در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
آیا برگزاریِ نمایشگاهِ «شکوه ایران باستان» در چین، ایران را از ERD list خارج می‌کند؟
در افتتاحیه نمایشگاه شکوه ایران در چین «عزت‌الله ضرغامی» وزیر میراث‌فرهنگی ایران اعلام کرد که برگزاری «نمایشگاه شکوه ایران باستان» با هدف افزایش تعامل دو ملت، شناخت هرچه بهتر مردم ایران و چین از یکدیگر و توسعه گردشگری بوده است اما آیا این هدف محقق شده است؟
به گزارش خبرنگار ایلنا، پس از پاندمی کرونا چین ۱۵۰میلیون گردشگر خروجی داشته است، اما دولت این کشور با وجود روابط نزدیک میان ایران و چین، ایران را در جایگاه قرمز قرار داده و گردشگران خود را از ورود به ایران منع کرده است این درحالی است که نمایشگاه «شکوه ایران باستان» با ۲۸۰ اثر تاریخی ایران از خرداد ماه در موزه شانگهای درحال برگزاری است و نمایش این آثار ارزشمند قرار است تا ۱۶ مهرماه امسال ادامه داشته باشد.
برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی یک رسم دیرینه در تمامی کشورهای دنیاست که با هدف شناخت فرهنگ‌ها و تقویت روابط دوستانه کشورها برگزار می‌شود. روابط ایران و چین نیز از گذشته تاکنون بر همین اصل بنا گذاشته شد و با اینکه در سالهای گذشته نیز نمایشگاه‌های متقابل در ایران و چین برگزار شد اما هنوز مشخص نیست که دولت چین چرا ایران را در جایگاه قرمز قرار داده و از ورود گردشگران چینی به ایران ممانعت می‌کند ولی ایران با وجود قرار داشتن در این فهرست قرمز ۲۸۰ اثر از مهمترین آثار خود را به‌مدت ۴ ماه به موزه پکن برای نمایش ارسال می‌کند. بدون آنکه چین وعده‌ای برای برگزاری نمایشگاه متقابل به ایران داده باشد.
محمدرضا کارگر که سالیان دراز مدیریت موزه ملی ایران و اداره کل موزه‌های کشور را به‌عهده داشته، به خبرنگار ایلنا می‌گوید: به‌طور کلی برگزاری نمایشگاه‌های بین المللی چند هدف را دنبال می‌کنند. یکی از این هدف‌ها آشنایی متقابل مردم دو سرزمین با فرهنگ و تمدن یکدیگر است چون معمولا شیوه برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی اینگونه است که وقتی برای برگزاری نمایشگاه پول اخذ نمی‌شود و عایدات مالی به همراه ندارد، برگزاری نمایشگاه بین المللی به صورت دو طرفه و متقابل انجام می‌گیرد به‌طوری‌که یک نمایشگاه از آثار تمدنی در کشور میزبان و متقابلا یک نمایشگاه با هدف آشنایی مردم دو کشور و تشویق بازدیدکنندگان در کشور مهمان در فواصل زمانی مشخص انجام می‌شود.
کارگر همچنین معتقد است دومین شیوه برای برگزاری نمایشگاه با هدف دستاوردهای مالی برای کشور صاحب اثر صورت می‌گیرد. او می‌گوید: زمانی است که کشورها اشیاء خود را یک طرفه در کشورهای دیگر به نمایش می‌گذارند البته با رعایت بیمه و ضوابط و استانداردهای موجود اما در درآمد نمایشگاه شریک هستند و کشور صاحب اثر در عواید و درآمدهای حاصل از نمایشگاه شریک است به‌طوری که در ابتدای نمایشگاه طی یک قرارداد، مبلغی را از درآمد نمایشگاه مشخص می‌کنند و یا از فروش بلیت سهمی را برای کشور صاحب اثر می‌پردازند.
اما برگزاری نمایشگاه شکوه ایران در چین و ارسال ۲۸۰ اثر از ۶۰ محوطه ایران نه با هدف برگزاری نمایشگاه متقابل بوده نه قرار بوده که درآمدی از برگزاری این نمایشگاه به ایران اختصاص پیدا کند.
در افتتاحیه این نمایشگاه «عزت‌الله ضرغامی» وزیر میراث‌فرهنگی ایران اعلام کرد که برگزاری «نمایشگاه شکوه ایران باستان» با هدف افزایش تعامل دو ملت، شناخت هرچه بهتر مردم ایران و چین از یکدیگر و توسعه گردشگری بوده است.
کارگر می‌گوید: اهداف دیگری هم در برگزاری نمایشگاه لحاظ می‌شود. در بعضی موارد به‌دلیل مسائل خاص سیاسی و گسترش روابط فرهنگی بین کشورها نمایشگاه‌ها برگزار می‌شوند که بهرحال یک نوع دیپلماسی فرهنگی است که به کار گرفته می‌شود.
به اعتقاد کارگر، در بسیاری از کشورها حتی آمریکا و کشورهای اروپایی هم چنین مشارکت‌هایی در برگزاری برنامه‌های فرهنگی در چهارچوب مناسباتی که با آن کشورها دارند اقدام به برگزاری نمایشگاه می‌کنند. از سوی دیگر مهمترین هدفی که این نمایشگاه‌ها دنبال می‌کنند این است که مردم آن کشور و جامعه را با فرهنگ و تمدن کشوری که آثار آن به نمایش درآمده، آشنا می‌کند و باعث می‌شود یک شناخت مثبت در جامعه‌ای که مخاطبین این نمایشگاه و فرهنگ و تمدن هستند ایجاد شود و قطعا یکی از فواید این شناخت مثبت افزایش سفر و رونق گردشگری است.
او به پیشینه برگزاری نمایشگاه‌های بین المللی در ایران اشاره کرد و افزود: زمانی که این نمایشگاه‌های خارجی به‌ویژه نمایشگاه آثار تاریخی در چین برنامه‌ریزی شد گردشگران بسیاری از کشور چین به ایران سفر می‌کردند حتی در دوره کرونا هم ما توریست‌هایی از چین به ایران می‌آمدند. درهر صورت این نکته را نباید فراموش کرد، چین با داشتن یک میلیارد و نیم جمعیت یک بازار بزرگ گردشگری برای ایران است و تقریبا تمامی کشورها تلاش می‌کنند تا سهمی در اقتصاد گردشگری و خروجی‌های گردشگری چین داشته باشند.
به گفته کارگر، قطعا وزارت میراث‌فرهنگی با همین هدف برنامه‌ریزی برای برپایی نمایشگاه شکوه ایران باستان در چین را داشته ضمن آنکه چین و ایران دو تمدن کهن قاره آسیا هستند که از گذشته مراودات بسیاری با یکدیگر داشته‌اند و تداوم این مسئله قاعدتا بسیار مفید است.
او با اشاره به اینکه دولت چین، ایران را در جایگاه قرمز قرار داده و از ورود گردشگر به ایران امتناع می‌کند، افزود: اینکه حالا یک سیاستی از سوی دولت چین اتخاذ شده که ورود گردشگر را به ایران محدود کرده است تصور من بر اینست که این شرایط مقطعی بوده و با برنامه‌ریزی‌های گردشگری که در ایران صورت گرفته به‌نظر نمی‌رسد این سیاست چین تداوم داشته باشد.
