوشیج باشد، متأثر از نمونه‌های شعری خانلری و آراء انتقادی او بوده است. البته این‌ها به هیچ روی از مقام شامخ نیما در پیشاهنگی تجدد شعری زبان فارسی نمی‌کاهد اما مشاهده می‌کنیم که سهم خانلری در این تجدد سهم قابل ملاحظه‌ای است. خانلری را در کنار نیما و گلچین گیلانی باید از نخستین شاعرانی به‌شمار آورد که مفهوم تجدد در شعر را عملاً ادراک کردند و برای به سامان رساندن آن کوشیدند. راستی در برابر حجم انبوه حرف‌هایی که در برابر نیما زده شده است- و عوامل سیاسی و شخصی را بعدها باید از حق آن بزرگ جدا کرد-برای خانلری هیچ حقی نباید قائل شد؟ هیچ عاقل نپسندد که چنین داوریی داشته باشم.

خانلری در بخشی از یادداشتی که در واپسین سال زندگی خود برای انتشار این کتاب نوشته است؛ درباره آن عنوان داشته: از مجموع قطعاتی که در این مجموعه گرد آمده است، شاید چگونگی تحول و تجدد را طی ۵۰ سال اخیر بتوان دریافت. عقاید خود را درباره شعر و شاعری در طی مقالات مبسوط در مجله سخن منتشر کرده‌ام که در کتاب شعر و هنر تحت عنوان هفتاد سخن منتشر شده است و اینجا شاید محتاج به تکرار نباشد. درباره شعر خود چیزی نمی‌توانم بگویم جز اینکه بگویم شعر و شاعری را دوست می‌داشتم و آرزویم آن بود که شعرم بهتر از این باشد.»

شاید یکی از بزرگترین آثار پرویز خانلری، همانطور که شفیعی کدکنی اشاره کرد شعر عقاب باشد. این شعر که در قالب مثنوی سروده شده؛ مضمونی بسیار تازه دارد و به قول شفیعی کدکنی با کمترین حجم شعر، بیشترین پایگاه شعری را به دست آورده است. شعر عقاب داستان زندگی انسان‌های بلند مرتبه و انسان‌های پست و فرومایه را به تصویر می‌کشد. عقاب نماد انسانی است که در اوج زیسته و برای اندوختن مال و یا جایگاه و موقعیت خاصی، تن به هرزگی‌های دنیا نیالوده است و عقاب همان انسان پست و فرومایه‌ای است که در پست‌ترین نقاط زندگی می‌کند و تن به هر ننگی می‌دهد و به آن افتخار نیز می‌کند.

گزیده اشعار پرویز ناتل خانلری در 187 صفحه و شمارگان 1100 نسخه و قیمت پشت جلد 10 هزارتومان توسط نشر مروارید روانه بازار کتاب شده است.