مصایبِ باستان‌شناسی ایران؛
پخشِ مستقیمِ حفاری‌های غیرمجاز! / اینجا گنجی وجود ندارد شما فقط حساب میلیونی حفاران را پرمی‌کنید
زمانی که طلایابی موضوع داغ جامعه آمریکایی بود و مردم در جستجوی طلا زمین‌ها را می‌کاویدند، ضرب‌المثل معروفی پس از فروکش کردن رویای رسیدن به طلا بر سر زبان‌ها افتاد «چه کسی پولدار شد؟ آنکه بیل و کلنگ می‌فروخت» حال در جامعه امروز ایران که حفاری غیرمجاز شکل افسارگیخته‌ای پیدا کرده، مصداق این ضرب‌المثل عینیت یافته و مدام تکرار می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، رویای رسیدن به کوزه‌های طلا حالا دیگر آرزوی بسیاری از جوانان است. آرزوهایی که با امرار و معاش سخت زندگی‌ها برآورده نمی‌شود، جستجوی گنج، ساده‌ترین راه برای رسیدن به یک زندگی راحت شده، شاید به همین دلیل است که افراد زیادی با پرداخت مبالغ هنگفت به حفاران غیرمجاز که حالا دیگر شاخه‌های تخصصی مختلفی در شغل خود دارند، بدون آنکه به گنج برسند، به خاک سیاه می‌نشینند. تعداد زیادی فریب‌خورده که نه‌می‌توانند ادعایی داشته باشند نه می‌توانند به مراجع قانونی مراجعه کنند. کارشناسان می‌گویند؛ درواقع گنجی وجود ندارد تمام پولی که در چرخه شغل‌های سیاه حفاری غیرمجاز شکل گرفته و به گردش افتاده، به‌دلیل رونق سیستم فروشی، کارشناسی گنج‌یابی، نسخه‌فروشی، ابطال طلسم و اجاره دستگاه گنج‌یاب است.
«بهزاد فولادوند» باستان‌شناسی که مدتهاست درحال رصد حفاران و گنج‌یابان فضای مجازی است، به ایلنا می‌گوید: متاسفانه فضای مجازی مملو از بلاگرها و گنج‌یابانی است که در شاخه‌های مختلف گنج‌یابی درحال فعالیت غیرمجاز و فریب بسیاری از مردم ناآگاه در سطح جامعه هستند.
او با اشاره به این ضرب‌المثل که «گنج را که یافت آنکه گنج‌نامه را نوشت» ادامه می‌دهد: هیچ گنجی وجود ندارد، حفاران غیرمجاز با سیستم‌فروشی و کارشناسی و اجاره دستگاه و باطل کردن طلسم، مبالغ هنگفت از مردم ناآگاه می‌گیرند و با بردن آن‌ها بر سر محوطه‌های سکونتگاهی و باز کردن چند قبر بدون آنکه به کوزه‌های پر از سکه دست پیدا کنند به‌فعالیت خود ادامه می‌دهند.
او می‌گوید: حفاری غیرمجاز صرفا یک حواشی پولساز است و در ضعف مراجع قانونی، افراد با گرفتن مبالغ هنگفت طلسم باطل می‌کنند، دستگاه اجاره می‌دهند، ابزارآلات حفاری می‌فروشند و به تازگی با رزومه‌سازی جعلی و باستان‌شناس خواندن خود، بسیاری از مردم به خاک سیاه می‌نشانند.
به گفته فولادوند، تعداد زیادی بلاگر با تعداد بالای فالور در حال فعالیت در صفحات مجازی هستند، یکی از آن‌ها که خود را باستان‌شناس می‌داند شبانه لایو گذاشته و با بیل و کلنگ مشغول حفاری در محوطه باستانی است و بدون آنکه کسی با این افراد کاری داشته باشد.
او می‌گوید: درحال حاضر بلاگرهای فعال با فالورهای بالا که در عمرش بیل به زمین نزده‌اند، سرمنشا یافتن گنج‌ها شده‌اند. فقط نیز بلاگر هستند که ادعای دانایی دارند و به عنوان باستان‌شناس معتبر خود را جا می‌زنند و مردم نیز باور می‌کنند. مردم فریب می‌خورند چون بلاگرها قوی هستند و فن بیان خوبی دارند. در این میدان، این یگان حفاظت است که باید باجدیت به مقابله با این حفاران غیرمجاز بپردازد.
او با طرح این مطب که، یکی از پرسش‌های اصلی اهالی میراث‌فرهنگی و دلسوزان این حوزه این است که چرا نهادهای قانونی به‌صورت جدی با فعالیت‌های افسارگسیخته این افراد که در صفحات مجازی به صورت آشکارا به ترویج گنج‌یابی و حفاری غیرمجاز می‌پردازند، برخورد نمی‌کنند و این کم‌کاری‌ها برای چیست؟، اضافه می‌کند: فردی ۸۰۰ میلیون برای خریداری و حتی اجاره دستگاه فلزیاب پول می‌دهد، این فرد با این رقمی که داده، قرار است چه گنجی را پیدا کند جز آنکه تمامی محوطه‌های تاریخی را نابود کند. بارها مشاهده شده افراد فعال در صفحات مجازی ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون پول می‌گیرند که اسکن هوایی بزنند و مردم این پول را بابت اراجیفی که علم را زیر سوال برده و اصلا وجود ندارد، پرداخت می‌کنند. در نهایت نیز با این ترفند تپه‌های سکونتگاهی را به آن‌ها نشان می‌دهند و افراد با کندن این تپه‌ها با لایه‌های خشتی می‌رسند و می‌گویند خب اینجا تاریخی بود اما جنس نداشت و حفاران غیرمجاز در این مواقع می‌گویند پیش از شما مردمان گذشته طلاها را خارج کرده‌اند.
این باستان‌شناس می‌گوید: از آنجا که بسیاری از افراد به‌خاطر فعالیت غیرقانونی خودشان نمی‌توانند به مراجع قانونی مراجعه کنند، این امر باعث شده فعالیت گنج‌یابان و حفاران غیرمجاز شدت پیدا کند و در این میان آنچه که بیش از همه آسیب می‌بیند محوطه‌های تاریخی است.
فولادوند می‌گوید: یکی از حفاران غیرمجاز با نام "پوآرو" از سال ۹۴ مشغول فعالیت است. او به صورت حرفه‌ای بلاگری می‌کند و مداوم تبلیغ می‌کند و متاسفانه هیچکس با فعالیت این فرد کاری ندارد. او حتی کارناوال گنج‌یابی هم راه انداخته اما هیچ ارگانی نتوانسته با این جریان مقابله کند.
او با درخواست از مراجع قضایی برای مبارزه جدی با حفاران غیرمجاز ادامه می‌دهد: ما از مراجع قانونی درخواست داریم که اجازه این فعالیت‌ها را آنهم به صورت آشکارا به افراد ندهند. یکی از دلایلی که حفاری غیرمجاز به صورت افسارگسیخته درحال انجام است، این است که این افراد هیچ ترس و هراسی ندارند و به راحتی پخش مستقیم در حین حفاری دارند.
درحال حاضر آنچه مشخص است در کشور تاریخی چون ایران، حفاری غیرمجاز از حفاری باستان‌شناسان چنان پیشی گرفته که باستان‌شناسان معتقدند وقتی برای کاوش به محوطه تاریخی می‌روند ۵۰ درصد از نیروی آن‌ها برای پاکسازی لایه‌های تخریب شده به‌کار گرفته می‌شود و لازم است که دولت در این زمینه یک اقدام فوری و جدی انجام دهد.
